Nederland is van oudsher een monohull land. Wisselvallig weer met wisselende windrichtingen zorgen ervoor dat hoog aan de wind zeilen met relatief smalle boten in ons zeilersbloed zit. Toch neemt het aantal multihulls toe en zijn vooral toercatamarans sterk in opmars. Wereldwijd is die trend nog veel sterker. Wat is er aan de hand? En moeten we nu allemaal aan de meerdere rompen?
Dit artikel is eerder gepubliceerd in Zeilen editie 09/2018
Tekst: Marinus van Sijdenborgh de Jong
Door het gebruik van catamarans in de America’s Cup en de vele multihulls die om het hardst rond de wereld racen, heeft het idee van een multihull zich in het hoofd van de zeiler gemanifesteerd. Bovendien hebben voortschrijdend inzicht in ontwerp en ontwikkeling in techniek van lichter en sterker bouwen, de jachtbouwindustrie de mogelijkheid gegeven om veiliger en meer toercatamarans te bouwen. De ultieme compromis van vrijheid, zeilen, comfort, avontuur, ruimte en handelbaarheid maakt dat het varen in een catamaran voor steeds meer mensen bereikbaar is. Ook de toegenomen bereikbaarheid – en de gewenning daaraan – van voorheen moeilijk bereikbare plaatsen op de wereld zorgt ervoor dat we vaker een vliegreis maken om ter plaatse op avontuur te kunnen gaan.
Waar blijven al die multihulls die geproduceerd worden? “De meeste van die toercatamarans gaan vanuit de werf in Frankrijk direct linksaf naar de Middellandse Zee of richting de Carieb. Die komen nooit in Nederland,” stelt Ron Spoelstra, leverancier van onder andere Garcia en Allures catamarans. “Ze gaan met scheepsladingen tegelijk de oceaan over. Sinds orkaan Irma die veel schade aanrichtte, moesten de grote verhuurvloten worden aangevuld of vervangen.” De beelden van de ravage op de charterbasis op Tortola gingen de hele wereld over.Aan het Lauwersmeer, waar leverancier Spoelstra gevestigd is, liggen van oudsher al veel multihulls. “Dat zijn meestal kleinere catamarans en trimarans,” stelt hij. “Die liggen hier omdat ze met hun variabele diepgang gemakkelijk het Wad op kunnen. Droogvallen kan makkelijk; je blijft gewoon rechtop liggen.” Door de mogelijkheden op het Wad zijn de meeste multihulls in Nederland geconcentreerd rond de Waddenzee en het noordelijk IJsselmeer. Veel boten hebben hun thuis bij Rhebergen Multihull Yachts in Amsterdam-Noord, de plaats waar al vele catamarans en trimarans zijn gebouwd door Simon Rhebergen.
“Ik vaar er ook op,” geeft botenbouwer Dennis Hennevanger toe. “In Nederland bouw en vaar ik Saffiers, maar als ik op vakantie ga met m’n gezin, huur ik een toercatamaran in de Carieb. Dan ben je lekker aan het zeilen en heb je een comfortabel appartement bij je.” De chartervloten van Sunsail en The Moorings zijn enorm. Over heel de wereld heb je de mogelijkheid om toercatamarans – maar ook monohulls – te huren.
Toercatamarans zijn stabiel, snel, slaan niet om en hebben geen helling. Deze argumenten in het voordeel van toercats horen we terug van verschillende zeilers die zijn overgestapt. Ze zeggen er wel allemaal bij dat je op tijd moet reven. Een monohull geeft door zijn helling zelf aan wanneer het verstandig is zeil weg te nemen.
Veelgestelde vragen
Kun je zomaar met een multihull varen?
Zeker! Het is niet moeilijk. Bij toercatamarans is manoeuvreren met twee motoren eenvoudig. Bij multihulls met één motor heeft dat wat extra aandacht nodig. Omdat je sneller gaat dan de meeste boten, moet je tijdens het zeilen wat alerter zijn. Hetzelfde geldt voor je zeilvoering: door de afwezigheid van helling voel je minder snel dat je te veel zeil hebt staan. Koop je er een? Sommige fabrikanten, zoals Outremer, bieden hun klanten gratis trainingsweken, zodat ze de boot volledig leren kennen.
Kan de boot wel aan de wind varen?
De gemiddelde toercatamaran vaart aan de wind zo’n 10 graden lager dan een monohull. Dat is nog steeds veel harder dan een enkelromper op die koers.
Kan ik het wel betalen?
Een multihull is niet goedkoop. Zo’n boot moet erg sterk worden gebouwd en heeft door de vele faciliteiten veel installatie- en elektronicawerk aan boord. Dat kost geld. Ook een ligplaats is vaak duur, omdat havens in oppervlakte rekenen en je lang niet overal terecht kunt. In tegenstelling tot monohulls zijn meerrompers wel aardig waardevast. Er zijn er relatief weinig van. Je kunt ze echter gemakkelijk charteren – met veel mensen – of gedeeld aankopen. Veel charteraars bieden tevens de mogelijkheid om een aandeel in de boot te kopen dat zij vervolgens voor je verhuren.
Slaat de boot niet om?
Nee. Een moderne multihull is dermate stabiel en heeft zoveel volume in de drijvers, dat omslaan niet aan de orde is. Belangrijke regel is dat je op tijd reeft, omdat de boot te veel druk niet in helling kwijt kan. Op tijd reven valt, net als bij monohulls, onder goed zeemanschap.
Voordelen van een toercatamaran
Sneller
Toercatamarans zijn breder en daardoor stabieler. Door een hogere stabiliteit hebben ze een hoger zeildragend vermogen. Bovendien wordt druk in de zeilen niet omgezet in helling, maar in voorwaartse snelheid. De beperkte omvang van het onderwaterschip zorgt voor minder weerstand en dus een hogere snelheid.
Comfortabeler
Nauwelijks tot geen helling. Iets ‘zeevast’ zetten is eigenlijk niet nodig. Er is zoveel ruimte dat je naast een eigen hut veel leefruimte hebt. Voor anker heb je meer buitenruimte en meer uitzicht. Een zwaar, oceaankwaliteit zeilpak? Nat word je niet echt, je zeilt meer over het water dan erin.
Veiliger
Te veel zeil, iets dat op een enkelromper relatief eenvoudig wordt opgelost door een ‘overdrukventiel’ in de vorm van helling, kan op een multihull theoretisch leiden tot omslaan. Als je zorgvuldig omgaat met je zeilvoering, is er niets aan de hand. Daarnaast: de veiligheid van comfort wordt vaak onderschat. Bedenk eens hoeveel toeren je onder helling uit moet halen om je staande te houden tijdens een zeilwissel of tijdens het reven. Hoe hoog je moet klimmen om bij de giek te kunnen en hoe gemakkelijk je aan dek een golf tegenkomt. Op een stabiel en vlak dak van een toercat is er geen vuiltje aan de lucht.
© Rob Bonte
Omslagfoto: © LAGOON CATAMARANS
Tekst: Marinus van Sijdenborgh de Jong
