Reisverhalen

Corona: Heb je altijd recht op een veilige haven?

13:45

“Ik kan geen kant op!”
“Alles zit potdicht op de volgende bestemmingen en de bestemmingen achter ons.”
“Onze visa lopen af, we worden het land uitgezet. Wat nu?”
“Zometeen kunnen we nergens heen en zwerven we eindeloos op zee rond.”

De noodkreten op de verschillende zeilersfora worden steeds indringender nu heel veel landen hun grenzen sluiten. Zelf ontkomen we er ook niet aan: we liggen klem op een ankerplek tussen lokale bewoners die ons liever zien gaan dan komen, een overheid die geen vaarvergunning verstrekt en geen enkel land binnen 1500 mijl waar we naar toe kunnen. Vandaag kwam er een zeilboot binnen die weg moest uit Sri Lanka vanwege het naderende orkaanseizoen. De grenzen in de Malediven zijn dicht, dus de Kustwacht rukte met twee schepen uit om ze tegen te houden. De onderhandelingen tussen de lokale en landelijke overheid en de ambassade van de zeilers duurde twaalf uur. Rond middernacht mochten ze ten anker, op een halve mijl afstand van de 15 boten die er al liggen. Een zucht van verlichting ging door de vloot jachten.

Recht op een veilige haven

“Maar je hebt toch recht op een veilige haven?” “Je verklaart gewoon dat je in nood bent!” lees en hoor je veel. Maar is dat zo? Hoe zit dat eigenlijk: wat zijn je rechten en je plichten als zeiler? Zowel bij aankomst als bij verblijf in een land. We gaan uitzoeken hoe dat zit. Allereerst benaderen we de International Maritime Organisation. Het IMO gaat over de koopvaardij, maar we leren daar wel dat we specifieker moeten zoeken. Het gaat immers niet om je rechten op volle zee, maar om je rechten en plichten dicht bij de kust. In de territoriale wateren (’12 mijls zone’) van een soeverein land.

Vervolgens steken we ons licht op bij het Watersportverbond. “Interessante en urgente vraag” zegt directeur Arno van Gerven. “Ik kan me zo voorstellen dat het uitmaakt hoe je schip geregistreerd is: kadastraal of met een ICP. Het ICP is alleen in Europa geldig, de kadastrale registratie wereldwijd.” Hij schakelt Frans de Vries Lentsch in, specialist in Zeerecht en lid van de Zeilraad van het Watersportverbond. Die gaat op zijn beurt met een team juridisch specialisten aan de slag.

“Het is een ingewikkeld probleem.” zegt Frans. “Allereerst je positie. In Nederland wordt een zeegaand zeiljacht op wereldreis als een zeeschip beschouwd, ongeacht of er een zeebrief of ICP aan boord is. Elk land kan daar anders over denken; dit is de situatie in Nederland.” Hij gaat verder: “De kern van de zaak is dat geen enkel schip het recht heeft om altijd een haven binnen te varen. Die beslissing ligt bij elk soeverein land.” “En als een schip in nood is?” vraag ik. Er zijn immers zeilers die in deze moeilijke tijden de gok (moeten) nemen toch naar een land toe varen. Vervolgens verklaren ze dat ze in nood zijn en voedsel, brandstof en water nodig hebben in de hoop daarmee het land te dwingen om hen toe te laten. “Het recht van toegang kan niet worden afgedwongen door een wereldzeiler” zegt Frans. “Tekorten aan voedsel, water en brandstof, maar ook schade aan het schip waardoor er niet verder gevaren kan worden, vallen onder de noemer ‘schip in nood’. Maar je kunt daar geen rechten aan ontlenen. Er is geen enkel verdrag waarin dat geregeld is, ook niet voor de koopvaardij. Maar ze mogen je ook niet zomaar aan je lot overlaten. Het zal dus neerkomen op een onderhandeling tussen de wereldzeiler en de lokale autoriteiten. Een ambassade kan daar eventueel een rol in spelen. De verzekeraar van het jacht is geen partij. Je zult je moeten richten naar de lokale wetten en regels en een deal moeten sluiten.”

Het is een heel vervelend spanningsveld, zoveel is wel duidelijk. Geen wettelijke rechten of plichten bij zowel de wereldzeiler als de kuststaten, geen verdrag dat dit soort situaties regelt. Gezond verstand, redelijkheid en medemenselijkheid zijn de leidende principes.

Het lastige is dat op veel oceanen nu het seizoen begint voor de grotere oversteken: de terugreis vanuit het Caraïbisch gebied, de oversteek van Panama naar de eilanden in de Stille Zuidzee en de grote trek over de Indische Oceaan. Honderden, zo niet duizenden jachten zijn onderweg, gedicteerd door de seizoenen die zich niks van COVID19 aantrekken. Toch is op dit moment de beste keuze om zo lang mogelijk te blijven waar je bent, te kiezen voor zelf-quarantaine en een log bij te houden van je temperatuur en andere gezondheidskenmerken. Als je moet vertrekken, denk goed na over eventuele alternatieven en zorg dat de ambassades van de landen waar je naar toe gaat, weten dat je onderweg bent. Als je onderweg bent, kunnen de regels op je bestemming veranderen en kan er ineens extra papierwerk nodig zijn. Het kan handig zijn om iemand aan de wal te hebben die via een goede internetverbinding de laatste informatie in de gaten kan houden.

Pas goed op elkaar. Blijf veilig!

Dit is een bijdrage van onze columnisten: Wietze van der Laan en Janneke Kuysters

Lees ook:

Tags: , , , , Last modified: 17 maart 2021
Sluiten