Zeemanschap

Goed opgebokt in de winter

22:56

Zet u de boot in de winter op de wal, zorg er dan voor dat de boot goed op de bokken staat. Stormvast. Als het mogelijk is, laat de boot dan in zuidwestelijke richting zetten, zodat hij tijdens het winterseizoen de minste last heeft van zijwind. 
Meestal bent u afhankelijk van de bokken die een werf heeft, maar het kan een punt van overweging zijn bij het kiezen van de juiste plek voor de winterberging. Zeker als u een lichte boot hebt met een wat dunner laminaat. Let dan in elk geval op de stempels. Zijn het stalen stempels, rubberen pads of pads met rubberen doppen? Bij stalen stempels legt de werf vaak houten platen of keggen tussen de stempel en de romp. Hierdoor is de druk op de romp niet gelijkmatig verdeeld en kan er bij veel wind schade aan de romp ontstaan. Rubberen pads volgen al iets meer de ronding van de romp en verdelen de druk, maar het best doen dat driehoekige stempels met rubberen doppen aan elk uiteinde. Mocht u geen keuze hebben, zorg er dan voor dat u zelf iets verzint waardoor de druk op het onderwaterschip zoveel mogelijk gelijkmatig wordt verdeeld. 
Als het even kan, moeten de stempels op de plaats van een spant of schot staan. Daar is immers de romp het stevigst. 

opbokken 1Bokken

Er zijn verschillende soorten bokken. De meest gebruikte zijn zogeheten vierpuntsbokken en losse tweepuntsbokken. Nadeel van de vierpuntsbokken is dat grote en kleine jachten op bokken van dezelfde afmetingen worden geplaatst. Het is dan niet altijd mogelijk de stempels op de plaats van de schotten te zetten. Voordeel is dat de voor- en achterpoten nooit uit elkaar gaan of dat een van de twee even weggezet kan worden, zoals de eigenaar van de boot op de foto heeft gedaan. Hij wilde het onderwaterschip schilderen en haalde de achterste tweepuntsbok weg. De boot stond immers stevig op de voorste bok en de kiel. Helaas voor hem was het tegendeel het geval. Let er daarom bij losse tweepuntsbokken op dat deze onderling verbonden worden door een stevige spanband, zodat ze nooit kunnen verschuiven.

Meestal staat het jacht met de kiel stevig op de grond. Is dit niet het geval, stut de kiel dan met een paar blokken, zowel aan de voor- als de achterkant.

Mast

Laten we de mast tijdens de winterstop op de boot of halen we hem eraf? Wat is wijsheid? Beide hebben voor- en nadelen. Het is zowel in het na- als voorjaar minder werk als u de mast laat staan. Haal dan wel de vallen en lijnen uit de mast, was ze en bewaar ze droog. Het verlengt de levensduur.

Sommige zeilers menen de verstaging in de winter losser te moeten zetten, omdat ze denken dat voortdurende spanning slecht is voor de verstaging. Niets is minder waar. Tuigage slijt van ‘ontspanning’. De draad en de terminals slijten van beweging, waardoor metaalmoeheid kan ontstaan. Door een te losse verstaging kan een mast in een storm of zelfs in matige wind enorm gaan jutteren. Als dat een hele winter voortduurt, zal er veel schade aan de romp ontstaan. Ook kan de boot door de beweging van de bok ‘wandelen’.

Veel zeilers vrezen dat verstaging door de vrieskou te veel krimpt en dus los gezet moet worden om dit op te vangen. Ook dit is niet waar. Een temperatuurverschil van 25 °C tussen een hete zomerdag en hartje winter levert bij een mast van 15 meter een krimp op van 2 tot 3 millimeter. Dat wordt voldoende opgevangen door de rek in staaldraad. Bovendien krimpt de mast zelf ook enkele millimeters. En als de spanning op de mast hoger zou worden, zal het resultaat zich slechts omzetten in mastbuiging en daar is de mast op gemaakt.

opbokken 2Bedenk dat een boot met een mast erop gevoeliger is voor veel wind dan een mastloze boot. Ook daarom is het belangrijk dat hij goed op de bokken staat. Door de mast kan de boot op de bok gaan ‘wiebelen’ en kan de romp op de plaats van de stempels ingedrukt worden. Moeten we de mast er dan maar afhalen in de winter? Dat is een persoonlijke keuze. Als u ertoe besluit, hebt u wel de kans de mast helemaal na te kijken, de verstaging van top tot teen te controleren, eventueel lampjes te verwisselen en de mast goed schoon te maken. Een nadeel kan zijn, dat de wantspanners meer slijten door het regelmatig los- en weer aandraaien. Maar sommige zeilers vinden het minder erg zo af en toe een wantspannerte vervangen dan schade te krijgen doordat de boot met staande mast op de bok staat.

Haal sowieso voordat de mast in de winterberging gaat de lijnen eruit en berg ze thuis droog op. Eventueel kunt u tere delen en verbindingen goed in plastic verpakken, opdat vocht geen kwaad kan. Stop een prop in de onderkant van de mast, anders loopt u de kans dat u volgend jaar een gelukkig vogelgezin wreed moet verstoren.

 

Tags: Last modified: 9 april 2021
Sluiten