Welke kielboot blijft nu zo plat op het water liggen als de boot op bovenstaande foto? Het betreft hier een Nieuw-Zeelandse wedstrijdboot, een hypermoderne AC75 waarmee in 2021 de America’s Cup, ‘s werelds oudste sportevenement wordt gevaren. Hoe zat het ook al weer en wie zijn nu de hoofdrolspelers?
America’s Cup niet Amerikaans
Jacht ‘America'(c) Fitz Henry Lane/courtesy Peabody Collection
De America’s Cup wordt gevaren sinds 1851. Anders dan de naam doet vermoeden, is werd de eerste wedstrijd georganiseerd door de Britse jachtclub The Royal Yacht Squadron. Het winnende jacht, dat onder de vlag van The New York Yacht Club zeilde, heette America, en gaf haar naam aan de beker waar om werd gestreden. Sinds 1851 is de wedstrijd 35 keer verzeild. Door de jaren heen werden de wedstrijdregels en de eisen waaraan de boot moest voldoen, keer op keer aangepast.
AC75 Te Aihe. (c) ETNZ
De wedstrijden worden tegenwoordig gevaren door ultramoderne jachten en de budgetten voor zo’n campagne zijn dan ook torenhoog. Het budget van (het winnende) Oracle Team USA voor de 34e America’s Cup was bijvoorbeeld 130 miljoen dollar. Elke editie wordt er weer een technologisch hoogstandje van de teams verwacht. Zeilden de teams vanaf 2013 in volledig foilende catamarans van 72 voet (AC72), nu zeilen de teams in eveneens volledig vliegende 75-voeters.
De AC75 van Luna Rossa Prada Pirelli Team (c) Carlo Borlenghi
De boot: AC75
De klasse waar de teams nu mee moeten varen is de AC75, een 75-voets monohull met verzwaarde draagvleugels. Een draagvleugel werkt net als een vliegtuigvleugel, maar dan in water. Eenmaal op snelheid tilt de vleugel de boot uit het water, waardoor de weerstand door wrijving tussen water en boot afneemt en de boot sneller gaat. De vleugel levert voldoende opwaartse kracht om boot en bemanning uit het water te duwen.
De boot van American Magic (c) Amory Ross/American Magic
De poot-met-foil die niet in gebruik is, kan worden opgetild, waardoor het gewicht in de foil zo ver mogelijk naar buiten kan worden gebracht voor stabiliteit en de boot minder weerstand in het water ondervindt. Aan het roer zit ook een vleugel, zodat de boot op één poot aan lij en op het roer kan blijven staan. Om niet te verlijeren steekt een deel van de poot verticaal in het water – hij functioneert als zwaard.
De AC75’s die nu varen, zijn de oefenboten; elk team mag er twee bouwen. Er wordt nu dus flink getest, om zo met de allerbeste boot voor de dag te kunnen komen bij de eigenlijke wedstrijden.
Kiwi’s titelhouder
Op dit moment zijn er vijf teams actief. Een ervan is de huidige titelhouder (de defender): Emirates Team New Zealand (ETNZ). Uiteraard afkomstig uit Nieuw-Zeeland. ETNZ is het zeilteam dat deelneemt namens de Royal New Zealand Yacht Squadron en heeft luchtvaartmaatschappij Emirates als hoofdsponsor.
Luna Rossa’s AC75 in actie. (c) Carlo Borlenghi
Eerste uitdager
De officiële uitdager (Challenger of Record) is het Luna Rossa-syndicaat dat de Siciliaanse jachtclub Il Circolo Della Vela Sicilia vertegenwoordigt: Luna Rossa Prada Pirelli Team. Omdat er dikwijls meerdere uitdagers zijn, moeten die onderling nog beslissen wie uiteindelijk de wedstrijd tegen de titelhouder mag varen. Die wedstrijdserie heet de Prada Cup (vroeger Louis Vuitton Cup) en wordt georganiseerd door uitdager Luna Rossa. De overige uitdagers zijn American Magic, Ineos Team UK en Stars & Stripes Team USA.
Tienpont kondigt zijn campagne aan. (c) Riemer Witteveen
Helaas geen Nederlands team
Naast alle uitdagers hadden nog twee andere teams zich ingeschreven, maar die zijn afgehaakt vanwege financiële redenen. Het Nederlandse team DutchSail van tweevoudig America’s Cup-winnaar Simeon Tienpont, dat eind januari 2019 zijn deelname bekendmaakte, heeft in juni moeten afhaken wegens gebrek aan een hoofdsponsor. Ook een Maltees Team (Malta Altus Challenge) moest voortijdig de campagne staken door gebrek aan overheidsfinanciering. Tienpont heeft overigens uiteraard goede hoop voor een eventuele volgende America’s Cup-deelname.
ETNZ wint de Cup in 2017 (c) Ricarco Pinto
Even voorstellen: titelhouder ETNZ
We stellen de hoofdrolspelers voor. Over de andere drie deelnemers lees je meer in dit bericht.
Emirates Team New Zealand is het team van directeur Grant Dalton, die twee keer eerder de Louis Vuitton Cup won voordat hij de beker in de 35e America’s Cup eindelijk mee naar huis kon nemen. In de 34e America’s Cup waren ze na een reeks van overwinningen één race verwijderd van de beker, toen Oracle ‘m alsnog op miraculeuze wijze voor hun neus wegkaapte. (Grant Dalton was overigens ook aanwezig in het team van Conny van Rietschoten toen hij voor de tweede keer de Whitbread Race won – volg je het nog?)
Huisman in actie tijdens de Volvo Ocean Race. (c) Jesus Renedo/Volvo Ocean Race
Nederlands tintje
Bekende namen aan boord: ‘onze’ Carlo Huisman, die voor de tweede keer onderdeel uitmaakt van het team, net als stuurman Peter Burling, die ETNZ de vorige keer naar de winst stuurde. Beide heren hebben elkaar in tussentijd ook gezien als bemanningslid op Team Brunel. Burlings Olympisch Goud-bemanning in de 49er Blair Tuke is eveneens aan boord en ook schipper Glenn Ashby is weer aanwezig. Ashby is meervoudig wereldkampioen in de foilende A-class catamaran (en won bijna Olympisch Goud in de Tornado met Darren Bundock, de man van Carolijn Brouwer. Kleine wereld).
Wie is de schipper?
Wie de boot schippert weten we eigenlijk nog niet. En zijzelf in september in elk geval ook nog niet. Peter Burling is hoofdzakelijk de stuurman en maakt daarom automatisch ook veel beslissingen, maar Glenn Ashby, die de boot in 2017 naar de winst schipperde, zou evengoed de eindverantwoordelijke kunnen zijn. Vooralsnog hebben ze dus met z’n tweeën de schippersrol.
ETNZ laat Te Aihe te water in Auckland. (c) Emirates Team New Zealand
De dolfijn
De eerste boot van Emirates Team New Zealand heet Te Aihe, de dolfijn. Het high tech gevaarte is ontworpen door Guillaume Verdier, foil-ontwerper van het eerste uur. Verdier was vanaf 2010 ook al betrokken bij de America’s Cup-campagne van ETNZ; hij leverde een grote bijdrage aan de mogelijkheid van de AC72 om te foilen.
Tewaterlating AC75 Luna Rossa. (c) Stefano Gattini
Even voorstellen: uitdager Luna Rossa
Luna Rossa Prada Pirelli Team wordt geleid door Max Sirena, die als vleugeltrimmer met Oracle Team USA de 33e America’s Cup won en samen met ETNZ in 2017 de Cup weer naar Nieuw-Zeeland haalde. In de 34e America’s Cup was hij al schipper bij Luna Rossa en dat doet hij nu dus nog eens dunnetjes over. Sirena heeft aan boord onder andere de beschikking over zwaargewicht James (Jimmy) Spithill, die als jongste schipper ooit de America’s Cup won met Oracle Team USA. Het was Spithill die Oracle Team USA in 2013 naar een bizarre overwinning stuurde; van 8-1 achter naar 8-9.
Wanneer kun je ze zien zeilen?
Om met de beste boot aan de start te verschijnen van de America’s Cup wordt er voor de daadwerkelijke eindstrijd al flink geoefend. Zo is er een reeks van drie (oefen)wedstrijden genaamd America’s Cup World Series (ACWS), nog voordat de voorrondes (Prada Cup) van start gaan.
- America’s Cup World Series, 23-26 april 2020, Cagliari, Sardinië
De oudste sport-trofee ter wereld, de America’s Cup of ‘Auld Mug’, waar het allemaal om draait.
De eerste keer dat de AC75’s tegen elkaar varen is bij het Italiaanse eiland Sardinië.
- Emirates America’s Cup World Series, 4-7 juni 2020, Portsmouth, Groot-Brittannië
Portsmouth is de thuishaven van Ineos Team UK.
- America’s Cup World Series, 17-20 december 2020, Auckland, Nieuw-Zeeland
Alvast verzameld in Nieuw-Zeeland voor de generale repetitie…
- Prada Cup of de Challenger Selection Series, januari/februari 2021, Auckland, Nieuw-Zeeland
Ofwel de Challenger Selection Series, waarbij de uitdagers tegen elkaar varen om te bepalen wie het in de eindstrijd mag opnemen tegen titelverdediger Emirates Team New Zealand
- 36e America’s Cup, 6-21 maart 2021, Auckland, Nieuw-Zeeland
De eindstrijd. Blijft de Cup in Nieuw-Zeeland of wordt het Italië, Groot-Brittannië of de Verenigde Staten?
Tags: AC75, America's Cup, Emirates Team New Zealand, ETNZ, Luna Rossa Last modified: 19 maart 2021
