Dit zijn de gevolgen van de containerramp op de Waddenzee

Twintig instanties claimen in totaal € 3,35 miljoen voor het opruimen van de 342 overboord geslagen containers bij rederij MSC. Dit blijkt uit een recente brief van minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) aan de Tweede Kamer. Begin dit jaar verloor containerschip MSC Zoe honderden containers ten noorden van de Waddeneilanden. Vanzelfsprekend is deze gebeurtenis ook van (nadelige) invloed op het ecologisch systeem.

Rijkswaterstaat gaat over de schadeafhandeling waarbij twintig publieke partijen betrokken zijn. Het Rijk claimt € 2,64 miljoen en gemeenten en natuurorganisaties willen € 710.000 euro zien. De vijf eilandgemeenten hebben een claim neergelegd van bijna drie ton.

(c) Defensie/CC SY-SA 1.0

Geduld raakt op

De claims zijn halverwege mei ingediend bij de rederij. MSC had aan Rijkswaterstaat laten weten enkele weken voor de beoordeling nodig te hebben. Inmiddels is de rederij sinds woensdag 26 juni bezig met het uitbetalen van de bedragen. Wellicht is de eerdere brief van minister Van Nieuwenhuizen hiervan de aanleiding. Onlangs schreef zij: “Als dit nog langer op zich laat wachten, zal ik mij genoodzaakt zien om andere wegen te bewandelen om te bewerkstelligen dat claims worden betaald,” zegt de minister in haar brief.

Incidentgebied

Samen met Rijkswaterstaat is het zogeheten incidentgebied bepaald, dat qua oppervlak zo’n 3.000 vierkante kilometer beslaat. De totale massa van de verloren containers plus inhoud bedraagt ongeveer 3.200 ton. Tot en met 17 juni 2019 is in totaal, in Nederlands en Duits gebied, 2.383 ton geborgen. Dit betreft alles wat tot nu toe is geborgen op de Nederlandse en Duitse Noordzeebodem, en alles wat is aangespoeld en geborgen op de Nederlandse en Duitse eilanden en kust.

(c) CC BY-SA/GFDL

Veel kleinere, losse spullen op de bodem

Nog steeds liggen er op de zeebodem ook veel kleinere, losse spullen. De natuurlijke dynamiek van de zeebodem kan er voor zorgen dat deze spullen onder het zand bedolven raken, worden weggevoerd door de stroming of onbereikbaar zijn door de aanwezigheid van andere objecten op de zeebodem (zoals bijvoorbeeld oude scheepswrakken, met soms zeemansgraven, en zeemijnen). Minister van Nieuwenhuizen heeft daarom vastgesteld dat het bergen van alle overboord geslagen lading níet haalbaar is.

Binnenkort laat zij nagaan of het mogelijk is dat een deel van dit kleinere materiaal met versterkte netten van de zeebodem kan worden opgevist. Omdat hier geen ervaring mee is, wil ze met een pilot de effectiviteit van deze werkwijze onderzoeken. Omdat het slepen met netten over de zeebodem ook ecologische schade kan veroorzaken, moet de inzet van het middel proportioneel zijn aan de te verwachten resultaten. De pilot, onder de naam ‘Hotspot Net Catching’, wordt naar verwachting omstreeks 1 juli door Rijkswaterstaat gestart.

(c) Kees Torn/CC BY-SA 2.0

Ecologische langetermijneffecten

Daarnaast heeft de Waddenacademie onlangs aan aan Rijkswaterstaat geadviseerd dat in eerste instantie de monitoring en het onderzoek naar de langetermijneffecten van de verloren lading van de MSC Zoe zich moet richten op microplastics en hun impact op het ecosysteem van de Waddenzee. Bij dit ecosysteem horen onder andere dieren en planten. De Waddenacademie schrijft in haar advies, dat bij monitoring van de effecten van plastic uit de verloren containers zoveel mogelijk moet worden aangesloten bij al lopende meetprogramma’s. Dankzij gegevens die eerder zijn verzameld, kunnen de situaties direct voor en na het drama met worden vergeleken.

Lees ook: Hoe voorkom je een ramp als met containerschip MSC Zoe?

Omslagfoto: Defensie/CC BY-SA 1.0