Waarom zinkt een wedstrijdboot zomaar?

De nieuwe week begon met nieuwe snelheden; 24-uurs records wel te verstaan. De gehele top 4 was aan het begin van de week sneller dan ze eerder deze race in een etmaal zijn geweest. Met name Kirsten Neuschäfer boekte, door haar kennis van de Zuidelijke Oceaan, een enorme progressie: nooit eerder in de geschiedenis van de Golden Globe Race voer iemand meer dan vier uur met een gemiddelde snelheid van 9,71 knopen en 218 zeemijlen in iets meer dan 24 uur.

Arnaud Gaist uitgestapt

Hoe anders was dat voor de twee zeilers in de Atlantische Oceaan. Guy Waites kwam door de enorme aangroei onder zijn boot maar mondjesmaat vooruit. En ook Arnaud Gaist maakte totaal geen progressie richting Kaapstad. Integendeel zelfs: in week 12 werd al bekend dat hij zijn koers verlegd had richting Brazilië om zijn tuigage zoveel mogelijk te ontzien. Het was voor hem al vrijwel onmogelijk om de deadline in Hobart te halen en deze koerswijziging droeg daar niet bepaald aan bij. Uiteindelijk heeft dat de Fransman doen besluiten om uit te stappen, vertelde hij de organisatie. Met het vertrek van Gaist zijn er dus ook geen Franse zeilers meer in deze race. Gaist zet nu koers naar St Helene voor reparaties en zeilt daarna terug naar Les Sables d’Olonne.

Opnieuw problemen met windvaanstuurinrichting

Alsof de windvaanstuurinrichtingen deze editie nog niet voor genoeg problemen hebben gezorgd, kwam daar deze week nog een extra incident bij. Abhilash Tomy meldde zich dinsdag bij de organisatie met problemen met zijn WindPilot Windvane. De as die het roer moest vasthouden, was afgebroken, waardoor het systeem niet meer functioneerde. Gelukkig kon Tomy het euvel vrij eenvoudig repareren met het reserve-systeem dat hij aan boord heeft. Hopelijk houdt dit nieuwe onderdeel het de rest van de race.

Een week van uitersten

Met zijn gerepareerde boegspriet is Elliott Smith inmiddels nogmaals vertrokken richting Hobart. Net als Ian Herbert-Jones zit hij in ongeveer dezelfde situatie als Michael Guggenberger een paar weken geleden. De sterke stroming en de relatief zwakke wind zorgden ervoor dat beide zeilers relatief weinig progressie maakten en overgeleverd waren aan de zee. Omdat Herbert-Jones nog wel een aardig stukje op Smith voor lag, kon hij eerder dan de Amerikaan de stroming richting het oosten oppakken en een behoorlijk gat slaan. Smith kan met zijn aangepaste tuigage geen grote fok en alleen een gereefd grootzeil voeren, en dat kost hem nogal wat snelheid.

Zo’n 1000 mijl naar het oosten had Jeremy Bagshaw meer geluk. Met een stevige wind in zijn zeilen klokte ook hij een nieuw persoonlijk afstandsrecord; de Zuid-Afrikaan voer maar liefs 164 mijl in 24 uur. Dat blijft echter nog wel ver achter bij landgenote Neuschäfer, maar toch. Door die inhaalslag liep hij op iedereen behalve Simon Curwen behoorlijk in.

Het zal geen verrassing zijn dat Curwen de vloot nog steeds overtuigend aanvoert. De Brit is inmiddels voorbij de exclusion zone, waardoor hij weer wat meer ruimte heeft om weersystemen te omzeilen. Met nog zo’n 2000 mijl te gaan voor aankomst in Hobart, wordt hij voor Kerst bij het derde media drop-off punt verwacht.

Mogelijke oorzaken zinken Asteria

Aan het eind van week 11 werd de vloot opgeschrikt door het plotselinge zinken van Tapio Lehtinens Asteria. Nu zal de schrik voor Lehtinen zelf het grootst geweest zijn, want zo lig je niets vermoedend te slapen en zo staat je kajuit vol water. Wat misschien nog wel het meest opmerkelijk is, is de snelheid waarmee de boot zonk en de omstandigheden waarin dat gebeurde. Niet lang nadat de Finse zeiler aan boord van het vrachtschip Darya Gayatri onderweg was naar de kust, begon hij zich dat ook af te vragen. Want waarom zinkt een wedstrijdboot zomaar?

Getuige Lehtinens tweede positie ten tijde van het zinken en zijn constante aanwezigheid voorin het wedstrijdveld presteerde Asteria deze Golden Globe Race bijzonder goed. Na zijn vorige deelname aan de Golden Globe Race in 2018 heeft Lehtinen het jacht een volledige refit gegeven, zodat ze ook dit jaar klaar voor een rondje om de wereld zou zijn. Begin dit jaar zijn al die aanpassingen nog eens nagekeken en hebben ze, waar nodig, opnieuw een refit gehad. Dan lijkt dit incident een complete verrassing. Of toch niet?

Gebroken schotten

Lehtinen denkt zelf niet dat zijn zeiljacht door een aanvaring is gezonken. In een interview met de Finse nieuwssite Helsingin Sanomat (HS) had de boeg of het dek dan iets moeten hebben geraakt en had er een zichtbaar gat in de boot moeten zitten. Dat was volgens hem niet het geval. De knal die hij hoorde kwam namelijk achteruit de boot. En ondanks dat hij aangeeft met een ingenieur te willen uitrekenen hoe en of er zoveel water zo snel in Asteria kon komen, heeft de Fin wel een vermoeden.

Achterin de boot bevinden zich namelijk een aantal compartimenten die van elkaar gescheiden zijn met waterdichte schotten. Volgens Lehtinen is er water in een van die compartimenten gekomen en heeft een van de schotten het begeven, waardoor het water de boot in kon komen. Een defect aan de schroefas van de motor of de roeras sluit hij uit. “Beide gaan door de romp, maar ik denk niet dat zij het hebben begeven. Het enige wat ik kan bedenken dat de knal zou kunnen hebben veroorzaken is het doorbreken van een van de schotten.”

Afgescheurde windvaanstuurinrichting

In lijn daarvan ligt de speculatie over een mogelijke oorzaak van Peter Foerthmann, want ook hij vroeg zich af; waarom zinkt een wedstrijdboot zomaar? Op zijn blog beschrijft Foerthmann, die naar eigen zeggen tussen 2016 en 2019 nauw met Lehtinen heeft samengewerkt, dat Lehtinen de WindPilot windvaanstuurinrichting dat hij in 2018 tijdens de Golden Globe Race gebruikte tijdens de laatste refit van Asteria verving voor een exemplaar van Hydrovane. Dat laatste besturingssysteem zou volgens Yachting World beter bij Asteria passen, omdat haar eigen roer relatief ver naar voren onder de boot zit. Het roer van de Hydrovane achterop de boot zou het ‘hoofdroer’ dan juist kunnen versterken.

Foerthmann, echter, kijkt anders tegen de montage van het systeem aan. Hij schrijft: “Het Hydrovane-systeem zorgt voor een veel grotere belasting op de spiegel van Asteria. Dat vraagt ook om een robustere bevestigingspunten. Die wil je het liefst zo ver mogelijk uit elkaar hebben, omdat de krachten op de spiegel dan beter verdeeld worden.” De spiegel van Asteria is relatief klein, waardoor een deel van de bevestigingspunten ook dichter bij elkaar zitten. Om niet alles aan alleen de spiegel te hangen, is ervoor gekozen de onderste beugel van de Hydrovane aan de onderkant de romp te bevestigen. “Die bevestiging creëert een nieuw probleem”, schrijft Foerthman. “Wellicht is het polyester aan de onderkant van de romp minder dik dan bij de spiegel. Daarnaast heeft de stang die naar de beugel loopt al gauw een lengte van 130 cm, hetgeen voor een behoorlijke hefboom creëert.”

Of toch een combinatie van factoren?

Afgaand op Lehtinen’s beschrijving van de gebeurtenissen, denkt Foerthmann dat die hefboomwerking ervoor gezorgd heeft dat een deel van de achtersteven is weggeslagen. Daarnaast, zo stelt hij in een latere toevoeging aan zijn blog, zou het nog zo kunnen zijn dat de verstaging te strak stond en, omdat de achtersteven van Asteria geen langsliggers bevatte, dit zou kunnen hebben geleid tot een zwakke plek die het – door een samenspel van factoren – zou hebben begeven. Helaas ligt Asteria op de bodem van de oceaan, en zullen we het definitieve antwoord op deze speculaties waarschijnlijk nooit te weten komen.

Omslagfoto: GGR / Etienne Messikommer

Alles over de Golden Globe Race en een wekelijks verslag lees je op onze speciale wedstrijdpagina. Liever elke dag de zeilers tracken? Check dan de livetracker van de organisatie.