Achter de schermen bij een stopover van The Ocean Race

Zo’n drie weken geleden kwamen de eerste IMOCA’s aan in Itajaí, Brazilië. Tijdens de langste stopover van de race werden alle IMOCA’s grondig nagekeken en waar nodig gerepareerd door het walteam. De zeilers gebruikten de tijd om weer op te laden en zich klaar te maken voor de In-Port Race. Afgelopen zondag was alweer de start van leg 4: de etappe van Brazilië naar New Port in de Verenigde Staten. Wat gebeurt er eigenlijk allemaal achter de schermen tijdens zo’n stopover?

Zeilen-vloggers Joost en Marrit zijn met hun zeilboot Awa in Itajaí, precies wanneer de IMOCA’s van The Ocean Race daar ook zijn. Een fantastische kans voor een speciale inkijk in het Ocean Live Park in Brazilië. Eerder kregen ze al een rondleiding aan boord van Malizia van Rosalin Kuiper en zeilden ze mee met een trainingswedstrijd van Holcim-PRB met Annemieke Bes.

Prominent op het terrein van het Ocean Live Park staan de IMOCA’s opgebokt. Niet ver daarvandaan staan de tenten met daarin de zogenaamde team bases. Voorheen voorzag de organisatie van, toen nog, de Volvo Ocean Race in een compleet uitgeruste werf waar het onderhoud aan alle schepen werd uitgevoerd. Destijds was er een strikt schema wanneer er aan welk schip gewerkt werd. Nu heeft ieder team een base met een eigen werkplaats.

“Dit komt niet alleen door de hoge kosten daarvan,” legt Anje-Marijcke van Boxtel uit, “maar ook doordat elke IMOCA anders is. Die boten zijn zó technisch dat niet iedereen zomaar aan elke boot kan werken.” We spreken Anje-Marijcke in het zonnetje voor de team base van het 11th Hour Racing Team. Als teamcoach werkte ze tijdens eerdere edities met Team Brunel. Dit keer is ze onderdeel van het 11th Hour Racing Team. Ze werkt zowel aan de individuele ontwikkeling van mensen, als aan de groei van het hele team wat weer in kleinere teams onderverdeeld is. Naast het zeilteam zijn  er een duurzaamheidsteam, communicatieteam en verschillende technische teams aan wal.

De stopover als omslagpunt

Tijdens de laatste leg kwam 11th Hour Racing Team als derde over de eindstreep. Het venijn van deze leg zat ‘m in de staart: terwijl Team Malizia met vlak daarachter Team Holcim-PRB al gefinisht waren, lagen Biotherm en 11th Hour Racing Team in een groot gebied met windstilte. Pas drie dagen later liepen ook zij binnen in Itajaí. “Onderweg is er veel stuk gegaan en het was natuurlijk een bizar lange en zware leg”, vertelt Anje-Marijcke, “dat vraagt veel van het team. En die windstilte aan het einde was voor ons echt heel frustrerend.”

Het team zat er dus even niet zo goed bij na afloop. Toch proeven wij een ontspannen sfeer in de team base. Er worden grapjes gemaakt en mensen begroeten ons met een glimlach. “Als je niet het resultaat haalt waarvan je met zijn allen verwacht het te kunnen halen, dan kan dat een katalysator zijn om buiten de comfortzone te treden en nieuwe dingen uit te proberen”, legt Anje-Marijcke uit. “Dat is eigenlijk wat hier nu gebeurd is. We liggen na de laatste etappe derde overall in het klassement en dat was niet de bedoeling. Blijkbaar is het nodig om zo hard geconfronteerd te worden met slechte resultaten voordat er écht actie volgt.”

We vragen haar hoe ze de stopover heeft gebruikt om dit voor elkaar te krijgen. “Ik ben eerder ingevlogen en heb het hele walteam bij elkaar gezet, zonder de leidinggevenden. We hebben heel open met elkaar kunnen bespreken wat er allemaal speelde met de boot. Behalve dat, hebben we ook besproken hoe iedereen er emotioneel bijzat. Daarna ontstond er weer ruimte om te bedenken hoe we ons doel gingen halen: het winnen van de race aan wal. Het mooie is dat dan ook ineens leuke plannetjes gemaakt worden: we hebben nu allerlei dingetjes verstopt op de boot. Zo heeft onze botenbouwer de boodschap van Neptunus in de romp gegraveerd. En de zeilmaker heeft bijvoorbeeld een speciaal bandje in één van de zeilen genaaid. Dat gaan de zeilers allemaal ontdekken als ze weer op het water zitten.”

Een ongewone werkplek

Die zeilmaker van 11th Hour Racing is de Vlaamse Jean-Martin Grisar. We ontmoeten hem op een ongewone plek: tussen een doormidden gezaagde VO65 en een groot, grommend zeemonster. Halverwege de VO65 is provisorisch een touw gespannen. Daarachter heeft Jean-Martin zijn eigen radio aangezet en is hij bezig het grootzeil te repareren. “Je hebt een groot publiek voor je werk zo!” Jean-Martin lacht: “Ach ja, bij gebrek aan ruimte in de team base heb ik hier mijn ruimte maar even gepakt. Soms moet je creatief zijn. Ik heb de organisatie gezegd dat ze er op deze manier een attractie bij hebben voor het publiek. Ze moesten er wel om lachen en vonden het goed.”

Contact onderweg

In tegenstelling tot de vorige edities mogen de zeilers en het walteam openlijk contact met elkaar hebben tijdens het racen. Er zijn wel afspraken dat de zeilers geen hulp van buitenaf vragen. Ze raadplegen dus bijvoorbeeld niet een externe meteoroloog onderweg. Toen het grootzeil halverwege de leg een enorme scheur opliep, was er dus contact mogelijk met Jean-Martin. “Ik heb toen in mijn werkplaats thuis een replica gemaakt van dat stuk met de scheur”, vertelt hij. “Vervolgens heb ik gekeken hoe ik het zelf zou herstellen met de materialen die zij aan boord hebben. Dat heb ik vervolgens stap voor stap via WhatsApp doorgestuurd naar de zeilers. En ze zijn zelf ook creatief. Ze hebben onder andere een zeilzak uit elkaar gehaald. Het band van die zak konden ze gebruiken voor het bij elkaar houden van het doek. Die zeilzak ga ik nu weer herstellen.”

Het belang van een goede nabespreking

Voor de hele race mag een team elf zeilen hebben. Acht daarvan mogen ze aan boord hebben tijdens het racen. Voordat The Ocean Race begint, moet je weten welke zeilen je eventueel reserve wil hebben als team. Nieuwe zeilen bestellen tijdens de race duurt namelijk te lang, zo’n drie maanden op het moment. Herstellen is dus het devies. Toch is het herstellen van de zeilen niet het enige waar Jean-Martin mee bezig is: “Na zo’n lange periode hebben we heel veel feedback van de zeilers gekregen. Die willen we gebruiken om te verbeteren, om nog harder te gaan. Het herstellen van schade kan iedereen, om het zo even te zeggen, maar we willen echt verbeteren.”

We vragen Anje-Marijcke hoe zo’n nabespreking eraan toegaat. “Die nabespreking tussen de zeilers en het walteam heb ik dit keer anders aangepakt”, licht Anje-Marijcke toe. “Waar we dat eerder in één grote groep deden, heb ik nu elk technisch team apart met de zeilers laten nabespreken. We hebben namelijk best wat introverte mensen in het team, dus die komen niet uit de verf in zo’n grote groep. De mensen uit het walteam heb ik dit keer gevraagd een vragenlijst voor te bereiden, los van de kluslijst, om erachter te komen waarom materialen kapot zijn gegaan bijvoorbeeld. Ik heb daarbij gezeten: ik begreep 95% van wat daar werd besproken niet, omdat het allemaal vaktaal is én ook nog in het Engels. Maar, er zijn oplossingen bedacht… Die had niemand van tevoren kunnen bedenken! Dus dat is fantastisch.”

Jean-Martin heeft inmiddels alle zeilen nagekeken en hersteld waar nodig. Hij vertelt: “Het enige wat nog moet gebeuren is het maken van een nieuw “gordijn” om de kuip af te sluiten. De vorige hebben ze namelijk gebruikt voor het herstellen van het grootzeil.”

Klaar voor de start

Dan is de grote vraag nu of de zeilers er ook weer helemaal klaar voor zijn. Anje-Marijcke: “We hebben een teamkompas van het gehele team in de boot hangen. Dit geeft inzicht in hoe iedereen het beste tot zijn recht komt in het team. De zeilers zijn er heel consciëntieus in om dat na te leven. Dat is belangrijk zodat het humeur van één persoon geen negatief effect heeft op de rest en daarmee op de prestatie. Om iedereen hier steeds bewust mee bezig te laten zijn, heeft onze onboard reporter in Kaapstad een tennisbal doormidden gesneden, rood geverfd en in de kuip opgehangen. Het idee daarvan is dat als iemand niet lekker gaat en het team dreigt te ontwrichten, dat er iemand naar die tennisbal toeloopt en er een goede klap op geeft: de reset knop. Dat heeft de afgelopen etappe heel vaak goed gewerkt, maar in het laatste stuk waar die andere boten bij ze weg voeren, zag je toch dat sommigen terugvielen in oude gedragspatronen. Daar heb ik het stevig met ze over gehad. Het leuke is dat het onze zeilers uiteindelijk weer een stap verder brengt. De afgelopen week heb ik veel telefonisch contact gehad met ze terwijl ze aan het bijkomen waren. Nu druppelen ze langzaam weer binnen en zijn ze er helemaal klaar voor.”

Tekst en foto’s: Joost en Marrit