Stappenplan: lijnen weer als nieuw

Nog even en de boot gaat weer te water. Tot die tijd kun je mooi nog even je lijnen van een wasbeurt voorzien. Als de mast van je boot voor jaarlijks onderhoud naar beneden is, besteed dan ook meteen wat aandacht aan al de vallen en schoten. Met dit simpele stappenplan geef je het lopend want een stevige schoonmaakbeurt. Zo zien je lijnen er straks weer uit als nieuw!

Dit artikel is eerder gepubliceerd in Zeilen 04/2017
Tekst: Joke Noppers

Voor je je lijnen in het sop kunt zetten, moet je ze uiteraard eerst van de boot halen. Bij lijnen die door de mast lopen maak je eerst een touw vast aan de ‘onderkant’ van de lijn, het gedeelte dat aan de kant van de mastvoet zit. Als je nu de lijn via de masttop verwijdert, trek je automatisch het touw door de mast. Zo kun je straks in omgekeerde volgorde deze lijn weer gemakkelijk terugplaatsen. Overigens kun je deze techniek ook prima toepassen bij een staande mast, maar dan heb je wel iets meer touw nodig. Tip: kies een touw dat ongeveer even dik is als de lijn zelf. Dunnere touwen komen nogal eens naast de schijven terecht, waardoor ze vastlopen. Ook rafelige en pluizige touwen brengen dit risico met zich mee. Wij kozen voor een polypropyleen koord, te koop bij de meeste bouwmarkten.

Slijtage

Met een jaarlijkse wasbeurt maak je je lijnen niet alleen weer mooi schoon en soepel, ook de levensduur wordt erdoor verlengd. Immers, je verwijdert kleine deeltjes zand en vuil, zodat je lijnen minder hard slijten. Bovendien kun je nu de lijnen meteen inspecteren op eventuele slijtage. Als de mantel heel erg losjes om de kern zit, betekent dit vaak dat een lijn op zijn einde loopt. Let ook op dikteverschillen. Dit wijst er doorgaans op dat een of meer strengen in de kern zijn gebroken. Is de mantel ook beschadigd? Bij polyester lijnen betekent dit een direct verlies in breeksterkte, omdat de mantel én kern samen de belasting dragen.
Lijnen slijten het meest op de plekken waar ze contact hebben met stoppers, blokken en schijven. Sommige zeilers korten daarom hun lijnen om de een à twee jaar in met tien centimeter. Zo voorkomen zij dat bepaalde stukken lijn bloot komen te staan aan jarenlange slijtage. Slippende stoppers en slecht lopende blokken hebben een desastreus effect op de conditie van je lijnen, dus zorg er verder voor dat je blokken en stoppers goed in orde zijn.

Stappenplan

Stap 1
Maak de lijnen die om de mast zitten geknoopt los, zodat ze vrij door de (liggende) mast kun­nen lopen. Maak eventueel een foto van alle lij­nen in je masttop als geheugensteuntje.

Stap 2
Maak het vervangende touw aan het eind van de mastvoet vast aan een van je vallen. Hiervoor kun je een naald en een stukje takeldraad gebruiken. Een genaaide verbinding is stevig en tegelijkertijd dun genoeg om probleemloos door de mast getrokken te worden.

Stap 3
Trek de bewuste val nu aan de andere kant van de mast (de masttop) rustig naar buiten, tot je bij het touw komt. Trek het touw nog een eindje naar buiten en maak touw en val weer los van elkaar. Maak het touw ergens aan vast, om te voorkomen dat het weer terug de mast in schiet. Herhaal de stappen twee en drie voor de andere vallen.

Stap 4
Leg de lijnen een etmaal te week in een badje met Biotex en lauwwarm water. Zo verwijder je al het ergste vuil.

Stap 5
Controleer of alle uiteinden van de lijnen goed zijn afgesmolten of afgetakeld. Wanneer dit niet goed is gebeurd of is versleten, kan de mantel tijdens het wassen loskomen van de kern. En dan kun je de lijn weggooien. Voorkom dat de lijnen in de war raken met een daisy chain. Bij deze methode van opschieten komen de lijnen vrijwel niet los. Doe een washandje om de metalen uiteinden van je lijnen en maak deze vast met een tie wrap. Zo voorkom je zowel beschadiging aan je lijnen als aan je was­ machine.

Stap 6
Doe de lijnen in een speciale waszak of een kussensloop, zodat ze niet buiten de trommel vast komen te zitten. Het voordeel van een daisy chain is dat je meerdere lijnen in een zak of sloop kunt stoppen zonder dat ze in de knoop raken.

Stap 7
Was de lijnen met een mild wasprogramma, bij­ voorbeeld het wolwasprogramma, en vooral niet te heet. Dertig graden is meer dan voldoende. Pas op met sterke wasmiddelen of met hoge doseringen, zeker als de lijnen nog relatief nieuw zijn. Vaak hebben die lijnen nog een beschermende coating die niet per se bestand is tegen een sterk ontvettend wasmiddel. Ook bleek is erg slecht voor de lijnen. Je kunt ervoor kiezen om de lijnen te centrifugeren, maar ook hierbij geldt: wees voorzichtig. Een snelheid van zeshonderd toeren is ruim voldoende.

Stap 8
Controleer de lijnen na het wassen op beschadi­gingen en onregelmatigheden. Hang ze te dro­gen. Drogen met hete lucht is niet verstandig, omdat de kern en de mantel soms anders op hitte reageren en in verschillende mate krim­pen. Daardoor kan de lijn wat verwrongen raken.

Stap 9
Als de lijnen schoon zijn, plaats je ze weer terug in omgekeerde volgorde. Maak de lijn vast aan het vervangende touw dat uit de masttop steekt. Haal de lijn vervolgens door de mast, door aan de kant van de mastvoet aan het ver­vangende touw te trekken.

Daisy chain

Een daisy chain is een handige manier om de lijnen snel in te korten. In feite is de techniek niet veel anders dan vingerhaken, maar dan met een dubbelgeslagen touw. Als je de hele lijn hebt opgeschoten, zet je de ‘ketting’ met een knoopje vast. Net als bij vingerhaken haal je een daisy chain eenvoudig weer los door aan het eind van de laatste steek te trekken.

Omslagfoto en foto’s: Joke Noppers
Tekst: Joke Noppers