Onderhoud & klussen

Tank vol of leeg in de winter?

10:00

Hoe maak je de brandstoftank winterklaar? Als booteigenaar moet je kiezen of je je brandstoftank vol of leeg de winter in laat gaan. Die keuze heeft met veel factoren te maken. Op welke brandstof loopt je motor, van welk materiaal is je tank gemaakt en blijft de boot in het water of staat-ie op de kant? Zeilen ging twee jaar geleden op onderzoek uit en sprak diverse mensen over het winterklaar maken van je brandstoftank. Wat zeggen de experts?

Verouderde diesel

Kees Kingma, dieseltankreiniger: “Het idee ‘de tank vol in de winter’ is achterhaald. Sinds 2004 hebben we in Nederland een nieuwe brandstof: EN509. We noemen het nog steeds diesel, maar de samenstelling is totaal anders: in plaats van zwavel (dat werd verboden door de overheid) zit er nu bioFAME in (brandstof die uit biologische afvalolie wordt gewonnen). Daarbij voegen oliemaatschappijen extra chemicaliën toe om het vet goed te laten mengen, dus de milieuwinst is mijns inziens nihil. Deze biodiesel zorgt volgens mij voor veiligheidsproblemen in de grote scheepvaart, maar heeft ook gevolgen voor de pleziervaart. Na drie maanden wordt het namelijk zuurder en vetter, en valt het mengsel uit elkaar. Ga maar na wat een volle tank biodiesel in de winter doet. Bovendien past het vet door de filters, inspuitpomp en verstuivers – wat je niet wilt – en plakt het enorm, waardoor, als het weer kouder wordt, de plunjers in de inspuitpomp niet meer bewegen en de motor gereviseerd moet worden.”

Waar water is, is bacteriegroei

“In biodiesel kan een hogere concentratie water zitten, wel tot zeven procent (in plaats van de twee (!) procent in de ‘oude’ diesel). En waar water is, daar is vaak ook zwarte en witte bacteriegroei. Vooral de zwarte bacterie zorgt voor problemen. Deze haalt zuurstof uit de diesel en laat zwarte sludge achter in de tank. Een rvs benzinetank kan gaan roesten door de zure PH-waarde van de bacterie, bij een aluminium tank kan er putcorrosie ontstaan. De witte bacterie ziet eruit als tofu en verstopt enorm. Zelf gooi ik in het najaar een halve liter Aspen-benzine in mijn lege tank en sluit ik de tankbeluchter af. De benzine verdampt, en veroorzaakt een lichte overdruk waardoor eventueel vocht in de tank geen kans maakt. Aspen-benzine is volledig synthetisch en veroudert niet.”

Voorfilter met bacteriën

Brandstofmonster

Volgens jachtexpert Olav Cox is het vooral belangrijk dat je water onderin de dieseltank bijtijds opmerkt en verwijdert. “Als je tank een aftappunt heeft aan de onderzijde, kun je dit water eenvoudig eruit halen en is er weinig aan de hand. Kleine moeite om dan aan het begin en eind van het seizoen een jampotje diesel af te tappen, om te controleren of er water of andere vervuiling in zit. Een monster nemen op het diepste punt van de tank met een zuigslangetje kan natuurlijk ook, maar dat leidt vaak tot geknoei met diesel. Tip: Water kan in de tank terechtkomen door lekkage via de vuldop of beluchter. Controleer die onderdelen dus ook elk seizoen. Aan het einde van het seizoen vul ik mijn tank af met diesel van een pomp met een hoge omloopsnelheid. Ik neem regelmatig een brandstofmonster; additieven om bacteriën te doden gebruik ik niet.”

Metalen of kunststof tank?

“Een benzinetank heeft meer last van het verouderen van de brandstof dan een dieseltank. Ook het materiaal van de tank speelt een rol”, vertelt jachtexpert Hendrik Jan Musch. “In een metalen tank blijft eerder condens achter dan in een kunststof tank. Ook de grootte van de tank is van belang. Als het om een zeilboot met een grote tank gaat, duurt het lang voordat de brandstof weer gebruikt is. Om condensvorming in de tank tegen te gaan is het van belang om de beluchtingsleiding te sluiten; de temperatuurverschillen die kunnen ontstaan, worden wel binnen in de tank opgevangen. Of gebruik een luchtdroger die de lucht droogt voor het de tank binnenkomt, zoals de TankDryer. Het toevoegen van een zogeheten fuelconditioner is mijns inziens niet nodig. De brandstof die je bij de pomp haalt is goed genoeg van zichzelf.”

Licht vergomde brandstoftank

Opslaan in jerrycans

In de praktijk zal een lege tank niet vaak voorkomen, mits er een goede mogelijkheid is om de tank helemaal leeg te krijgen via een aftapmogelijkheid. Het product dat afgetapt wordt, moet dan ook op de juiste manier worden opgeslagen in jerrycans die geschikt zijn om brandstoffen op te slaan. Dat brengt ons tot een nieuw dilemma, want wat doe je met al die opgeslagen brandstof? “In de praktijk zal meestal nog brandstof in de tank aanwezig zijn”, vertelt men bij Shell. “In dat geval is het advies om de tank zoveel mogelijk leeg te draaien en voor de winter af te vullen met winterkwaliteit diesel. Deze is vanaf 1 december bij de pomp te koop.”

GTL

De tank vullen met een synthetische brandstof, zoals GTL, voorkomt het probleem van bacterie- en condensvorming. Het nadeel is dat veel motorfabrikanten GTL niet getest en dus niet goedgekeurd hebben. Als gevolg hiervan verlenen ze geen garantie op het gebruik ervan in hun motoren. Vaak hoor je bij oudere motoren klachten over lekkage bij het gebruik van GTL, aan de rubbers van het dieselsysteem. Dit ligt niet aan GTL, maar doordat de biodiesel niet meer gebruikt wordt: de zuren uit biodiesel laten de rubbers opzwellen. Neem je die zuren weg, dan valt de zwelfactor weg en kan dit problemen opleveren. De voor- en nadelen van GTL beschreven we eerder dit artikel. Bij Yanmar zeggen ze: “Wij garanderen de juiste werking van een Yanmar-motor bij gebruik van brandstof met de EN950-norm. GTL valt hier niet onder. Als alternatief is er een aantal ‘premium’ brandstoffen die geen biodiesel bevatten en daardoor minder gevoelig zijn voor veroudering en bacteriegroei. Deze brandstoffen worden verkocht door maatschappijen (pompen langs de weg, red.) en voldoen aan de EN590-norm. Daarmee voldoen deze ook aan de eisen die wij stellen.”

Additieven

Motoronderhoudsman, eigenaar van Jachtservice Gooimeer en Flevoland én Volvo Penta-dealer Richard Panhuijsen concludeert: “Vervuiling van je tank in de winter krijg je linksom of rechtsom. Maar mijn mening is dat je met een lege tank in het voorjaar de minste problemen hebt en snel aan je vaarseizoen kunt beginnen. Te vaak zien we verouderde brandstof in de tank die in het voorjaar voor problemen zorgt in verstuivers, pompen, filters en aan de motor zelf. In ons bedrijf zuigen we in het voorjaar zo’n 1200 liter verouderde diesel weg, een serieuze hoeveelheid. Daarom ben ik hier dus best stellig in. Wij adviseren een additief voor de diesel. Let daarbij op dat je geen corrosief additief neemt; dat geeft juist een averechts effect. Wij gebruiken Forté, maar er zijn zeker andere merken die het ook doen. Onze verpakking van 400 milliliter is geschikt voor honderd liter diesel. En wat het grote voordeel is: je mag overdoseren.”

Samenvattend

Een rondje bij de experts levert diverse inzichten op. Toch lijkt het aloude advies om je tank af te vullen voor de winter door de ontwikkelingen op het gebied van de samenstelling van brandstoffen niet meer houdbaar. Condens in een (half)lege tank kan weliswaar een probleem zijn, maar tegenwoordig is het verouderen van brandstof een veel groter probleem. Experts die jaarlijks veel dieseltanks of verstopte filters in hun professionele praktijk voorbij zien komen, pleiten bijna allemaal voor een zo leeg mogelijke tank. Alternatief is de tank toch af te vullen, met een synthetische brandstof als GTL of met winterdiesel. Maar ook dat levert discussie op vanwege mogelijke garantieproblemen voor je motor bij GTL en het feit dat winterdiesel pas per 1 december verkrijgbaar is; dan liggen de meeste boten al hoog en droog op de kant.

Dit is een ingekorte versie van een artikel uit Zeilen 11/2019. Lees het hele artikel in Zeilen hier digitaal of koop het nummer hier online in de webshop.

Lees ook: Helderheid over GTL

Tekst (c) Bertine Van Dijk

Foto’s (c) Ben Rutte en geïnterviewden

Tags: Last modified: 8 november 2021
Sluiten