Donderdagavond 3 november is zeezeiler Henk de Velde op 73-jarige leeftijd overleden. Bij De Velde werd in februari van dit jaar darmkanker geconstateerd. In september bleek dat er geen verdere behandeling meer mogelijk was. Ondanks dat hij al sinds zijn vijftiende meer op het water dan op de wal te vinden was, woonde De Velde de afgelopen maanden noodgedwongen in zorgcentrum Laarstaete in Lelystad.
Gedurende zijn leven maakte Henk de Velde meerdere (solo) zeilreizen, waar hij in totaal zestien boeken over schreef. In 1989 deed De Velde een poging tot het verbreken van het record voor de snelste non-stop wereldomzeiling. Dat lukte hem op acht dagen na niet (het record stond destijds nog op 150 dagen). Ook een tweede poging in 1996 mislukte.
De roep van de zee was voor De Velde zo groot dat hij in 2007 bekend maakte op zeereis te gaan en nooit meer terug te keren. De zee betekende voor Henk de Velde ‘ultieme vrijheid’, iets dat hij in Nederland niet kon vinden. In 2011 keerde hij echter toch terug, omdat hij zijn moeder en zijn zoon Stefan te erg miste. Maar geankerd blijven op het vaste land was niets voor De Velde. Omdat hij nog graag mee wilde doen aan de Route du Rhum stond er een paar jaar geleden opnieuw een wereldomzeiling op zijn planning. Dat is er helaas nooit meer van gekomen.
Samen met RTV Oost, die meerdere videodagboeken van De Velde verwerkte tot documentaires, blikte De Velde aan het begin van dit jaar terug op zijn zeilende leven.
Henk de Velde in het “kort”
1968 – 1969
De Velde haalt zijn stuurmanspapieren op de Zeevaartschool in Amsterdam.
1978
Wordt kapitein op de grote vaart.
1978 – 1985
Vertrekt met zijn vrouw Gini op zijn eerste zeilreis rond de wereld op catamaran Orowa. Op Paaseiland wordt zoon Stefan geboren.
Orowa
Orowa was een 14 meter lange catamaran ontworpen door James Wharram. Het jacht was 6 meter breed, stak 0,75meter diep en had een totaal zeiloppervlakte van 65 m2 met een bolle jan van 50 m2. De Velde heeft van 1974-1985 met Orowa gezeild.
Aanval op wereldrecord solo de wereld rond zeilen
1989
Henk de Velde zeilt in 158 dagen solo de wereld rond met Alisun J&B, en verbetert net niet het wereldrecord (stond destijds op 150 dagen).
Alisun J&B
Eind jaren ’80 voer De Velde de wereld rond met Alisun J&B, ex British Airways van Robin Knox-Johnston. Alisun J&B is ontworpen door Rod McAlpine Downie. Met een lengte van 18 meter, breedte van 9 meter en diepgang variërend tussen 0,60 en 2,70 meter was ze aanzienlijk groter dan Orowa. Het totale zeiloppervlakte van Alisun J&B kwam op 100 m2 met een multi purpose spinnaker van 120 m2. De Velde voer met het jacht van 1986 tot 1989.
Derde zeilreis
1992
Met een gloednieuwe boot, Zeeman, en volledige TV coverage door de RTL4 5uur Show begint Henk de Velde aan zijn derde zeilreis. Drie dagen voor aankomst heeft hij echter een aanvaring met een container. De Velde wordt gered door een Russisch schip, waarna hij met een schedelbasisfractuur in het ziekenhuis wordt op genomen.
Zeeman
Bernd Kohler ontwierp de 18 meter lange catamaran Zeeman, waarmee De Velde zijn derde reis begon. Hoewel Zeeman dezelfde lengte had als Alisun J&B was ze een stuk breder (11,60 meter). De catamaran had een diepgang tussen 1,20 en 2,40 meter en een zeiloppervlakte van 150 m2 met een spinnaker van 120 m2. De Velde zeilde Zeeman tussen 1990 en 1993.
Tweede wereldrecordpoging
1996
De tweede poging het wereldrecord solozeilen rond de wereld te verbreken met C1000 (de verbouwde Zeeman). Helaas mislukt ook deze poging; De Velde heeft 119 dagen nodig voor de wereldomzeiling. Het record staat op dat moment op 109 dagen.
C1000
Na de aanvaring met de container werd Zeeman geborgen en door Rhebergen Multihulls verbouwd. Ook kreeg het schip een nieuwe naam: C1000. Op advies van onder andere Robin Knox-Johnston kreeg ze meer drijfvermogen in de boeg en werd de boot langer gemaakt. C1000 was voortaan 21,30 meter lang en stak tussen de 1,50 en 2,70 meter diep, maar was nog steeds 11,60 meter breed. Nieuw was ook de kevlar verstaging en het zeiloppervlakte van 220 m2 met een code zero van 120 m2. C1000 zou later Simac gaan heten.
Het Campina Avontuur
2001 – 2004
Henk de Velde begint aan een poging om via de noordoostelijke doorvaart boven Rusland van de Noordpool naar de Zuidpool te zeilen op de monohull Campina. Begin 2002 maakt hij echter bekend wegens tijdgebrek niet naar Antartica te zeilen. In Moermansk wordt zijn visum geweigerd, waardoor hij in 2003, nadat hij 20.000 mijl had omgevaren via Patagonië en Hawaii, in de Beringzee aankomt. De Velde overwintert zelfs in het ijs bij het Tiksi, een Russische havenplaats waar hij gezelschap krijgt van een Oostenrijkse televisieploeg, in de hoop in het voorjaar zijn reis te kunnen vervolgen.
Dat is echter niet geheel zonder gevaar. Tijdens een van zijn latrinecorvees kwam hij namelijk oog in oog te staan met een ijsbeer. In de zomer van 2004 bericht De Velde dat Campina is losgekomen uit het ijs en via Kaap Cheljuskin en de Kara Zee van plan is naar Moermansk te zeilen. Die tocht staat gepland voor 20 augustus 2004. Samen met een ijsloods begint De Velde aan deze volgende poging door te stomen naar Moermansk. Deze poging strandt helaas al na 40 mijl. Tien dagen later komen De Velde en zijn loods wederom in de problemen. Dit keer dusdanig ernstig dat Campina vrijwel stuurloos is.
Terug naar Nederland
Met hulp van een Russische ijsbreker wordt het roer gelukkig gerepareerd, en kunnen de heren hun reis richting Moermansk vervolgen. In de Laptevzee, boven Siberië, gaat het echter weer mis. En deze keer dusdanig ernstig dat Campina volledig stuurloos, in afwachting van twee ijsbrekers, wordt afgemeerd aan een ijsberg. De situatie is dusdanig ernstig dat dit ook meteen het einde van ‘Het Campina Avontuur’ betekent.
Aan boord van een vrachtschip komen De Velde en Campina uiteindelijk in Moermansk aan. Nadat hij zijn boot gerepareerd heeft, vertrekt De Velde half oktober weer naar Nederland, waar hij 4 december 2004 aankomt.
RTV Oost maakte een reisverslag van De Velde’s poging om de Noordoostelijke Doorvaart te bezeilen.
Campina
In tegenstelling tot zijn vorige drie boten was Campina een stalen monohull. Het schip was met 17,50 meter iets kleiner dan C1000, logischerwijs met een breedte van 4,60 meter ook smaller en stak tussen de 1,20 en 2,70 meter diep. Het zeiloppervlak van Campina was in totaal 140 m2. De Velde voer tussen 2001 en 2004 met deze monohull.
Henk de Velde’s Never Ending Voyage
2007 – 2011
Ondanks dat Henk de Velde in 2005 nog plannen bekend maakte voor een nieuwe reis om de noord met Campina, komt dit er nooit van. Plannen om wederom op reis te gaan zijn er wel. En ook deze keer wordt het niet zomaar een reis. De Velde is van plan te vertrekken om nooit meer terug te komen; zijn Never Ending Voyage met Juniper, wederom een multihull, begint op 26 september 2007. In tegenstelling tot zijn laatste avontuur en de aankondiging die hij eerder deed, is De Velde nu van plan richting het zuiden te zeilen. Hij wil 36 eilanden verkennen waar Boudewijn Büch niet is geweest.
Ook deze reis verloopt niet zonder problemen. Nadat hij vanuit Argentinië naar het zuiden is vertrokken, verliest hij in een storm zijn mast en breekt zijn schroefas. Na een week op zee te hebben gedreven wordt hij uiteindelijk door de Argentijnse kustwacht naar de wal gesleept. Na de nodige reparaties aan Juniper zeilt De Velde naar ‘het paradijs’ en ziet in Micronesië zelfs mogelijkheden om opgenomen te worden in een locatie gemeenschap op een van de eilanden. Maar toch verkiest hij wederom de zee boven een paradijselijk eiland. In 2011 besluit De Velde toch terug te keren naar Nederland. Paul van der Drift, van de HISWA, legde de laatste mijlen naar IJmuiden aan boord vast.
Juniper
De trimaran Juniper is in 1981 ontworpen en gebouwd door Chris White. Het schip was 16 meter lang, 9 meter breed en had een diepgang van 1,40 meter. Anders dan zijn voorgaande boten had Juniper draaibare masten met daarop een zeiloppervlak van 115 m2 en een multi purpose spinnaker van 50 m2.
RTV Oost maakte van De Velde’s laatste reis de serie ‘Een Zeezwerver Onderweg Naar Huis‘
Motorkotter
Dat de zee en het ijs toch nog een beetje bleven roepen, bleek in 2012 toen Henk de Velde liet weten toch nog weer naar het noorden te willen. De wereld van het ijs was zo anders en magisch dat De Velde er nog eens naar terug wilde keren. Varend, niet zeilend. “Want”, zo vertelt hij, “daarboven kun je toch weinig zeilen.” In 2013 bracht De Velde uiteindelijk nog een bezoek aan Spitsbergen.
1000 dagen eenzaamheid – RTV Oost
Een zeezwerver onderweg naar huis
De laatste mijlen van de Never Ending Voyage
Omslagfoto: Toine Heijmans
Tags: Henk de Velde Last modified: 14 november 2022
Henk, je was en bent mijn held! Ik heb genoten van jou reizen, lezing en boeken. We zien elkaar op de eeuwige zee en oceaan.
Afschuwelijk nieuws. Ik heb al zijn boeken gekocht en gelezen. Ook zijn lezingen bezocht. Ik was een fan van deze man. Moge hij rusten in vrede.
Rust in peace.
Machtige mooie vent, een man om van te houden, ik mis je nu al, erg verdrietig dat je zo jong achter de horizon blijft…liefs Hans.
Geschrokken van het bericht dat Henk de Velde niet meer onder ons is;
met heel veel respect en bewondering heb ik de reizen op Tv; gevolgd .. wat was het mooi om te zien hoe Henk ervan genood – ondanks ook de zeer zware momenten –R.I.P. Henk de Velde.
Een hele echte zeeheld van deze tijd is nu echt begonnen aan een zeilreis naar de verre horizon . Van het soort zeiler als Henk was zijn er nog maar heel weinig of is er eigenlijk nog wel een. Ik heb nooit een boek van Henk gelezen nooit een video gezien. Maar dat Henk voor mij toch wordt gezien als een echte zee schuimer doet daar niets aan af.
Gegroet Henk en het gaat je goed op deze laatste reis naar de eeuwige Horizon.
Zijn dromen waren de dromen van velen onder ons, maar hij maakte ze waar terwijl het bij de meesten dromen bleven. Ik heb altijd diepe bewondering gehad voor de focus waarmee hij zijn doelen nastreefde. Het was een waar genoegen hem te kennen en hem in zijn boeken en lezingen te volgen. Wij verliezen een ware zeilvriend en avonturier.
Henk ik heb genoten van al je reizen en verhalen en lezingen wat een gepassioneerd man was jij ,heb veel respect en bewondering voor jou gekregen in al die jaren dat ik je heb gevolgd R.I.P.
Een hele echte zeeheld van deze tijd is nu echt begonnen aan een zeilreis naar de verre horizon . Van het soort zeiler als Henk was zijn er nog maar heel weinig of is er eigenlijk nog wel een. Ik heb nooit een boek van Henk gelezen nooit een video gezien. Maar dat Henk voor mij toch wordt gezien als een echte zee schuimer doet daar niets aan af.
Gegroet Henk en het gaat je goed op deze laatste reis naar de eeuwige Horizon.
Als kind al met grote bewondering naar hem gekeken. Geen fotos van popsterren, maar vanHenk op zijn boot hingen er bij mij op mijn slaapkamer;-)
RIP
@zeilen: mooi dat jullie aandacht aan zijn overlijden hebben besteed!
Ik heb veel bewondering voor de moed en volharding die je hebt Henk om je dromen te realiseren.
Stiekem droom ik mee in het besef dat het voor mij een droom blijft.
Je hebt op mij veel indruk gemaakt. Ik heb met plezier je boeken gelezen en je lezing aangehoord. Ik waande mij even weg van de soms harde realiteit.
Je bent nu in rustige wateren.
Dank voor wat je hebt gebracht!
Het ga je goed!
3 nov mijn 73 verjaardag.HENK rest in Peace.
Peter ,Perth West Australia
Een schip verdwijnt achter de horizon,
hij is niet weg maar ziet hem alleen niet meer.
Henk held RIP
Henk, ik zit in Portugal, en ik lees weinig meer uit Nederland. Hoor het nu pas, en het is een dreun toch nog – levensgenieter en vrijbuiter – te vroeg gestorven. Ik heb altijd alles altijd gevolgd en gezien en je hebt veel indruk op me gemaakt. Een ouderwetse held. Bedankt voor alles! Marc.
Vanaf 24 juni tot en met 16 juli is er een expositie rondom de zeeman Henk de Velde in het oude raadhuis van Beek en Donk. De kunstenares Nel Donkers ontmoette Henk ooit in een galerie en heeft van Henk zijn seinvlaggen cadeau gekregen.