Nog even en het is weer zover: de 24 Uurs Zeilrace. Dit jaar staat het evenement voor 25 en 26 augustus op de kalender. Wil jij ook een poging wagen om binnen 24 uur zoveel mogelijk mijlen te zeilen? Schrijf je dan snel in!
Het laatste weekend van augustus verschijnen honderden zeiljachten aan de start van de 24 Uurs Zeilrace, om in een etmaal zoveel mogelijk mijlen maken. Alle aspecten van zeemanschap komen aan bod: navigatiekunst, uithoudingsvermogen en nachtzeilen. In Medemblik wacht de zeilers een feestelijk onthaal met prijsuitreiking.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in Zeilen editie 08/2022
Tekst: Floortje Gunst
Honderden deelnemers maken zich op voor de 57ste editie van de 24 Uurs Zeilrace. Allemaal beginnen ze ergens anders, maar ook dit jaar eindigen ze weer gezamenlijk in Medemblik. Daar wacht ze een welkome beloning na 24 uur navigeren, zeilen en puzzelen.
De 24 Uurs Zeilrace is voor Adriaan ter Velde een hoogtepunt van het jaar. Al 16 keer namen hij en zijn vrouw – met wisselende bemanning – deel aan de
toertocht met Wijzevalk, een Koopmans one-off. Ter Velde: “De 24 Uurs is een prachtige wedstrijd tegen jezelf en het systeem. Kunst is om zoveel mogelijk mijlen te maken én op tijd binnen te komen. Dat laatste is elk jaar opnieuw hartstikke spannend, vooral bij weinig wind.”
Aan de 24 Uurs Zeilrace doen, in het laatste weekend van augustus, elk jaar zo’n 400 kajuitzeilboten mee. De deelnemers, zowel wedstrijdzeilers als toerzeilers, mogen zelf kiezen in welke van de 13 havens ze starten en na de start op vrijdag 26 augustus rond 19.00 uur bepalen deelnemers welke rakken ze op het Markermeer, het IJsselmeer, de Waddenzee en de Noordzee in een etmaal varen. Elk rak mag maximaal twee keer worden gevaren: navigatie is essentieel, net als zeewaardigheid en het uithoudingsvermogen van de bemanning.
“Het is altijd weer puzzelen welke route de meeste mijlen oplevert. De laatste jaren zijn we op het IJsselmeer gestart, omdat de wind daar gunstiger was,” zegt Marianne de Wit. Ze doet dit jaar voor de 25ste keer mee met het klassieke scherpe jacht Argo Navis uit 1960, in de VKSJ-klasse. “Bij harde wind starten we eigenlijk liever op het Markermeer. Daar zijn minder boeien dus je hoeft er ’s nachts niet zo op te letten. Je begint dan ’s ochtends met een schone lei op het IJsselmeer.”
Het rekenwerk, want dat is het, laat ze graag aan haar dochter en de buurman over. “Ik kan niet goed schaken en het is het toch een soort schaakspel, dat berekenen welke rakken je wanneer vaart. Dat bedisselen zij dus samen.” De charme zit voor De Wit vooral in het 24 uur achter elkaar doorvaren. “Met z’n tweeën varen mijn man en ik nooit zo lang achter elkaar. Tijdens de 24 Uurs heb je een team waarmee dat kan. Het voelt elke keer weer als een prestatie.”
Tegenligger of niet?
De eerste 12 uur zijn volgens Ter Velde cruciaal. Hij blijft – als schipper – het liefst de hele nacht wakker. “Als het donker is, zo tussen tien en zes, komen we wel 100 schepen tegen. Bij elk lichtje kijken we met elkaar: is het een tegenligger of niet? Dat is vaak lastig te zien.” Soms is het volle maan, dat helpt. “Dan is de hele zaak verlicht. De maan schijnt op het witte zeil, dat geeft een extra referentie.” Zodra het licht wordt, haalt hij opgelucht adem. “Er valt dan toch een soort spanning van me af. Iedereen aan boord is euforisch, omdat we de nacht hebben overleefd. We vergeten dan soms dat we nog 12 uur moeten.” De prachtige zonsopkomst went ook nooit, vindt Ter Velde.
“’s Ochtends vroeg vind ik het licht en kleurenspel het mooist. Het is bijzonder om 24 uur overgeleverd te zijn aan de elementen.”
Want het weer kan in 24 uur behoorlijk veranderlijk zijn. “We hebben meegemaakt dat het prachtig zomerweer was, maar dat er tijdens het laatste rak een enorme hagelbui over ons heen kwam,” herinnert De Wit zich. “De hagelstenen deden pijn aan je handen. Het zwemvest van de buurman sprong zelfs open, omdat het zo hard regende. We konden geen hand voor ogen meer zien.” Maar ze maakte ook de nodige windstiltes mee. “We hebben ooit
3 uur voor een boei liggen dobberen. We kwamen geen centimeter vooruit, terwijl we wisten dat we eromheen moesten varen. We hebben toen uit frustratie alle zakken drop leeggegeten.”
Geen papier meer nodig
De boten moeten op zaterdag, na een vaartijd van 24 uur plus of min een uur na de start, binnen zijn in de haven van Medemblik. “Rond 14.00 uur begint het erom te spannen. Dan gaan we puzzelen om te kijken welke laatste rakken we nog kunnen varen,” vertelt Ter Velde. Hij neemt liever het zekere voor het onzekere, net als De Wit. “De laatste paar uur is het wikken en wegen: kunnen we nog een keer heen en weer, of komen we dan telaat binnen? We nemen geen risico’s. Stel dat de wind wegvalt en je vlak voor de finish stil komt te liggen – dat zou toch zonde zijn na 24 uur varen.”
Sinds een aantal jaar kunnen de deelnemers via een track- and-tracesysteem hun boeirondingen online invullen en bijhouden hoeveel mijlen ze hebben gevaren, vertelt Edwin Lodder van de 24 Uurs-wedstrijdorganisatie. Ze kunnen zo hun eigen positie bijhouden ten opzichte van de concurrentie, en het thuisfront kan via de website van de 24 Uurs de boten realtime volgen. Direct na de finish en het invoeren van de laatste rakgegevens is de voorlopige uitslag beschikbaar. Een papieren wedstrijdverklaring is niet meer nodig.
Spektakel
De binnenkomst van de schepen in Medemblik is elk jaar opnieuw een spektakel: honderden boten komen uit alle hoeken van het IJsselmeer aangevaren. Dit jaar zullen de zeilers, zoals vanouds, verwelkomd worden door een omroeper. Die roept de bootnaam om en het aantal keren dat het team heeft deelgenomen aan de 24 Uurs. Op de havenhoofden ziet het al zwart van de mensen, een dweilorkest staat op de kade.
“We worden altijd feestelijk onthaald. Als we afgemeerd zijn, komen de andere clubleden van de VKSJ direct aan boord om te vragen hoe het is gegaan. We hebben dan een kuip vol,” zegt De Wit. Voor Café Brakeboer zijn dit jaar op zaterdagavond weer optredens. Ter Velde: “We zijn kapot na een nacht varen, maar een biertje bij Brakeboer na afloop, dat hoort erbij.”
De volgende ochtend, op zondag, is de prijsuitreiking bij Kasteel Radboud. Vorig jaar mocht vanwege corona per deelnemend schip maar één persoon komen, nu zijn de teams weer voltallig welkom.
En dan is het aftellen tot volgend jaar. Ter Velde: “Het laatste weekend van augustus staat er altijd een dikke streep in mijn agenda.”
Lees volgende week meer over nachtzeilen tijdens de 24 Uurs.
Omslagfoto en foto: Laurens Morel
Tekst: Floortje Gunst
