Winterstallingstips voor in het water of op de kant

Bij sommigen staat hij al lang op de kant, maar in veel havens is het hijsen zo begin november nog aan de orde van de dag. Het bleef immers lang mooi weer. De keuze heb je waarschijnlijk al gemaakt: gaat de boot op de de kant of blijft hij in het water. We vroegen eerder via Facebook naar de keuzes die zeilers maakten. Tips voor de meest algemene opties: op de kant of in winterslaap in het water.

(c) Eric van den Bandt

Winterslaap in het water

De box is jouw winterstalling en je komt in het voorjaar pas weer terug bij de boot. Of misschien tussendoor, om even de landvasten te controleren als er slecht weer wordt verwacht.

• Houd je accu’s vol

(c) Rob Bonte

Accu’s kunnen slecht tegen kou, zeker wanneer ze leeg zijn. De gemiddelde lood-zuur-accu heeft last van zelfontlading, dus die moet je tussendoor gewoon even opladen. In niet alle havens mag je permanent aan de walstroom liggen, dus dan is een klein zonnepaneeltje erg handig. Die levert voldoende om je accu’s vol te houden (nadat je ze hebt volgeladen). Is je boot 25 voet of kleiner, dan kun je de accu’s soms gewoon mee naar huis nemen in de winter. Staan ze lekker warm op zolder.

• Dat scheelt schimmel

Tenzij je boot écht waterdicht is – en dat zijn er niet veel – krijg je waarschijnlijk wel wat vocht binnen tijdens de winter. Al was het maar door smeltende sneeuw, die op plekken komt waar regen nog nooit is geweest. Je kussens en ander textiel (denk ook aan thee- en handdoeken!) kunnen daar niet zo goed tegen: er komt gemakkelijk schimmel in. Is je boot tamelijk droog, dan kun je volstaan met je kussens rechtop zetten, zodat het ook van de onderkant kan ventileren. Krijg je wel eens wat water binnen, dan loont het de moeite om je kussens een plekje op zolder te gunnen. Bootkussens te groot voor de auto of zelfs de zolder? Dan biedt een luchtontvochtiger uitkomst. Daarbij verdient het de aanbeveling om je boot luchtdicht af te sluiten, zodat je geen verse (vochtige) buitenlucht binnenkrijgt. Of je zorgt voor een permanente ventilatie door twee luikjes (voor en achter op de boot) op een kiertje te laten. (De auteur heeft een droge boot en laat z’n boot altijd potdicht als hij niet aan boord is.)

• Voorkom voortvluchtige levensmiddelen

De koelkast moet natuurlijk sowieso leeg en open, want die kan uit zichzelf al een moorddadige lucht ontwikkelen. Zeker als er nog wat in zat. Ook de levensmiddelen in de voorraadkast lopen op een gegeven moment uit zichzelf weg en dat is nooit fraai. Zo kan ook een pak aangebroken gevulde koeken een prachtig ecosysteem vormen. Vreemd genoeg zien krentenbollen er na een jaar nog precies zo uit als op de dag van aanschaf.

• Laat de kraan leeglopen

Voor het drinkwatersysteem in de boot heb je antivries nodig van het niet-giftige soort, die je kunt krijgen bij de watersportwinkel. Het best is om je tank volledig leeg te laten lopen door de kraan open te zetten en te wachten tot de tank leeg is. Laat de waterpomp niet te lang drooglopen, daar kan hij niet tegen. Daarna gooi je drinkwater-antivries in je tank en zet eerst de kraan open die het verst van de tank vandaan zit. Draai hem weer dicht als er antivries uitkomt. Dat doe je bij alle kranen, van ver weg naar dicht bij de tank. Vergeet de douche en de dekwas niet. Als je een boiler hebt, kun je die het best afkoppelen (ook de elektra) en leeg laten lopen voordat je het antivriestrucje uitvoert, dat scheelt veel dure antivries.

• Afsluiters ijsvrij afgesloten?

Sluit de afsluiter en haal het deel van de slang dat boven de waterlijn zit los. In het ideale geval blaas je hem eerst even door, totdat je bubbels hoort onder/aan de zijkant van de boot. Tegelijkertijd draai je de afsluiter dicht. Vul dan de slang tot boven de waterlijn met antivries en draai de kraan langzaam dicht terwijl het antivries-peil daalt. Zo zit er ook antivries in het kogelhuis. Koppel de slang weer aan.

• WC Winterklaar

Als je de aanvoer van het toilet zo hebt behandeld als de onder het punt ‘afsluiters’, hoef je in principe alleen nog maar even een sloot antivries door het toilet te spoelen. Als je dan de afsluiter, vlak voordat de laatste antivries de pot verlaat, langzaam dicht doet, is hij helemaal klaar voor de vrieskou.

• Motormaatregelen

En natuurlijk een van de belangrijkste: de motor. Maar daar zijn zoveel verschillen in, dat je het best gewoon de handleiding kunt lezen. Eén tip voor direct gekoelde motoren: laat hem eerst warmlopen voordat je de antivries in de wierpot giet, want pas na warmlopen opent de termostaat zich en word heel de motor met antivries gevuld. Of je laat het koelcircuit gewoon leeglopen via de eventuele aftapplug.

Winterslaap op de kant

De afspraak om de boot het water uit te hijsen is gemaakt. Een weekend van opruimen, schoonmaken en opbergen. Je zult altijd zien dat het weekend dat ze op het droge wordt gezet, het nog heerlijk zeilweer is (zoals nu), maar het moet er een keer van komen. Het liefst nog voordat het gure weer zijn intrede doet. De winterstalling is elk jaar weer een hele puzzel. Wie wil er wanneer uit, maar misschien nog belangrijker: wanneer wil je weer terug in het water?

• Laat maar leeglopen

Laat zoetwatertanks en de boiler leeglopen en vul pompen, tanks, leidingen, etc. met een niet-giftige antivries (zie punten 4-6 van ‘Winterslaap in het water’). Voordeel van de boot op de kant is dat het water gewoon door de afsluiters weg kan lopen. Ook kun je eenvoudig zien of er antivries door de huiddoorvoer komt – als je met z’n tweeën bent. Houd er wel even een emmertje onder, zodat je het weggespoelde spul kunt hergebruiken. Echt goed voor het milieu (of de portemonnee) wordt het natuurlijk nooit.

• Diesel in de tank?

Je kunt de brandstoftank het best leeg wegzetten, maar wat doe je dan met de brandstof die eruit komt? Hoe weinig diesel er ook in zit, normale diesel uit de pomp veroudert rap en kan in het voorjaar eenvoudig je filters verstoppen (vraag het de bergers en de KRNM maar eens hoe vaak ze iemand in het begin van het seizoen binnenslepen met brandstofproblemen). Bij reguliere diesel kun je additieven gebruiken om het verouderen en de verontreiniging tegen te gaan. Je kunt ook gtl of hvo tanken. Dat veroudert veel minder snel en levert minder problemen op. Je leest meer over de voor- en nadelen daarvan in Zeilen 06/2020. Let op: nog niet alle motorfabrikanten staan het gebruik van hvo en gtl toe.

• Boor een gat in je roer

Veel polyester roeren bestaan uit hard schuim in een glasvezel en polyester schaal. Vaak zit er water in het schuim, dat op de kant veel eenvoudiger bevriest dan in het water. Daardoor kan je roer kapotgaan. Vermoedt je vocht of weet je het niet zeker, boor dan nog in de kraan een gaatje in de schaal van het roer, zodat het water eruit kan lopen. Een weekje voordat de boot er weer in gaat vul je het gaatje met een beetje epoxy.

Verder een winterklaar-actielijstje, handig voor elke booteigenaar:

Actielijst

• Maak een winterkluslijst;
• Check de zeilen op reparatiewerk;
• Bestrijd condens aan boord door vochtvreters en regelmatige ventilatie (zie ook punt 2 van ‘Winterslaap in het water’);
• Haal de kussens van boord of zet ze rechtop (zie ook punt 2 van ‘Winterslaap in het water’);
• Ververs olie en vervang (brandstof-)filters;
• Maak romp en dek schoon en zet alles in de was;
• Zet je boot met spanbanden om de mast vast aan de bok;
• Voorkom verstoppingen van de kuipafvoer;
• Haal pokken zo snel mogelijk van de romp. Als ze uitdrogen worden ze keihard;
• Check regelmaat hoe je boot erbij staat.

En misschien wel de belangrijkste tip van allemaal. Zorg dat je thuis ruimte hebt vrij gemaakt voor alle spullen die je hoog en droog weg wilt stallen. Een hele puzzel om alles in één auto thuis te krijgen…