Sailors for Sustainability: woestijn aan het water

“Ik heb ál jullie verhalen over duurzaamheid gelezen! Toch heb ik nog iets aan te vullen, als ik zo onbescheiden mag zijn”, zegt Giel du Toit met een knipoog. Hij verwelkomt ons bij de jachtclub in Lüderitz (Namibië) en blijkt groot fan van ons project.

Giel vertelt over z_n biogasinstallatie

Nieuwsgierig luisteren we naar zijn inzichten en ideeën, en spreken later bij hem thuis af. Daar aangekomen, blijkt deze duurzame duizendpoot een heuse biogasinstallatie in de tuin te hebben staan. “Mijn organische keukenafval gaat erin, waarna er biogas – zuiver methaan – en compost voor de moestuin uit komen! Pas je dit op veel grotere schaal toe, dan komen hernieuwbare energievoorziening én kringloop-landbouw een stuk dichterbij”, oreert Giel enthousiast. Na een demonstratie van de installatie en zijn heerlijke pannenkoeken – gebakken op biogas – te hebben geproefd, kunnen we dat alleen maar beamen.

De biogas-pannenkoeken van Giel smaken goed

Koloniaal Lüderitz

Opvallende klassieke Duitse bouw in Lüderitz

Al wandelend door het kurkdroge, zanderige Lüderitz zien we veel klassieke gebouwen uit het begin van de 20^e eeuw. Ze ogen enigszins misplaatst, zo aan de rand van de woestijn, maar verlenen dit door Duitsers gestichte woestijnstadje wel charme. De kolonisten kwamen hier zo’n honderd jaar geleden om diamanten te delven. Hun komst was niet zonder gevolgen voor de lokale stammen, de Namas en Ovaherero, zoals een onlangs onthuld genocidemonument herdenkt. Duizenden van hen werden vermoord, verkracht, gedwongen te werken en onteigend.

Het genocidemonument in Lüderitz is pas een paar maanden oud

Helaas worden deze wreedheden grotendeels genegeerd, terwijl de diamantindustrie nog steeds big business is. Onderweg hierheen zagen we namelijk hoe met grote stofzuigerschepen de zeebodem wordt opgezogen. Ook liggen er vlak naast ons in de haven enkele diamantschepen, met grote centrifuges aan boord die zand van stenen scheiden. In de aangrenzende woestijn maken bordjes met Sperrgebiet duidelijk dat het streng verboden is om zelf op zoek te gaan naar de glimmende edelsteentjes. Helaas geen bijverdiensten dus, maar wat zal Namibië nog meer voor ons in petto hebben?

Verboden diamantjes te zoeken

Woestijnkamperen

“Ben jij ook zo benieuwd naar het binnenland?”, vraagt Floris. “Ja natuurlijk, maar ik twijfel of het wel veilig is om Luci hier alleen te laten”, antwoordt Ivar bezorgd. Andy, de lokale meerboeiman die ons eerder hielp met aanleggen, weet raad. “Jullie mooring is gecertificeerd voor schepen tot 75 ton!”, zegt hij zelfverzekerd. “Daar komt bij dat het nu herfst is. In de zomer waait het hier regelmatig 50 knopen – leuk voor de speed surfers, maar nu is het véél rustiger.” Zijn uitleg én belofte om Luci in het oog te houden en ons dagelijks een appje te sturen, stellen Ivar gerust. We huren een auto, lenen kampeerspullen van Okke, een van onze nieuwe Kelp Blue-vrienden, en rijden zo de woestijn in.

Van zee naar zand

Het eerste stuk zoeven we met 50 knopen over een moderne asfaltweg, maar bij de eerste afslag maken we al kennis met het materiaal waar de meeste Namibische wegen van zijn gemaakt: zand. Daarvan hebben ze hier genoeg, net als ruimte, rotsen en bergen. Urenlang rijden we door het uitgestrekte landschap zonder iemand tegen te komen. Regelmatig stoppen we om foto’s te maken van het volgende indrukwekkende vergezicht. Met name als de zon laag staat en op de bijzondere quiver tree schijnt, levert dat prachtige prentjes op.

De ondergaande zon maakt de kokerboom extra mooi

Ook de spectaculaire zandduinen van Sossusvlei blijken bijzonder fotogeniek. Hier stroomde ooit een rivier. Maar toen het droger werd, namen de zandduinen het gebied over. We kunnen het niet laten er een te beklimmen, maar dat valt vies tegen. Bij elke stap zakken we weg in het losse zand en met deze warmte zweten we meer dan onze watervoorraad groot is. Toch zetten we door. Uitgeput komen we boven, waar de beloning wacht. Terwijl we uithijgen, maakt onze vermoeidheid al snel plaats voor verwondering over de gigantische afmetingen en de grillige vormen van de vele duintoppen.

Eindeloze zandduinen

Woestijnleven

Behalve zand, zien we gelukkig ook wilde dieren. Het nationale symbool van Namibië, de oryx, herkennen we gemakkelijk aan zijn lange, recht naar achteren wijzende horens. Ook de lenige springbok, met zijn kenmerkende soepele sprong, laat zich regelmatig zien.

Tijdens een picknickpauze langs de weg komt een nieuwsgierige jackhals een kijkje nemen; zijn formaat zit tussen een vos en wolf in. We verwonderen ons hoe goed deze dieren zijn aangepast aan het woestijnleven. Er is nauwelijks begroeiing en water. Toch zijn er oases, zoals de Waterberg. Dit forse rotsmassief houdt zó goed vocht vast, dat er het hele jaar door water uit sijpelt. De directe omgeving is knalgroen en dat lokt weer talloze vogels, grote grazers en zelfs het illustere luipaard.

Veel groen rondom de Waterberg

Waar komt het water vandaan?

Namibië is bijna 20 keer groter dan Nederland, maar heeft slechts 2,6 miljoen inwoners – en die wonen vooral in de paar grote steden die het land telt. Al duizenden jaren voordat de Europese kolonisten kwamen, woonden hier inheemse volken, zoals de nomadische San. Zij maakten rotstekeningen van hun vele prooidieren. Ook vulden ze in de regentijd lege struisvogeleieren met water en verstopten die om de droge periodes door te komen. Volgens onze gids Frans zou hun manier van leven tegenwoordig niet meer mogelijk zijn: door de klimaatontwrichting is het te droog en heet geworden.

De moderne Namibiërs pompen het grondwater op, maar hun gebruik is veel groter dan het tempo waarin de schaarse regen het peil kan aanvullen. Zou de woestijn het dan op termijn toch winnen van de mens? In het verlaten mijnwerkersdorpje Kolmanskop zien we hoe snel het droge zand de achtergelaten huizen overneemt. “Toch zie ik in Namibië wel mogelijkheden voor een duurzame toekomst”, stelt Ivar. “Met zo veel zon en ruimte kun je hier genoeg zonne-energie oogsten, waarmee je vervolgens weer zoet water van zeewater kunt maken. Net als met de watermaker bij ons aan boord!”

Zeehondenbaai

Het wemelt zeehonden als we Walvisbaai aanlopen

Eenmaal terug in Lüderitz hoeven we niet lang te wachten op goed weer. De volgende dag checken we al uit en zetten koers naar Walvisbaai, een dikke 200 mijl noordwaarts. Als we de baai aanlopen en de lange, lage zandbank ronden, spotten we helaas geen walvissen. Wel worden we enthousiast begroet door vele honderden zeehonden. Ze zwemmen in groepjes met ons mee en sommige springen zelfs uit het water.

Lucipara 2 aan de steiger van de jachtclub in Walvisbaai

Verderop in de baai slalommen we langs tientallen voor anker liggende grote schepen richting de jachtclub. Daar worden we warm onthaald door Antoinette. “Jullie kunnen afmeren langs de nieuwe drijfsteiger. Als tijdelijk lid van de club mogen jullie van alle faciliteiten gebruikmaken”, meldt ze. Nadat we een verfrissende douche hebben genomen, neemt ze ons zelfs in haar auto mee naar de autoriteiten. En ze heeft een pakketje voor ons…

Naaiuitdaging

Onze vriend en zeilmaker Feitze heeft ruim dertig meter tape op de post gedaan om de eerder gesneuvelde gennaker te repareren. Op zijn advies hebben we een naaimachine aan boord, waarmee hij ons voor vertrek leerde naaien. Het apparaat kwam al talloze keren goed van pas, maar deze uitdaging is van een andere orde. De totale lengte van de scheuren bedraagt maar liefst vijftien meter. “Door tape aan beide kanten van de scheuren te plakken en het geheel vervolgens door te stikken, kunnen jullie het zeil hopelijk repareren”, appte Feitze ons eerder. Dolblij maken we het pakketje open en we gaan enthousiast aan de slag. Na een volle dag plakken en naaien lijkt onze gennaker er weer klaar voor.

Floris checkt de uit de lijken gewaaide gennaker

Check, check, dubbelcheck

Met de reparatie van de gennaker is een belangrijk item van onze to-do lijst afgevinkt. We verwachten ons favoriete lichtweerzeil namelijk regelmatig nodig te hebben tijdens de komende etappe naar Brazilië. Check. Gelukkig blijkt Walvisbaai meer kansen te bieden voor dezelfde lijst. Ivar vindt er een tandarts die zijn losgeraakte vulling fikst. Check. We shoppen bij verschillende grote supermarkten om te provianderen. Ook kunnen we blogs, vlogs en mails afmaken. We checken uit bij de autoriteiten, maar gooien de lijnen pas los als er een lekker zuidenwindje opsteekt. Geen files, rijen of vertragingen, maar ruim 3.000 mijl diepblauw Atlantisch water voor de boeg. Wat een vrijheid! We zeilen de zeehondenbaai uit en zien de zandduinen van de Namibische woestijn langzaam kleiner worden, totdat we alleen nog maar zee zien. Dankjewel gastvrije en indrukwekkende woestijn aan het water!

Meer informatie? Kijk hier voor duurzame oplossingen en de zeilavonturen van Sailors for Sustainability.