“Ben je er klaar voor?” vraagt Wietze met een grijns. Ik lach terug om de potsierlijke uitstalling om me heen: een stapeltje zeekaarten, liniaal, passer, potlood, gum, twee laptops en een grote waterfles. Twee leesbrillen een petje maken m’n uitrusting compleet. Wietze is helemaal ingepakt zodat hij urenlang in de zon kan gaan sturen; nog een lik zonnebrandcrème op z’n neus, een kus en we varen de zuidelijkste jachthaven van Maleisië uit. De Straat van Malacca ligt voor ons. Met de Straat van Singapore zijn dat extreem drukbevaren waterwegen, waar enorme tankers en containerschepen in colonne doorheen varen. Langs de randen varen slepers met grote bakken erachter, stikt het van de vissers en daar storten we ons met ons bootje tussen.
Te veel AIS
Snel weer terug naar de papieren kaarten
“Hij loopt vast!” roep ik vol afgrijzen toen we twee weken geleden de eerste ‘traffic lane’ van het verkeersscheidingsstelsel van de Singapore Strait overstaken. Alsof je verdorie met een step de snelweg oversteekt, het zijn een paar hele enge mijlen. Het scherm van de laptop is vol met pijltjes; je kunt het water niet eens meer zien. En nu is ineens alle informatie weg door een vastgelopen laptop. “Herstart ‘m dan!” gromt Wietze gespannen. Niks. Ik vlieg naar binnen en pak de reserve laptop. Vliegensvlug aangesloten en opgestart. Alles zag er prima uit en ik blaas opgelucht uit. Pats: weer vast. “Janneke, ik moet weten waar we zitten” dringt Wietze aan. Weer een snoekduik naar binnen en een tel later zit ik op m’n knieën op de kuipvloer met de zeekaart op de kuipbank. De goeie oude methode met liniaal, passer en potlood bewees z’n waarde maar weer eens. “Wat gaaf!” roept Wietze. “Gewoon zo kunnen schakelen en het weer op je gevoel en waarneming doen. Ik ben trots op ons”. Nou, dat was voldoende om de knoop uit mijn maag te halen. Zonder kleerscheuren bereikten we Singapore aan de overkant. Later hoorden we van andere zeilers dat laptops en kaartplotters in dit soort dichtbevaren gebieden letterlijk vastlopen op de hoeveelheid AIS-signalen. Als je die uitzet, doet hij het gewoon weer. Dûh.
Man over boord
Vissers in de Straat van Malacca
We gaan dus nu veel beter voorbereid op pad en het is wat ontspannener in de Malacca Strait. De mijltjes schieten ons door met een dikke knoop stroom mee en we keuvelen gezellig over van alles en nog wat. De enorme schepen passeren links van ons. We varen precies op de rand van de ‘shipping lane’. Rechts van ons de vissers en de slepers; het loopt als een zonnetje. Geen wind, maar dat is normaal in deze streek. En het is een beetje bewolkt, dus de temperatuur is een aangename 32 graden. En dan ineens: een felrode ster op het scherm. Ik zit er stomverbaasd naar te staren. “Wietze, ik krijg een SART-melding (search and rescue transponder) op het scherm” zeg ik aarzelend. De grijns is ineens van zijn gezicht en bezorgd kijken we hoever van ons vandaan het probleem is. Terwijl we de informatie proberen te krijgen, zien we dat geen enkel schip in de omgeving naar de plaats van de SART-melding vaart. En ineens zien we er nog eentje, 15 mijl verder. Weer zo’n rode ster. Weer geen beweging van de schepen er omheen. En dan ineens valt het muntje. We hadden in Singapore gehoord dat vissers de plaats waar ze hun drijfnetten uitgooien ofwel markeren met het indrukken van de ‘man overboord’-knop of een SART-melding activeren. “Stelletje mafkezen” moppert Wietze en we gaan weer verder.
Piraten
Piraat of een visser die zijn gezicht beschermt tegen de zon
“Het is eigenlijk heel bijzonder dat we hier zo ontspannen kunnen varen” zegt Wietze een dag later. Ik knik. De Straat van Malacca was jarenlang een broeinest van piraten en levensgevaarlijk om doorheen te varen. Allerlei acties hebben dit probleem zo goed als uitgeroeid. Met je bootje kun je nu veilig de vierhonderd mijl in de straat tussen Sumatra en Maleisië afleggen. Onze jachtverzekering sluit het piraterij-risico hier nog steeds uit, dat wel.
Het is zo’n vaargebied dat je het gevoel geeft dat je onderdeel bent van een hele lange traditie van zeevarenden. De beschutte straat was al in de vijftiende eeuw drukbevaren met transportschepen die stoffen, specerijen en porselein vervoerden. De Chinezen kwamen zaken doen met lokale handelaren, de Indiase schepen meerden aan in Melaka en Arabische handelaars brachten niet alleen goederen, maar ook de islam naar deze regio. Dat kleine plaatsje groeide uit tot een handelscentrum van formaat. Het ligt op het smalste stuk van de Straat van Malacca. Prima plek dus om het verkeer op de Straat en de handel te kunnen contoleren. Dat dachten de Portugezen ook en die namen in 1511 het stadje in, zeer tegen de wens van de lokale sultans die natuurlijk een lieve duit verdienden aan de handel. De Portugezen wilden de exclusieve rechten op transport en handel, hetgeen natuurlijk voor de Nederlanders niet zo handig was. Dus in 1641 ging Melaka over in Nederlandse handen. We brengen een bezoekje aan het stadje en staan ons te verbazen voor een fraai gebouw dat nog steeds Stadthuys heet. We wandelen langs ander Nederlands erfgoed dat bewaard is gebleven. Fort Middelburg is er gedeeltelijk nog en ook een oude stadspoort. Op een begraafplaats liggen eeuwenoude grafstenen met Nederlandse namen er op.
Het Stadhuys in Melaka Maleisie
De Nederlanders richtten zich uiteindelijk meer op Indonesië, dus Melaka ging in 1824 over in Engelse handen. Samen met Singapore en Penang werd Melaka een knooppunt in de handelsstromen die hier langs liepen.
We lopen van het centrum van Melaka naar de waterkant en kijken uit over de Straat van Malacca. Na alle historische informatie die we net gezien hebben, raak ik in een nostalgische bui: “Als je door je oogharen kijkt en de enorme containerschepen wegdenkt, zie je zo de jonkgetuigde vrachtschepen naast de grote VOC-schepen voortsukkelen op de lichte moessonwind”. Wietze grijnst: “en die drukken in elk geval geen SART-knoppen in”.
Straat van Malacca, tussen Maleisië en Indonesië, januari 2020.
Bekijk HIER de vorige columns
Tags: column Anna, Column Janneke Kuysters Last modified: 17 maart 2021
