“Nu ben ik ook wel heel nieuwsgierig naar de Nederlandse eilanden,” zegt Floris. We hebben de afgelopen weken verschillende Caribische eilanden bezocht, allemaal met een Brits of Frans verleden. We varen noordwaarts en komen nu in de buurt van de Bovenwindse Eilanden: Sint Eustatius, Saba en Sint Maarten. De verzamelnaam stamt nog uit de tijd van de zeilvaart, toen de ligging van een eiland ten opzichte van de passaatwind reuzebelangrijk was. Wat zullen we hier tegenkomen, en voelen we ons er een beetje thuis?
Vrijhaven
De rede van St Eustatius
Onze eerste stop is Sint Eustatius, waar we ankeren in de Oranjebaai. Over kalm water peddelen we naar de kant om in te klaren bij de Koninklijke Marechaussee. We zijn aangekomen in een Nederlands ‘openbaar lichaam’, een soort gemeente. Toch merken we al snel dat de voertaal hier Engels is. Wél zien we Nederlandse invloeden in straatnamen als Breedeweg en Kerkweg, historische gebouwen in gele baksteen en het oude Fort Oranje.
Fort Oranje op St Eustatius
In het museum van Oranjestad leren we dat het eiland in de 18e eeuw ook wel de Golden Rock werd genoemd. De hele Oranjebaai was volgebouwd met pakhuizen. Uit oude administratie blijkt dat in 1779 meer dan 3.000 schepen uit Europa, Amerika en Afrika Oranjestad aandeden, net zo veel als in Amsterdam dat jaar. In de Oranjebaai lagen soms wel 200 schepen tegelijk. In deze vrijhaven werd zo’n beetje alles met iedereen verhandeld: suiker en tabak, maar ook wapens en tot slaaf gemaakten. Toen de Engelsen merkten dat onze voorouders ook wapens aan de – in hun ogen – opstandige Amerikaanse kolonisten leverden, zonden ze een expeditie naar Oranjestad. Die maakte in 1781 in één klap een eind aan de welvaart.
Lichtpuntjes
Uiteindelijk kreeg Nederland weer de macht over het eiland, maar Sint Eustatius werd nooit meer een Caribische hotspot. Ook nu komen er maar weinig toeristen. Veel gebouwen zijn dringend aan renovatie toe, en ook de gigantische olieterminal op de noordpunt is niet bepaald een schoolvoorbeeld van een toekomstbestendig bedrijfsmodel. Maar we zien ook lichtpuntjes. Zo ontdekken we mooie wandelpaden naar groene oases en hoge bergen, die een fantastisch uitzicht bieden over het eiland, de zee en een weide met zonnepanelen. We struinen over een uitgestrekt en verlaten zandstrand. Ernaast worden bomen en struiken aangeplant om de natuur een handje te helpen en de kust tegen verdere erosie te beschermen. “Ze proberen er weer wat van te maken,” constateert Floris optimistisch.
Vulkaanberg
De overtocht naar Saba duurt maar een paar uur
Wanneer de oostelijke passaatwind wat minder sterk is, zetten we koers naar Saba. Het eiland is al van ver te herkennen aan de karakteristieke kegelvorm – het is een echte vulkaanberg. Een logisch, maar onpraktisch gevolg hiervan: het is geen goede ankerplaats. Gelukkig zijn er aan de westkant meerboeien geplaatst. Hier liggen bezoekers uit de wind en valt de deining mee. Wel moeten we vanaf daar een paar kilometer kajakken naar het kleine haventje van Fort Bay. “Dit is alleen goed te doen met rustig weer,” concluderen we al peddelend. Het is een lange, maar mooie tocht langs de steile groene wanden van de vulkaan.
Het is een eindje kajakken vanaf de mooring naar de wal op Saba
Eenmaal aan land in Fort Bay moeten we opnieuw inklaren, ook al komen we van een ander openbaar Nederlands lichaam. Maar de sfeer is er vriendelijk en alle huizen zijn keurig verzorgd. Een kronkelweggetje leidt naar de hoofdplaats van het eiland, The Bottom. We zijn nog geen minuut onderweg, of we kunnen bij iemand achter in de auto stappen: lifters meenemen is hier onderdeel van de cultuur. Het lijkt typerend voor de bevolking – zelden zijn we zo bijzonder vriendelijk bejegend als op Saba.
Het eiland is bovendien prachtig. Dankzij de steile heuvels is er veel oorspronkelijke natuur. Eenmaal uit de auto stappen we zó het regenwoud in. Doordat de omgeving zo weeldering is, merken we nauwelijks dat we steeds verder omhooggaan. Dat verandert zodra we aan de eerste meters van het wandelpad naar de top van Mount Scenery beginnen: het is klimmen geblazen. De vulkaanberg doet zijn status als hoogste berg van het Koninkrijk der Nederlanden absoluut eer aan. Over z’n naam kunnen we dat vandaag helaas niet zeggen – vanaf de top zien we alleen maar wolken.
Het hoogste punt van het Koninkrijk der Nederlanden
Ecosysteemherstel
Via onze vrienden Karin en Jeroen van SY White Pearl komen we in contact met Alwin Hylkema. Hij leidt een bijzonder onderzoeks- en ecosysteemherstelproject. “Net als bij veel andere Caribische eilanden zijn veel koralen rondom Saba in slechte staat. Naast overbevissing van herbivore vissen, zijn een koraal- en zee-egelziekte de boosdoeners. Door zee-egels te kweken en op jonge leeftijd uit te zetten, zou het koraal weer moeten herstellen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat zee-egels essentieel zijn voor gezonde koraalriffen, doordat ze algen eten,” vertelt Alwin. Deze diertjes op riffen rondom Saba uitzetten, blijkt een effectieve vorm van Assisted Natural Recovery. We hopen samen met Alwin dat dit Nederlandse succesverhaal ook op andere plekken kan worden toegepast!
Alwin toont een jonge zee-egel
Deeleiland
Als na een paar dagen de wind toeneemt, verdwijnt het comfort op onze ligplaats razendsnel. Vlug gooien we de boeglijn los. In een dagtocht kruisen we op naar
Sint Maarten, of eigenlijk Saint Martin – het eiland is namelijk Nederlands én Frans. We gaan eerst naar het Franse deel, omdat we voor onderhoud aan de hoofdmast naar een werf moeten. Daarvoor moet-ie eraf. De Time Out Boat Yard (TOBY) rekende een scherp tarief én ze zijn ervaren. “Bij alle boten die we hier in het orkaanseizoen stallen, halen de we de mast eraf,” legt werfmanager Keith nuchter uit terwijl we de handigheid van hemzelf en z’n team bewonderen.
De mast gaat eraf op St Martin
Zodra de mast in stabiele zijligging op een paar oude oliedrums ligt, halen we onze kluskleren weer tevoorschijn. We werken beschadigde verf bij en trekken een nieuwe kabel. Met de hulp van een lasser maken we de beschadigde wantputtingplaten sterker dan ze ooit waren. Na een kleine week staat de hoofdmast weer fier overeind en kunnen we eindelijk het eiland verkennen.
Ubuntu-kerst
We laten de lagune van Marigot achter ons en hoppen een ankerbaai verder naar Grande Case. Eenmaal aan land volgen we wandelpaden over heuvels, door bossen en langs pittoreske stranden. Ook al is dit deel van het eiland behoorlijk groen, verschillende volle ankerplaatsen en een gestrande chartercatamaran herinneren ons eraan dat Saint Martin een populaire zeilbestemming is.
Lunch met zeilers Adeline en Hans op St Maarten
De volgende dag trakteren Adeline en Hans ons spontaan op een lunch aan een van de mooie stranden. Ze wonen op het eiland en hadden op social media gezien dat we hier waren. Wat een verwennerij! Tijdens het heerlijke eten vertelt Hans dat de schade van orkaan Irma uit 2017 nog altijd niet is afgehandeld. Ook horen we dat zonnepanelen op daken hier verboden zijn vanwege de stormen. Zo schiet het natuurlijk niet erg op met de energietransitie.
Als we weer terug in Grande Case zijn, komen we in de verleiding om een kerstdiner te reserveren bij een van de vele goede restaurants in onze baai. In plaats daarvan besluiten we om de Ubuntu-kerstgedachte door te geven, en schenken we een bedrag aan een goed doel. Ubuntu!
Handel en gezelligheid
Dan krijgen we een mailtje: onze nieuwe zeilen zijn onderweg. We verkassen naar het Nederlandse deel van het eiland, waar de shipping agent zit. Zodra we de baai van Philipsburg in varen, zien we maar liefst vijf joekels van cruiseschepen liggen. We vinden een plekje op de ankerplaats vlak bij onze vrienden Pleuni en Jouke van SY Olim. Watertaxi’s en jetski’s met toeristen vliegen ons links en rechts voorbij. Op de wal zien we hordes toeristen, talloze souvenirwinkels en een Hollandse kaaswinkel. “Het lijkt wel een tropische versie van Volendam,” lacht Ivar. “Ook al heeft Sint Maarten gekozen voor een grote mate van zelfstandigheid, de handelsgeest is er altijd nog,” constateert Floris.
Vuurwerk in Philipsburg, St Maarten
Op oudejaarsdag verplaatsen we op verzoek van de kustwacht een stukje, om ruimte te maken voor een ponton. Samen met Pleuni en Jouke zien we die avond hoe daar een schitterende vuurwerkshow vandaan komt. De zelfgebakken oliebollen en Hollandse kaasblokjes verhogen de sfeer nog verder. Thuis in de tropen? Nou, het begint hier in elk geval steeds gezelliger te worden!
Meer informatie? Kijk hier voor duurzame oplossingen en de zeilavonturen van Sailors for Sustainability.
Tags: Sailors for Susatinability Last modified: 17 juli 2024
