Wedstrijdzeilers krijgen te maken met een paar nieuwe ontwikkelingen rond ratingsystemen in 2024. Voor het eerst worden de meetgegevens van jachten met een IRC meetbrief openbaar gemaakt. Terwijl wedstrijden op ruim water die worden gehouden voor boten met een ORC meetbrief, voortaan ook Weather Routing Scoring kunnen toepassen.
Hoe werken ratingsystemen? Allereerst is het goed om te begrijpen dat de theoretische snelheid van een zeiljacht kan worden uitgerekend. Kenmerken als gewicht, lengte, diepte van de kiel en zeiloppervlak bepalen hoe snel een zeilboot kan varen. Om te kunnen bepalen wie gewonnen heeft in een zeilwedstrijd met allemaal verschillende boten, houden wedstrijdorganisaties rekening met de potentiële snelheid van die boten. De berekende snelheid staat op een meetbrief. Een getal dat de wedstrijdorganisatie kan verrekenen met de gevaren tijd tussen start en finish, drukt de theoretische snelheid uit. Alle boten worden op dezelfde manier gemeten en daarbij geldt steeds dezelfde formule om uit te rekenen hoe snel ze zijn op basis van de gemeten waarden – het moet eerlijk zijn.
ORC & IRC
Er zijn verschillende organisaties die meetbrieven uitgeven. Die hebben elk een eigen formule om de theoretische snelheid van een zeiljacht te berekenen. IRC (international Racing Certificate) en ORC (Offshore Racing congress) zijn internationaal de meest bekende organisaties. Serieuze wedstrijdzeilers rond de hele wereld hebben een IRC of een ORC meetbrief. Alles wat aan een boot wordt gemeten om tot een meetbrief te komen en de formule die wordt gebruikt om de snelheid uit te rekenen is openbaar bij ORC. Bij IRC is de formule geheim.
Transparant
Nieuw voor 2024 is dat de gegevens van alle boten die een IRC meetbrief hebben, nu zijn in te zien op de website ircrating.org. Wel blijft de formule die het technisch comité van IRC gebruikt, geheim. Door de gemeten gegevens van de boten bekend te maken, wil de meetbrievenorganisatie het mogelijk maken voor zeilteams om de gegevens van concurrerende boten met de eigen boot te vergelijken. Een IRC meetbrief drukt de snelheid uit in een enkel nummer: de TCC – tijds correctie factor. Dat nummer geldt altijd: of het nu hard waait of niet, of het een wedstrijd is met kruisrakken en voordewindse rakken of een lange-afstandswedstrijd over zee.
Tijdsvoorspelling
Ook ORC heeft een nieuwtje voor 2024: Weather Routing Scoring. Dit is een manier om de uitslag te bepalen dankzij geavanceerde berekeningen van computers. Hierbij wordt uitgerekend hoe lang een boot onderweg is over de wedstrijdbaan, als de zeilers echt alles goed doen. Dat werkt zo: vlak voor de start bestudeert de wedstrijdorganisatie de meest recente weersvoorspelling van meteodienst Predict Wind. Die voorspelling wordt ingevoerd in de computer. Daarin staan alvast alle gegevens van de boten die meedoen met hun ORC meetbrief. Een speciaal programma rekent nu voor iedere boot uit wat in de verwachte wind de meest ideale route is en hoe lang iedere individuele boot over de hele wedstrijdbaan gaat doen. De uitkomst van de berekening is een Predicted Elapsed Time (PET – de voorspelde tijd tussen start en finish). Deze PET wordt aan iedere deelnemer doorgegeven.
Wat de wedstrijdorganisatie niet vermeldt is de berekende koers: wanneer is het ideale moment om overstag te gaan volgens de berekening of is het beter dichtbij de kust te gaan varen of juist verder op zee? Dat moeten de zeilers zelf nog bedenken. Maar ze kunnen dezelfde software aan boord hebben als de wedstrijdorganisatie gebruikt, dan weten ze het ook. De uitslag van de wedstrijd wordt bepaald aan de hand van hoeveel procent sneller of langzamer een boot heeft gevaren ten opzichte van de PET.
WRS voor NSR?
In 2024 worden nog maar een paar wedstrijden georganiseerd waar deze nieuwe manier om de uitslag te bepalen wordt gebruikt. De ORC wereldkampioenschap double handed in Noorwegen in juni gaat Weather routing Scoring toepassen. De organisatie van de North Sea Regatta houdt in de gaten hoe dat verloopt, om misschien in de toekomst de de uitslagen van de wedstrijden van en naar Engeland – North Sea Race en Vuurschepenrace – ook aan de hand van een PET te bepalen.
Triple Number
Een ORC meetbrief geeft meer mogelijkheden om uitslagen in wedstrijden te bepalen met meer maatwerk aan de hand van de omstandigheden. De meeste zeilers begrijpen dat bepaalde typen jachten het heel goed doen op aan-de-windse rakken en op golven, terwijl andere boten juist beter presteren op ruime koersen en vlak water. Ook de windsterkte maakt verschil. Daarom geeft een ORC meetbrief scorings getallen voor de boot bij licht weer, middelmatige windsterkte en harde wind. Dat heet Triple Number, voor light medium & heavy. Aan de hand van de omstandigheden kiest de organisatie welk van de drie omstandigheden van toepassing is. Dit geldt dan voor alle deelnemers.
Ratingsysteem op meer of zee
Veel zeilwedstrijden op meren of vlak voor de kust gaan tussen een in-de-windse boei en een benedenwindse boei. Het ene jacht doet het beter bij opkruisen en dan naar de benedenboei, dan een ander jacht dat misschien beter presteert op lange rakken bij gematigde windhoeken. Ook daarvoor maakt de ORC meetbrief verschil: benedenboei-bovenboei wedstrijden worden berekend met de getallen voor inshore, terwijl de uitslag van langebaanwedstrijden wordt bepaald aan de hand van de getallen op elke meetbrief onder het kopje offshore. Net als bij de IRC heeft een ORC meetbrief ook nog een algemeen cijfer dat het snelheidspotentieel van een jacht uitdrukt: APH.
Software
De meetgegevens en de formule voor het uitrekenen zijn bij ORC openbaar. Bovendien geeft ORC de mogelijkheid om uitslagen te bepalen aan de hand van het soort wedstrijd en de omstandigheden. Bij een meetbrief zit een tabel waarop is aangegeven hoe snel een zeiljacht kan varen bij verschillende windsnelheden en onder verschillende hoeken ten opzichte van die wind. Computerprogramma’s die de snelheid bepalen (VPP = velocity prediction programs) worden steeds nauwkeuriger.
Snelle types
Minder fanatieke zeilers die maar af en toe meedoen aan een wedstrijd, kunnen zich inschrijven in de SW klasse. Daarbij wordt niet aan de eigen boot van alles opgemeten, maar wordt een cijfer gebruikt dat voor het type zeiljacht de theoretische snelheid uitdrukt. Bijvoorbeeld een Beneteau First 30 of een Bavaria 39. Wel zo makkelijk, een meetbrief is niet nodig. De organisatie van de wedstrijd kan de meest actuele lijst met SW nummers opvragen bij de Noordzeeclub. De 200 Myls Solo en de Markerwaddenrally zijn evenementen waarbij de uitslag wordt berekend met SW waarden.
Zijzwaarden
Voor rond- en platbodems is er de VA klasse. Binnen die klasse kunnen de jachten met zijzwaarden een TVF (Tijd Verrekenings Factor) meetbrief krijgen. De meetbrieven worden uitgegeven door het Watersportverbond. Voorwaarde is dat een jacht aan authenticiteitscriteria voldoet en staat ingeschreven bij de Stichting Stamboek Rond- en Platbodemjachten (SSRP). De meetbrieven bevatten alle relevante gegevens over afmetingen van een platbodem jacht en zeiloppervlaktes. Het resultaat is een berekende snelheid, met zowel een algemeen verrekeningsgetal als een nummer voor licht, middel en zwaar weer.
Waterlijn
Dan is er nog de 24 Uurs van Medemblik. Dit is het enige Nederlandse evenement dat nog de lengte waterlijn als enige factor meeneemt in de berekening van de uitslag van de toerklasse. Dit noemt de wedstrijdleiding zelf een minder exacte manier om de uitslag te bepalen: een kleine Zeeschouw en een J/80 kunnen dezelfde waterllijnlengte hebben, maar het is duidelijk welke boot sneller is.
Meer lezen over ratingssystemen voor wedstrijdzeilers? Lees dan ook: de beste zeiler wint. Toch?
Tekst en beeld: Hans Buitelaar
Tags: Rating, wedstrijdzeilen Last modified: 19 maart 2024
