Antifouling? Zo zorg je voor je boot én voor het milieu

Iedereen wil zeilen nu het voorjaar is losgebarsten! Het aanbrengen van een nieuwe laag antifouling is voor veel zeilers een jaarlijks terugkerende routine en de laatste stap voordat de boot weer te water wordt gelaten. Maar is het wel nodig om jaarlijks te smeren om aangroei van algen, wier en schelpen tegen te gaan? Met deze tips van Milieu Centraal zorg je voor je boot én voor het milieu.

Meer bewustzijn

Bekijk jij de etiketten van de producten die je gebruikt om je onderwaterschip te behandelen? Het is écht raadzaam om hier een blik op te werpen en te kijken wat voor impact jouw bootonderhoud heeft op het milieu. Zo is antifoulingverf met koper of zink giftig voor planten, dieren én mensen. Hieronder vind je een aantal milieuvriendelijke alternatieven. Zo kunnen we allemaal zo lang mogelijk op onze zeilboten genieten van de prachtige natuur.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Milieu Centraal

De meest gebruikte ‘zelfslijpende’ antifouling komt langzaam los tijdens het varen en bevat koperhoudende biociden. Ook als de boot stilligt komt er koper in het water terecht. In veel Nederlandse plassen en rivieren zijn de concentraties koper en zink boven de wettelijke norm. Jezelf afvragen of een nieuwe laag al nodig is en of er wellicht een beter alternatief is, zijn twee tips voor milieuvriendelijker onderhoud aan je boot.

Klik op de afbeelding om haar groot te zien. (c) Milieu Centraal

Alternatieven voor op zoet water

Voor boten die in zoet water liggen zijn er oplossingen zonder antifouling(verf). Dat varieert van je boot uit het water halen tot andere verfsoorten gebruiken. Welk alternatief voor jou geschikt is, hangt af van je ligplaats, vaargebied, gebruik en het type boot. Op de afbeelding hiernaast vind je verschillende mogelijkheden en alternatieven en hun milieubelasting.

Non-stick of foul release coating

Non-stick of foul release coating is verf op basis van bijvoorbeeld epoxy (tweecomponentenlak) of siliconen met een hard en glad oppervlak, waardoor aangroei makkelijk verwijderd kan worden. Deze coating hoef je niet elk jaar te vervangen, waardoor de prijs lager uit kan vallen dan voor de traditionele antifouling coating die je elk jaar ververst.

Lees ook ons artikel: Wat is de toekomst van antifouling?

Wrap je boot

Een relatief nieuw fenomeen is een zelfklevende folie met kleine stekeltjes erop (van ca. 3 millimeter lang). Deze folie wordt als een ‘wrap’ door een bedrijf om de romp van de boot aangebracht. Schelpen en wat grotere algen kunnen zich hier niet aan hechten. Doordat zo’n wrap minimaal vijf jaar meegaat, komt de prijs ongeveer op hetzelfde neer als wanneer je jaarlijks antifouling coating zou gebruiken.

Schapenvet of uiervet worden ook soms genoemd. Dit wordt in een dunne laag op het onderwaterschip aangebracht. Organismen hebben hierdoor geen grip, waardoor ze niet aangroeien. Hiervan is een nadeel dat het snel van de scheepshuid slijt en dus maar enkele maanden bescherming biedt. Daarnaast raakt het smeersel beschadigd door de singelbanden waarmee de boot te water wordt gelaten.

Ultrasone antifouling en Chitosan

Bij ultrasone antifouling zorgen geluidsgolven ervoor dat er geen aangroei kan ontstaan. Daarnaast wordt momenteel geëxperimenteerd met Chitosan, een natuurlijke stof die uit de resten van schaaldieren wordt gehaald en die bacteriën en schimmels doodt. Naar de effectiviteit van deze beide middelen wordt momenteel onderzoek gedaan.

(c) Milieu Centraal

Tips voor verstandig gebruik van antifouling

Kun je niet helemaal zonder antifouling? Gebruik het dan op zijn minst op de correcte manier. Hieronder lees je 7 tips voor een juist gebruik van antifouling:

1. Gebruik alleen antifouling die bestemd is voor particulieren. Dit vind je terug op het etiket.
2. Koop alleen middelen in het buitenland of via buitenlandse websites als je zeker weet dat dit ook in Nederland is toegelaten voor niet-professioneel gebruik.
3. Gebruik je niet-toegestane middelen? Dan riskeer je een boete van € 2500!
4. Schuur antifoulingverf altijd nat, zodat je geen schadelijk schuurstof inademt en er geen schuurstof in het water komt.
5. Voor je eigen gezondheid kan de verf ook schadelijk zijn…  Draag bij het schuren en aanbrengen van de verf handschoenen, een overall en een beschermingsbril.
6. Schuren en schoonmaken doe je boven een dichte vloer, zodat er geen schuursel of aangroei in de bodem of het water terecht komt.
7. Zit er al verf met koper of zink op je boot? Borstel de aangroei niet weg als de boot in het water ligt. Je haalt dan ook een laagje verf weg, waardoor er extra veel koper of zink in het water komt.

Meer informatie vind je op de site van Milieu Centraal of bij Varen Doe je Samen

En nog meer tips voor milieuvriendelijk bootonderhoud:

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Milieu Centraal