Het is zomer en de vakantieperiode is in volle gang. Er is ook nog eens prachtig weer op komst, en waar is het dan nou beter toeven dan op het water? Heerlijk ontspannen, de beslommeringen van het dagelijks leven op de wal laten en lekker de verkoeling opzoeken. De perfecte besteding van een zomerdag. Door de droogte kampen we momenteel echter met een feitelijk watertekort, terwijl de vaarwegen steeds drukker worden.
Dat het in de zomer drukker is op de Nederlandse vaarwegen zal voor de beroepsvaart geen verrassing zijn. Ook de doorgewinterde recreant zal hier niet vreemd van opkijken. En toch ontstaan er dagelijks gevaarlijke situaties tussen beide gebruikersgroepen van de binnenwateren. Veelal gaat het bijna mis, maar afgelopen weekend ging het op de Lek en de Oude Maas helemaal mis. Waarbij op de Lek bij Almeide, waar een motorjacht is overvaren door een vrachtboot, een dodelijk slachtoffer viel. Het zeiljacht dat op de Oude Maas bij Zwijndrecht in botsing kwam met een binnenvaartschip had (gelukkig) alleen materiële schade.
Drukte en onwetendheid
Hoewel de oorzaak van beide ongelukken nog onduidelijk is, en Zeilen met dit artikel ook absoluut geen suggesties wil wekken, uit de Algemene Schippers Vereeniging haar zorgen over de veiligheid op de Nederlandse wateren. Vooral het gebrek aan kennis van en voorlichting over de verkeersregels op het water stelt woordvoerster Sunniva Fluitsma tegenover de NOS als een van de oorzaken van deze onveiligheid. Het helpt ook niet mee dat het waterpeil en de breedte van een groot aantal vaarwegen door de droogte behoorlijk minder is geworden. Niet alleen de beroepsvaart is daardoor veel beperkter in haar bewegingsruimte, ook de recreatievaart wordt gedwongen om verder van de oorspronkelijke oevers, en daarmee dichterbij de geulen voor beroepsvaart, te varen.
Verkeersregels op het water
Daarom is het goed om het Binnenvaartpolitieregelement (BPR) er nog eens bij te pakken en het geheugen omtrent de verkeersregels op het water weer eens op te frissen. Het is overigens, ook voor plezier- en recreatievaart, verplicht een kopie van de meest recente versie van het BPR aan boord te hebben. Dat mag zowel een fysieke als een digitale kopie zijn. Via Varen doe je samen is de meest recente versie te downloaden (en te lezen uiteraard). De belangrijkste regels om in elk geval veilig het water op te kunnen hebben we hier voor je op een rij gezet.
- Goed Zeemanschap
Deze stelling gaat eigenlijk voor alles. Probeer er te allen tijde alles aan te doen om een aanvaring te voorkomen. Dus ook als je eigenlijk zelf voorrang hebt. - Groot gaat voor klein
Beroepsvaart, vaak schepen langer dan 20 meter, kan moeilijker manoeuvreren, heeft een lange remweg en kan dus ook moeilijker stilliggen. Geef deze schepen de ruimte, en blijf uit de dode hoek. Als vuistregel geldt hierbij: als jij de stuurhut kunt zien, ben je voor de schipper ook zichtbaar. - Vaar stuurboordswal
Houdt op gemarkeerde waterwegen rechts aan (net als op de weg eigenlijk). Zo zijn de verkeersstromen voor iedereen duidelijk. Daarnaast hebben schepen die strak stuurboordswal varen voorrang. - Zeil > spier > motor
Zeilboten hebben voorrang op vaartuigen voortgedreven op spierkracht (kano’s, roeiboten en SUP’s bijvoorbeeld). Motorboten (die niet onder de beroepsvaart vallen) moeten zowel zeilen als spierkracht voorrangen verlenen. - Stuurboord gaat voor
Voor motorboten (en zeilboten die op de motor varen) geldt op water zonder betonning dat stuurboord voorrang heeft. Nader je elkaar in tegengestelde richting? Wijk dan allebei uit naar stuurboord. - Zeilstand aan bakboord gaat voor zeilstand aan stuurboord
Bij kruisende koersen moet de zeilboot met de zeilen stuurboord de boot met de zeilen bakboord voorrang geven. - Loef wijkt voor lij
Kruisende koers, maar de zeilen over dezelfde boeg? Dan moet degene aan de loefkant (de kant waar de wind vandaan komt) wijken voor de boot aan lij.
Houd er daarnaast rekening mee dat voor een groot aantal vaarwegen geldt dat er een motor voor onmiddellijk gebruik beschikbaar moet zijn. Deze moet een snelheid van tenminste 6 km/h ten opzichte van het water kunnen halen. Let hierbij dus ook op de stroming van het water.
Meer informatie en praktische tips vind je op de site van Varen doe je samen.
Omslagfoto (ter illustratie): Ben Rutte
Tags: veiligheid Last modified: 10 augustus 2022
Paar aandachtspunten:
– op sommige wateren geldt niet het BPR, maar bijvoorbeeld RPR of SRW; zorg dat je de juiste reglementen aan boord hebt en in de basis kent!
– het BPR kent geen voorrang, alleen de plicht om voorrang te verlenen (en ten alle tijde een aanvaring te vermijden);
– als je de regels in een volgorde wilt zetten, dan eerst SB-wal en daarna Groot wijkt voor klein;
Kortom: net als dat je gaat fietsen of in een buitenland gaat autorijden: zorg dat je op de hoogte bent van de regels en weet hoe je boot werkt! Varen doe je samen is daarvoor een uitstekende start plek.