Antifouling houdt zeilers behoorlijk bezig. Enerzijds willen we het milieu niet belasten, anderzijds willen we snel en hoog varen. Zijn deze twee schijnbaar onverenigbare doelen inmiddels te combineren? We staken de peilstok in de wereld van aangroeiwerende middelen voor op je onderwaterschip, om te achterhalen wat de stand van zaken is anno 2022.
Als zeiler wil je graag een glad onderwaterschip. Hoe zeil je snel en hoog, terwijl je het milieu zo min mogelijk belast? We vroegen Hans van Boven van het College voor de Toelating van Gewas beschermingsmiddelen en Biociden (CTGB) welke trends hij ziet in antifoulingland: “Het CTGB beoordeelt aanvragen van fabrikanten voor de toelating van middelen. Wordt een middel toegelaten, dan geldt dat voor 10 jaar. In die 10 jaar verandert de samenstelling van dat middel niet. Zou de samenstelling wel veranderen, dan moet de fabrikant opnieuw goedkeuring aanvragen.”
Van het gif af?
De regelgeving rondom antifouling is volop in beweging. “In veel Europese landen gelden pas sinds 2012 regels voor biocidehoudende antifouling. In Nederland zijn er al sinds de jaren 90 regels; we zijn dus al een behoorlijke tijd veel strenger dan landen om ons heen. Die Nederlandse regels zijn in de loop der jaren ook nog eens aangescherpt, waar door er producten van de lijst zijn afgevallen.
In het afgelopen decennium zijn in Europa regels opgesteld voor het gebruik van biociden in antifouling die intussen voor heel Europa – en dus ook Nederland – gelden. De regels vallen in twee delen uiteen: criteria voor antifouling met biociden voor zoutwater en voor zoetwater. Simpel gezegd: de regels voor zoet zijn strenger dan de regels voor zout. Nederland beschikt over veel zoetwater waarop vaarrecreatie plaatsvindt en op veel plekken lopen zoet en zout in elkaar over. Om die reden, maar ook vanuit hand havingsoogpunt, gelden de milieuregels voor zoetwater in Nederland voor alle wateren. Ofwel: de regels die elders alleen voor zoetwater gelden, gelden in Nederland voor zoet én zout.” De consequentie is dat biocidehoudende middelen die in Nederland gebruikt mogen worden, minder goed werken tegen aangroei op zoutwater.
Niet toegestaan
Veel zeilers doen stevige uitspraken: de biocidehoudende antifouling die je in Nederland kunt kopen, beschermt je boot niet tegen aangroei wanneer je op zout ligt of hoofd zakelijk op zout vaart. Je moet je boot in het seizoen zeker één keer schoonmaken om ’m vrij van aangroei te houden. Velen geven aan dat een middel als Coppercoat wél uitstekend werkt tegen aangroei op zout en dat het minder milieuvervuilend is dan bijvoorbeeld de zelfslijpende antifouling met biociden die in Nederland te koop is. Bij Coppercoat zitten de koperdeeltjes gevangen in epoxy en daardoor laten ze niet los. Het middel gaat ook nog eens 10 jaar mee. Maar, voor alle duidelijkheid: Coppercoat is in Nederland verboden.
Van Boven verklaart: “De biocidehoudende antifoulings die in Nederland zijn toegelaten, laten een acceptabele hoeveelheid koper los in het water. Coppercoat is hier niet toegestaan. Dat kan een aantal redenen hebben. Het laat bijvoorbeeld toch te veel koperdeeltjes los of het is een middel dat alleen voor zoutwater is toegelaten. Het kan ook zijn dat verwerken van het middel te ongezond is of dat de fabrikant hier geen aanvraag voor toelating ingediend heeft. Het is overigens niet verboden om in Nederland te varen met een boot waarop een niet toegelaten middel zit. De vraag is wel of het wenselijk is om het onderwaterschip van je boot buiten Nederland te laten behandelen; het is zeker onwenselijk om je boot in Nederland illegaal te voorzien van een verboden middel.”
Zeilen 03/2022
Ben je benieuwd naar de rest van het verhaal? Wat zijn milieuvriendelijke alternatieven? Wat valt er te vertellen over gewoonte, gemak en duurzaamheid? Wat is de blik van fabrikanten? Welke biocidehoudende antifouling zijn goedgekeurd? En hoe staat het ervoor met biocidevrije middelen? Je leest het allemaal in Zeilen 03/2022. Koop het nummer hier online in de webshop of lees (het artikel in) Zeilen hier digitaal. De editie is ook tot en met woensdag 23 maart verkrijgbaar in de winkel. En wil je vanaf nu elke maand dit soort verhalen lezen? Word dan hier abonnee.
Omslagfoto en foto: Lezers en leverancier
Tekst: Klaas Smit
