Actueel, Wereldzeilen

Vendée Globe: het aftellen is begonnen

11:33

Op 8 november 2020 start de 9e editie van de Vendée Globe, de single-handed (solo) non-stop zeilrace, waarbij de deelnemers zonder hulp van buitenaf rond de wereld zeilen. Vernoemd naar het Departement Vendée, waar de race iedere vier jaar start en finisht in badplaats Les Sables d’Olonne aan de Atlantische kust. Vanaf de eerste editie in 1989 is de race al immens populair onder de Franse bevolking, iets waar je vanuit Nederlands oogpunt alleen maar met bewondering -of misschien met enige jaloezie- naar kunt kijken. In aanloop naar de start opende afgelopen zaterdag het Village Depart, zeg maar het olympische dorp van de Vendée Globe. Walewijn de Vaal, redacteur van Zeilen, nam alvast een kijkje.

Record aantal deelnemers

Het contrast tussen het grijze wolkendek en het kleurrijke Village Depart in Les Sables d’Olonne kan haast niet groter. Wapperende vlaggen van organiserende regio, stad en sponsoren vormen een kleurrijk schouwspel in combinatie met een evenementenhal met immense afbeeldingen van alle deelnemers, grote projectieschermen die onophoudelijk beelden van eerdere edities tonen en, aan de steiger, de boten zelf in alle kleuren van rood, geel, oranje, groen tot blauw. Op 8 november verschijnen 33 deelnemers aan de startlijn, het grootste aantal deelnemers in de geschiedenis van deze race.

Yes we cam

Zoals bij iedere editie zijn het vooral Franse deelnemers. Onder hen bekende namen als Jean Le Cam (start voor de vijfde keer en finishte als 2e in 2005). Op de boeg van zijn schip een grote afbeelding van Le Cam, samen met de letters ‘Yes We Cam’. In Frankrijk heeft Le Cam een popster status. Andere bekende Franse deelnemers zijn Jeremie Beyou (eindigde in 2017 als derde) en Arnoud Boissieres, beide verschijnen voor de vierde keer aan de start. In totaal nemen negen nationaliteiten deel, waaronder vier Britten; Miranda Merron (1e deelname), Samantha Davies (3e keer), Pip Hare (1e keer) en Alex Thomson (5e keer). Thomson finishte als 3e in 2013 en 2e in 2017, nadat al vrij vroeg in die race een van zijn foils onbruikbaar raakte. En dan toch nog als tweede eindigen. Thomson is er op gebrand deze keer te winnen. Zoals hij schrijft op zijn eigen website, ‘winning the race would be a lifetime goal realised, and a historic moment for British sport’. Hij behoort met zijn Hugo Boss in ieder geval weer tot de favorieten.

Warm onthaal

De twintig evenementenruimtes en loodsen van het Village Depart vormen tijdens de race het kloppend hart aan wal. Inclusief diverse televisiestudio’s, waar ook nu al (live)uitzendingen worden gemaakt. Vanwege Corona mag maar een beperkt aantal bezoekers het dorp in en dat is prettig, want andere jaren was het stampvol. Ter illustratie, in de vorige editie (2016-2017, waaraan Nederlander Pieter Heerema deelnam) waren bij de start naar schatting 1,5 miljoen (!) bezoekers aanwezig en verdeeld over alle finishers nog eens 750.000. Zelf was ik eind januari 2009 bij de aankomst van Michel Desjoyeaux, toenmalig winnaar. Het gure weer hield de Fransen niet thuis. Uit heel Frankrijk kwam publiek, het verkeer in Les Sables stond muurvast, op de kades langs het toegangskanaal naar de haven stonden meer dan 200.000 mensen. Overal spandoeken, toeters, vlaggen, flares, gejuich. Helikopters in de lucht, alles wat kon drijven op het water. En uiteraard werd de aankomst live uitgezonden op de nationale televisie. Maar meer bijzonder is het, dat iedere deelnemer zo’n warm onthaal krijgt. Tot aan de laatste toe, ook al komt hij of zij midden in de nacht aan – de kades staan vol. En zo is het al sinds de eerste editie in 1989.

IMOCA

De editie van 1996-1997 was extreem zwaar. Nu ja, eigenlijk is iedere editie bovenmenselijk zwaar. Maar deze editie verliep vrij dramatisch. Meerdere schepen verloren hun mast en/of kiel en kapseisden, waaronder het schip van Tony Bullimore. Gevreesd werd dat de Britse zeiler was omgekomen. Dagen later werd het schip gevonden door de Australische Marine, ondersteboven drijvend zonder kiel, in een woeste zee. Bullimore bleek zich al die dagen in leven te hebben gehouden in een luchtbel in het schip, in het aardedonker en met alleen een reep chocolade aan voedsel. De Canadese zeiler Gerry Roufs had minder geluk. Hij is nooit meer teruggevonden, maanden later spoelden restanten van zijn schip aan op de Chileense kust. Naar aanleiding van deze race richtten diverse zeilers de IMOCA (International Monohull Open Class Association) op, die innovatie en veiligheid van de schepen bevorderd en bewaakt.

Legendarische verhalen

En zo zit deze race vol legendarische verhalen. Gelukkig niet allemaal dramatisch. Neem de editie van 2000-2001. Michel Desjoyeaux was in tranen. Zijn motor wilde niet meer starten, waardoor hij geen stuurautomaat en instrumenten meer had. Hij zou de race moeten stoppen. Of toch niet? Via katrollen en lijnen maakte hij een verbinding tussen motor en giek, liet het grootzeil een gijp maken en kreeg zo de motor weer aan de praat. Hij won de race.

Zelfde editie, ander moment. Op een ochtend kwam de raceleiding met een update. Snelheid van Yves Parlier, op dat moment varend ergens tussen Kaap de Goede Hoop en Australië, was van 14 knopen plotseling gekelderd naar 1,5 knoop. En zijn oostelijke vaarrichting was plots pal zuid. Verder geen informatie. Nu speelde dit in 2000, een tijd waarin de digitale wereld nog niet zo ontwikkeld was als nu. Iedereen leefde in grote spanning. Tegen de avond volgende een nieuwe update. Parlier had met zijn satelliettelefoon een bericht gestuurd; ‘ship damaged, skip o.k.’. Verder geen informatie. Pas de volgende namiddag werd duidelijk dat Parlier’s schip was ontmast. Maar hij wilde in de race blijven. En hulp van buitenaf betekent diskwalificatie. Dus zeilde Parlier onder noodtuig naar Steward Island, bij Nieuw Zeeland. Daar bouwde hij van zijn navigatielichten een oventje, bakte twee mastdelen aan elkaar en verbeterde zo zijn noodtuigage. Uiteindelijk finishte Yves Parlier reglementair, ruim een maand na winnaar Desjoyeaux.

Die winst was trouwens ook nog een verhaal op zich, want Desjoyeaux werd op ‘het laatste rechte eind’ – dan spreken we over het traject van Kaap Hoorn naar Frankrijk – op de hielen gezeten door Ellen MacArthur, destijds pas 24 jaar oud. Zij finishte na 94 dagen slechts een dag na Desjoyeaux. En dan de editie van 2004-2005. Na Kaap Hoorn, op de terugweg noordwaarts richting Europa, verloor Mike Golding zijn kiel. Hij slaagde er desondanks in, om de boot rechtop te houden en als een dinghy de race uit te zeilen. Finishte nog derde ook. En… en… ach, zo zit iedere editie barstensvol verhalen.

Wall of fame

In het Village Depart zijn deze verhalen niet terug te vinden. De organisatie heeft haar handen vol om alle 33 deelnemers voor te stellen en doet dat uitgebreid, ieder heeft een eigen halfronde muur met daarop een beschrijving en (bewegende) beelden van de deelnemer en een lijst met eerdere prestaties. Tussen deze walls of fame zweven wereldbollen die de te varen route weergeven met uitleg over doldrums, furious fifties, alle kapen en klimatologische omstandigheden. Inclusief bewegende beelden waarop eerdere deelnemers met hoge snelheid over woeste zeeën racen. De donkere hal met verlichte zwevende wereldbollen geven je het gevoel in de ruimte te zweven en neer te kijken op die grote aarde, die alle deelnemers moeten ronden.

In een volgende hal worden alle ins en out van de IMOCA boten als in een bioscoopzaal geprojecteerd op zeildoeken. Daarna volgt een hal met informatie over zeeleven, de plastic soep in de oceanen en de kwetsbaarheid van de natuur. Een klapdeur verder verlaat je de magische donkere wereld en moeten je ogen wennen aan het daglicht.

Tous pour Mark

In de naastgelegen hal presenteren alle sponsors zich. Zoals de sponsor van Arnoud Boissieres. Kinderen kunnen er een tekening van zijn boot inkleuren, die vervolgens in een button wordt gedrukt. ‘Tous pour Arnoud’ staat erboven; ‘Allen voor Arnoud’. Ook krijgen de kinderen een kartonnen bouwpakket, waarmee Arnoud’s La Mie Caline – Artisans Artipole als schaalmodel kan worden gebouwd. Ook posters, stickers en ansichtkaarten vinden gretig aftrek bij het Franse publiek. De sponsoren pakken groots uit. De immens grote publiciteitswaarde van de Vendée Globe is hen miljoenen euro’s waard. En dat overweldigt mij. En stemt me een beetje verdrietig. Want hoe jammer is het toch, dat het voor onze Nederlandse topzeilers zo moeilijk is, om voldoende financiële middelen bijeen te brengen voor deze race. Hoe fantastisch zou het toch zijn, als Mark Slats – die zo geweldig heeft gepresteerd in de Golden Globe Race – zijn krachten zou kunnen meten in de Vendée Globe. Wie pakt deze handschoen op en start een campagne? De slogan hebben we alvast: ‘Tous pour Mark – Allen voor Mark!’

  • Website Vendee Globe
  • Je kunt in de Virtuele Regatta zelf ook deelnemen aan de race en je meten met de prof’s.
  • En hier vind je foto’s van de reparatie die Yves Parlier uitvoerde in de 2000-2001 editie.

Tekst en foto’s Wallewijn de Vaal

Tags: , , , , , , , , , , , Last modified: 22 oktober 2020
Sluiten