AIS en RLS, waardevolle nieuwe functies in epirb en plb

In geval van nood zouden ze je leven moeten redden. Het zijn je laatste redmiddelen om potentiële redders te alarmeren: valschermsignalen of vuurpijlen. Waar grotere schepen gebruikmaakten van marconisten en zenders, zijn kleinere schepen van oudsher aangewezen op noodvuurwerk. Waarna de daadwerkelijke redding niet eens zeker is. Daarnaast kleeft er een veiligheidsrisico aan het afsteken van noodvuurwerk. Tijdens de jaarwisseling 2022/2023 is bijvoorbeeld iemand aan boord van een zeiljacht omgekomen bij het afsteken van noodvuurwerk. Gelukkig is er een alternatief: elektronische veiligheidsmiddelen. En die zijn, met de toevoeging van AIS en RLS, nu nóg betrouwbaarder geworden.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met:

Epirb en plb als veilige alternatieven voor vuurwerk

“Het dodelijke ongeluk tijdens de jaarwisseling heeft de discussie over de noodzaak om pyrotechnische middelen – vuurpijlen, handfakkels en rookpotten – aan boord te hebben weer aan de orde van de dag gebracht,” vertelt Carla Hogeweg van Shiptron. “Dit soort vuurwerk is niet meer van deze tijd. Inmiddels zijn er epirb’s, en plb’s, betaalbaar voor iedereen. Deze middelen vormen een veilig alternatief.”

EPIRB’s (Emergency Position-Indicating Radio Beacons) zijn elektronische noodbakens die op een schip worden geïnstalleerd, zodat je ze in geval van nood (zinken, een aanvaring of een ongeval) kunt activeren. De bakens zenden een noodsignaal uit op een frequentie van 406 MHz, dat vervolgens door het Cospas-Sarsat-satellietsysteem opgepikt en automatisch doorgegeven wordt aan reddingsdiensten (Search and Rescue: SAR). Via deze weg redt het systeem al jaren levens op zee. De IMO (Internationale Maritieme Organisatie) heeft per juni 2023 de performance standards voor epirb’s aangepast. Nieuwe epirb’s op commerciële schepen moeten voortaan zijn voorzien van AIS en Multi GNSS. Daarnaast mag de nieuwe epirb nu ook zijn voorzien van het RLS.

AIS-epirb oftewel Ocean Signal RescueMe EPIRB3

Ocean Signal, bekend van haar compacte elektronische veiligheidsmiddelen, brengt nu de EPIRB3, met AIS- en RLS-functionaliteit. Deze AIS-epirb vergroot de kans op snelle redding.

Omdat de EPIRB3 naast het 121,5 MHz homingsignaal voor SAR-eenheden (heel belangrijk voor lokalisatie vanuit de lucht (helikopters, vliegtuigen) nu ook een AIS-epirb-alarmbericht uitzendt, worden schepen in de directe omgeving direct gealarmeerd (in plaats van via de kustwacht) en kunnen alle schepen met AIS in de buurt deelnemen aan de zoek- en reddingsactie. Het maakt je kansen op tijdige redding (juist bij slecht weer) vele malen groter.

Hoe werkt het?

Noodalarmering op zee tot 1992

Een korte geschiedenis van de epirb. Vóór de invoering van het GMDSS (Global Maritime Distress and Safety System) in 1992 werd al gebruik gemaakt van epirb’s. Die werkten toen alleen op de 121,5MHz noodfrequentie. Vliegtuigen hadden een 121,5MHz alarmontvanger aan boord, maar die moesten dan wel net toevallig in de buurt vliegen om je noodsignaal op te vangen. GEOSAR-satellieten (Geostationary Search And Rescue) konden deze noodberichten daarnaast ook ontvangen. Deze satellieten hadden geen wereldwijde dekking en hun ‘nauwkeurigheid’ was marginaal met 200 mijl.

Cospas-Sarsat 406 MHz epirb

De komst van de Cospas-Sarsat LEOSAR (Low-Earth Orbiting Search And Rescue) satellieten in de jaren 80, die een baan rond de aarde beschrijven en van pool tot pool dekkend zijn, veranderde alles. De noodfrequentie voor epirb’s werd 406MHz, waardoor zenders ook digitale boodschappen zoals het MMSI-nummer konden toevoegen. Hierdoor kunnen ontvangers het schip dat het alarm verzendt direct identificeren. Dat was al een hele vooruitgang, want het maakt voor de redding uiteraard veel verschil of je een supertanker of een zeiljacht zoekt. Vanaf 1992 werd deze 406 MHz epirb verplichte uitrusting voor alle commerciële schepen. Dankzij het Dopplereffect kan de positie van het epirb-signaal tot 5 mijl nauwkeurig worden berekend. Deze epirb is tot vandaag de basis voor het wereldwijde Cospas-Sarsat reddingssysteem.

Het signaal van traditionele epirb’s is echter alleen detecteerbaar door reddingsdiensten en dat kan er – met name in afgelegen oceaangebieden – voor zorgen dat er veel tijd overheen gaat voor de SAR-eenheden ter plaatse zijn. Niet alleen omdat deze gebieden lastig te bereiken zijn, maar ook omdat het signaal er 45 minuten tot twee uur over kan doen om de satelliet te bereiken.

AIS in epirb’s sinds juni 2023 verplicht voor commerciële schepen
De introductie van het AIS-lokalisatiesignaal zorgt ervoor dat een epirb signaal ook wordt ontvangen door alle schepen en vliegtuigen in de buurt die zijn uitgerust met AIS, zodat ze onmiddellijk kunnen reageren. Ze zien de locatie van de AIS-epirb op hun ECDIS (Electronic Chart Display Information System) of kaartplotter en krijgen een pop-up als ze het AIS-epirb-alarm ontvangen. Daardoor kunnen ze snel naar de ramplocatie toe varen en actief meedoen aan de redding.

Ook voor jachten

De toevoeging is ook zeer waardevol voor zeilers. Immers is de overlevingstijd op een klein schip doorgaans korter dan op een groot schip en is snelle redding van zeer groot belang. De nieuwe Ocean Signal EPIRB3 is voorzien van AIS.

Multi-GNSS-ontvanger

Bij de nieuwe eisen voor epirb’s hoort ook de verplichting van een geïntegreerde multi-GNSS- ontvanger. Oudere epirb’s hoefden nog helemaal geen gps-ontvanger ingebouwd te hebben, inmiddels is het een vereiste voor epirb’s. En doordat het nu een gecombineerde ontvanger is voor meerdere satelliet-plaatsbepalingssystemen zoals gps, GLONASS, Beidou, Galileo, (verzamelnaam: GNSS; Global Navigation Satellite System), is de snelheid en nauwkeurigheid van de plaatsbepaling nu vele malen groter. De toevoeging van het GNSS-signaal maakt het ook mogelijk de exacte coördinaten van de positie van het noodgeval mee te sturen in het epirb-noodbericht.

Daarmee kan het signaal ook door MEOSAR-satellieten (Medium Earth Orbiting Search and Rescue) worden verwerkt. Waar een Cospas-Sarsat LEOSAR-satelliet op onze breedtegraad in 45 minuten en rond de evenaar in twee uur rond de aarde vliegt, hebben MEOSAR-satellieten een continue verbinding met alle plaatsen binnen hun bereik. Het ontvangen noodsignaal met de gps-positie kan dus direct worden doorgegeven aan het grondstation en de reddingsactie kan meteen worden opgestart. De Cospas-Sarsat LEOSAR-satellieten zijn echter nog steeds de basis voor de communicatie van de reddingsactie in afgelegen gebieden zoals op hoge breedten, waar geen MEOSAR-dekking is.

Galileo SAR

Met de toevoeging van Galileo en het Galileo-grondsegment aan de epirb is het daarnaast mogelijk om heel snel een zeer precieze positie te bepalen. Drie grond-peilstations (MEOLUT; Medium Earth Orbit Local User Terminal) vangen het epirb-signaal op; eentje op Spitsbergen, de Canarische eilanden en op Cyprus. Met deze drie grondstations kan een kruispeiling worden gemaakt waardoor binnen enkele minuten de positie op één mijl nauwkeurig wordt bepaald, ook als de meegezonden GNSS positie niet klopt of verouderd is. Zeer recent is ook een MEOLUT toegevoegd op Réunion, waardoor nu ook dekking is in de Indische Oceaan. Dit maakte de snelle redding van Tapio Lehtinen op SY Asteria mogelijk toen zijn schip in de Golden Globe Race averij kreeg en snel zonk.

Ontvangstbevestiging door de Return Link Service (RLS)

De epirb is geactiveerd, maar… hoe weet je nu of het bericht ook de vaste wal heeft bereikt? Was dit vroeger een kwestie van blind vertrouwen en hopen, tegenwoordig is het door de Return Link Service (RLS) een kwestie van zeker weten. Als het grondstation het bericht ontvangt, stuurt het namelijk een ontvangstbevestiging terug die op de epirb te zien is als een blauw led-lampje. Momenteel werkt de RLS alleen binnen het dekkingsgebied van Galileo (het grootste deel van de Atlantische en Indische Oceaan). Uiteindelijk gaan ook andere satellietsystemen deze functionaliteit ondersteunen. De nieuwe Ocean Signal EPIRB3 beschikt naast zijn AIS-functie ook over RLS.

PLB3 identieke functionaliteit voor solozeilers

De EPIRB3 is ontworpen als noodbaken voor een schip, maar soms heb je meer aan een EPIRB die je persoonlijk bij je draagt: een Personal Locator Beacon (plb). De PLB3 biedt dezelfde functionaliteit als de EPIRB3, dus met AIS, RLS en natuurlijk een ingebouwde multi-GNSS ontvanger. Daarbij kan de PLB3 worden geïntegreerd in een opblaasbaar reddingvest. Hij gaat dan automatisch zenden als het reddingvest opblaast. Dit reddingsmiddel is ideaal voor (solo)zeilers die verder weg gaan: bij een man overboord verzendt de PLB3 meteen een noodbericht, dat net als de epirb, via de satellietnoodfrequentie de SAR diensten op de wal bereikt.

Met de Ocean Signal EPIRB3 of de PLB3 heb je dus een baken in handen dat alle moderne functies biedt die je tegenwoordig mag verwachten van een epirb. De batterij gaat tien jaar mee (PLB3, vijf jaar) waardoor je er jarenlang op kunt vertrouwen. En in tegenstelling tot noodvuurwerk kunnen ze niet onverwachts in je hand ontploffen.

Meer weten over de nieuwe EPIRB3, de PLB3 (en een keuzehulp tussen die twee), of de andere elektronische reddingsmiddelen van Ocean Signal? Op oceansignal.nl vind je alle productinformatie en een overzicht van de dichtstbijzijnde verkooppunten.