Zeilen op het Nederlandse wad is een ongekende ervaring. De stilte, het frisse, zilte water en het immer rijzende en dalende getij maken dat jij en je boot één worden met een volstrekt uniek vaargebied. De Waddenzee is echter niet voor niets een zee. Hij ligt buitendijks, achter de sluizen waarin je van zoet naar zout schut. Op een kalme zomerdag in de vaargeul mag het lijken alsof je op een groot binnenmeer vaart. Maar tussen Den Helder, Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog liggen zeegaten met sterke stroming en bij slecht weer en harde wind is het er serieus varen. De droogvallende platen onder de eilanden vragen om een goede tochtvoorbereiding en puzzelen met de weersverwachting, het getij, stroming en de diepgang van je schip.
Deze informatie komt uit de Praktijkgids Waddenzee, een compacte gids over het varen op het Wad:
Weersinformatie
Of een vaarroute bezeild is, luistert op de Waddenzee nog wat nauwer dan op ander open water. Veel ruimte om de koers iets verleggen is er namelijk niet. Bovendien wijkt de wind vaak af van het landelijke beeld en is zicht belangrijk. Om die reden is de Waddenzee sinds tien jaar een eigen ‘regio’, waarvoor een apart KNMI-weeralarm kan gelden.
Check naast het algemene bericht ook de lokale weerberichten via internet en apps als Windy, Windfinder of PredictWind. Online vind je het marifoonbericht van de Kustwacht op de meteo-site van Zeilen. Voor de Waddenzee let je op de districten Harlingen (Waddenzee-west), Rottum en Delfzijl (Waddenzee-oost).
Op de marifoon luister je het Kustwacht-weerbericht uit via de VHF-kanalen 23 en 83 (08.05 u/13.05 u/19.05 u/23.05 u). De verkeerspost Den Helder zendt 5 minuten na elk uur uit op VHF-kanaal 62, Terschelling 30 min. na elk oneven uur op kanaal 2 en 5, Schiermonnikoog en Ameland 30 min. na elk even uur op kanaal 5 en Delfzijl 10 min. na elk oneven uur op kanaal 66. Het Weekend Weerbericht en de korte- en lange-termijnverwachtingen tenslotte zijn een must voor elke watersporter: kijk op meteo.zeilen.nl.
Schip
Een goed waddenschip is veelzijdig, degelijk en kan door haar bemanning in ieder geval tot en met windkracht 6 goed worden gevaren. Variabele diepgang en de mogelijkheid om te kunnen droogvallen hebben de voorkeur, maar zijn zeker niet noodzakelijk. Op het westelijke wad tussen Texel, Harlingen Vlieland en Terschelling kun je prima varen met een vaste diepe kiel en ook Ameland is via de Noordzee te bereiken.
De Waddenzee kan ruig zijn, maar door getijdewerking en beschutting van ondiepten is het water op de Waddenzee over het algemeen juist vriendelijk en veel vlakker dan op Noordzee en IJsselmeer. Wind en stroming kunnen in de diepe geulen en zeegaten zorgen voor zware condities die extra aandacht vragen voor schip, uitrusting en bemanning. Kies als beginnend wadvaarder altijd rustig weer uit, zodat je het wad eerst van haar vriendelijke kant leert kennen.
Communicatie
Door de relatief kleine afstanden ben je op het wad meestal binnen communicatiebereik met de wal. Daardoor zijn weersomstandigheden goed te volgen en kun je als schipper je vaarplannen afstemmen op je eigen ervaringsniveau. Het vergt moed om in de haven te blijven als het weer daarom vraagt, maar het kenmerkt een goede schipper dat hij zijn beperkingen kent.
Uitrusting
Op de Waddenzee worden extra eisen gesteld aan boot, bemanning en uitrusting. De omstandigheden kunnen sterk verschillen en snel wijzigen, en daarom is het nodig dat je voorbereid bent op verschillende situaties. Een goed ankergerei met voldoende ankerlijn of ketting is essentieel aan boord. Dat geldt ook voor reddingsvesten, noodsignalen, een goed werkende marifoon en navigatiemiddelen zoals gps, dieptemeter of peilstok. Op het wad vaar je met al je zintuigen. Verrekijker en zonnebril helpen je bij de zichtnavigatie.
Een (papieren) kaart die up-to-date is, is essentieel, net als getijdentabellen. Voor havens zonder drijfsteigers komen lange landvasten en extra stootwillen goed van pas. In ondiep water is een elektronische dieptemeter onbetrouwbaar. Een peilstok met dieptestreepjes maak je makkelijk zelf en is handig bij het passeren van wantijen en bij het droogvallen. Een puts voor het wassen van blubbervoeten na het wadlopen is vooral fijn als je hem vooraf hebt gevuld met water. Mocht de tocht onverhoopt langer duren door wisselende omstandigheden, dan zijn voldoende proviand, water en warme kleding geen overbodige luxe.
Kennis en ervaring
De eerste zeiltocht over het wad is voor veel zeilers een openbaring. Het helpt als je er al eens geweest bent op een ander schip of met een ervaren wadvaarder voor advies. Ken je je schip goed en heb je het op het IJsselmeer onder alle omstandigheden onder controle? Dan staat niets je in de weg om je op je eerste Waddentocht voor te bereiden. De Waddenzee is over het algemeen vriendelijk van karakter en het water beschut en vlak. Begrip van het getij (wanneer is het hoog- en laagwater en hoe lopen de stromen) en de navigatie zijn essentieel en horen bij de pret van de tochtvoorbereiding. Het is aan te raden om meer dan één persoon aan boord bij de navigatie te betrekken en te zorgen dat je bemanning ook zonder jou de motor kan starten, het anker kan laten vallen en de marifoon kan bedienen.
Zintuigen
Varen op stromend water langs ondiepe plekken vergt continu aandacht van de bemanning. Op het wad worden alle zintuigen extra geprikkeld door stroming, getij, wind en natuur. Diezelfde zintuigen helpen je bij het navigeren. Met elkaar boeien spotten en op de kaart navigeren maakt wadvaren extra leuk. Door het soms smalle vaarwater en de ondieptes is het nodig om altijd precies te weten waar je bent, hoe diep het daar ongeveer is, hoe de stroming loopt en waar je heen vaart.
Bovenstaande informatie komt uit de Praktijkgids Waddenzee, een compacte gids over het varen op het Wad:
Praktijkgids Waddenzee
€13,49
In deze compacte gids over het varen op de Waddenzee komt aan bod:
- Getij en stroming
- Aanloophavens
- Wantij passeren
- Droogvallen en ankeren
- Voorbeeldroutes West- en Oostwad
Meer inspiratie en tips voor een tocht naar de Waddenzee? Kijk hier in ons nieuwe Dossier Waddenzee.
Tags: waddenzee Last modified: 11 juli 2024
