Spookschepen op open zee

Op het eigenaardige ‘spookschip’ dat eind vorig jaar op Norderney aanspoelde, zat de schipper nog gewoon aan boord. Op de meeste stuurloos drijvende zeilboten, zoals de recent achtergelaten Sec Hayai, is dat echter niet het geval. Er dobberen meer van deze spookschepen op de oceanen rond dan je misschien zou denken. Wat zijn de verhalen achter deze mysterieuze, verlaten schepen?

Op sleeptouw

Het zal je maar gebeuren: je zeilt midden op de Atlantische Oceaan en komt na dagen alleen op zee een ander zeiljacht tegen. Alleen: de boot dobbert doelloos rond en blijkt compleet verlaten- een spookschip. Het overkwam twee zeilers elf jaar geleden op 800 mijl van Bermuda. Ze inspecteerden het verlaten jacht en namen het zelfs nog een tijdje op sleeptouw. De onheilspellende videobeelden daarvan kun je hieronder zien. Later bleek dat de bemanning het jacht een paar weken eerder zeventig mijl ten noorden van Bermuda had verlaten, toen ze in stormachtige omstandigheden in nood verkeerden. Een passerend vrachtschip kon de Ierse zeilers redden, maar het schip lieten ze in allerijl achter.

Winnaarsboot

Iedere schipper weet: je verlaat je schip alleen als er echt geen andere uitweg is. Achter ieder onbemande spookschip, zit dus waarschijnlijk een wanhopig verhaal. Zo kwam Sec Hayai (waarmee Ysbrand Endt en Frans Budel vorig jaar maart de Globe40 wonnen) midden op de Stille Oceaan in aanvaring met een drijvend object. Op dat moment zeilde Global Solo Challenge-schipper William MacBrien meer dan 1300 mijl ten westen van Kaap Hoorn, meer dan 3000 mijl van Nieuw-Zeeland en zo’n 1600 mijl ten zuiden van het kleine afgelegen eiland Mataroa. Het schip maakte water en de zeiler zond een noodsignaal uit. 46 uur later redde een vrachtschip dat ‘in de buurt’ was MacBrien, maar het jacht was reddeloos verloren en moest hij achterlaten op de Stille Oceaan.

Van sommige spookschepen komt het verhaal echter nooit boven water. Zoals bij de Albin Vega die Jan in 2019 op het strand van Noordwijk vond. Het ‘gevonden voorwerp’ kwam na een jaar van vruchteloos onderzoek naar de eigenaar in het bezit van de vinder. Wat zich heeft afgespeeld op het aangespoelde spookschip met zwart gespoten ramen, blijft een raadsel.

Onverwachts herenigd

Een opmerkelijk aantal spookschepen wordt – soms jaren later en na vele autonome omzwervingen – weer teruggevonden. Hugo Boss, de IMOCA 60 die in 2006 op de Zuidelijke Oceaan werd achtergelaten na een kapseizing, werd bijvoorbeeld tien jaar later weer teruggevonden. De boot legde zelfstandig nog zo’n 13.000 mijl af, voordat kajakkers de romp in Bernardo O’Higgins Nationaal Park in Patagonië vonden.

Ook een Noorse zeiler, die vorig jaar van zijn jacht gered tijdens storm Ciarán, werd onverwachts herenigd met zijn schip. Voor de Engelse kust moest de zeiler noodgedwongen zijn zeiljacht in de storm verlaten. Drie maanden later spoelde het jacht aan in Audierne, Frankrijk. De Franse autoriteiten identificeerden het jacht en stelden de eigenaar op de hoogte van de vondst. Ook de Open 60 Rivages (Cheminées Poujoulat) van de Zwitserse oceaanzeiler Bernard Stamm, die in 2013 zonk, werd teruggevonden – zij het in twee delen.

Een jacht dat in betere conditie gevonden werd, was een Infiniti 52. Het gloednieuwe jacht raakte in april 2022 onderweg naar Engeland in aanvaring met een UFO. De bemanning werd in veiligheid gebracht en men dacht dat het schip snel zou zinken. Twee maanden later werd het onbemande jacht echter gespot door een passerende boot, zo meldt Sail-World in een artikel. Vele vlieguren, stroomberekeningen en nautische mijlen later stond de schipper weer op zijn verloren gewaande wedstrijdjacht. Inmiddels zeilt het ex-spookschip alweer volop wedstrijden.

Aanspoelen of afzinken?

Sommige spookschip-verhalen hebben dus onverwachts een goed einde. Maar soms besluiten schippers – als die mogelijkheid er is – om hun jacht op open zee bij het verlaten ervan te laten zinken, zodat het geen gevaar vormt voor de overige zeevaart. Op de Noordzee laten reddingsdiensten een jacht juist altijd drijven als de bemanning van boord gehaald moet worden: “De Noordzee is klein genoeg om een jacht uiteindelijk ergens te laten aanspoelen. We sturen wel een bericht uit naar de bergingswereld, dat het jacht geborgen kan worden. We geven geen opdracht; het is aan hen of ze er brood in zien,” aldus een woordvoerder van de Nederlandse Kustwacht. Zien de bergers er geen brood in, dan spookt het schip dus rond totdat het ergens aanspoelt.

Mag de eerlijke vinder een spookschip houden? Dat zochten we eerder uit. Het antwoord lees je in dit artikel.

Omslagfoto: (c) Mike Celis