Fonteinkruid in Nederland

Iedereen heeft er weleens van gehoord: fonteinkruid. Zodra het kwik stijgt, steekt deze waterplant, die voor veel hinder zorgt, de kop op in bepaalde vaargebieden in Nederland. Al meerdere jaren zijn de randmeren, het IJmeer, Markermeer en Gouwzee de wateren waar het fonteinkruid zich bevindt, maar nu laat de waterplant zich ook op andere plaatsen in ons land zien. In dit liveblog houden we je op de hoogte van de laatste ontwikkelingen rondom het fonteinkruid.

Donderdag 13 juli

Innovatief maaiponton maakt fonteinkruid een kopje kleiner

Momenteel is een innovatief maaiponton druk bezig om het water bevaarbaar te maken. Het nieuwe ponton, dat vorige maand in gebruik is genomen, kan sneller maaien waardoor recreatiewater in kortere tijd weer bevaarbaar wordt. Een ponton van zeven meter breed met grote messen wordt voortgestuwd door een viskotter. Preciezer en efficiënter maaien wordt steeds belangrijker. Doorontwikkeling van de maaitechniek was een uitdaging die in de coronapandemie door de Stichting Maaien Waterplanten Randmeren met de maaiende visserijbedrijven en twee lokale machinebouwers werd opgepakt. Resultaat is een geheel nieuw maaiponton met innovatie maaikop, een afstelbare maaibalk en opvoerbanden die het maaisel aan boord brengen.
De maaicapaciteit van de nieuwe maaikop is ongeveer het dubbele van de oude maaiboot. En de opslagcapaciteit van het nieuwe ponton is ruim voldoende om de dagelijkse hoeveelheid maaisel te verzamelen, zodat tussentijds maaisel lossen niet langer nodig is.

Woensdag 12 juli

Storm Poly blaast fonteinkruid weg

Op het Markermeer is vorige week een aanzienlijk deel van het fonteinkruid weggeblazen door storm Poly. Vooral op de route tussen Hoorn en Enkhuizen zijn nu minder waterplanten waarneembaar. De losgeslagen planten zijn terechtgekomen in visnetten of drijven als velden in het rond. Houd hier dus rekening mee tijdens het varen, want in webapplicatie Waterplanten.nu worden geen drijvende planten gesimuleerd.

Donderdag 6 juli

De haven van Tholen

Havenmeester Lydia van WSV de Kogge (in Tholen) laat het volgende aan ons weten: “In mijn haven wordt met regelmaat het fonteinkruid gemaaid door de leden, dus we houden het goed bij. Hoe het ervoor staat met de rest van het water weet ik niet. Daar heb ik nog niemand over gehoord.”

Woensdag 5 juli

Fonteinkruid op het Veerse meer?

Op onze Facebook-oproep hoorden we dat het fonteinkruid zich ook in Zeeland op het Veerse meer zou bevinden en naar aanleiding daarvan belde we met Annelien de Vries van zeilschool Sailcollege dat ligt aan het brakwatermeer. “Ik ben het hier zelf eerlijk gezegd nog niet tegengekomen,” vertelt Annelien. “Er groeit in dit gebied wel Japans bessenwier langs de kant, ook een soort waterplant, maar dat valt dit seizoen gelukkig erg mee. Die waterplant laat zich meestal in het voorjaar zien en sterft meestal bij warmer weer af. Ik heb wel de verhalen gehoord over het fonteinkruid op de Randmeren en dat het voor veel problemen zorgt. Hopelijk gaat het fonteinkruid hier nooit groeien.”
Ook een havenmeester van Jachtclub Veere laat weten dat het fonteinkruid op het Veerse geen probleem is.

Op Ecopedia, een kennisdelingswebsite over natuur-, groen- en bosbeheer, staat dat fonteinkruid zilt water mijdt.

Dinsdag 4 juli

Nieuw maaiconcept

Kees Kooijman, voorzitter van de Stichting Maaien, laat het volgende aan ons weten: “Onze Stichting heeft een nieuw maaiconcept ontwikkeld dat twee weken geleden in gebruik is genomen. Tot op heden werd er op een ambachtelijke manier gemaaid door viskotters die tijdelijk werden omgebouwd. Het maaisel wordt daarbij ingezameld met netten. Dat is tijdrovend en moeilijk zonder knoeien te doen.
Samen met een van de maaibedrijven hebben we nu een maaiponton ontwikkeld op twee drijvers, een catamaran. Dit ponton heeft een brede maaibalk die traploos is en in diepte verstelbaar is. Het maaisel wordt continu met opvoerbanden aan boord gebracht en met een kraantje over het dek verdeeld. Met dit ponton wordt ‘schoon’ gemaaid met een aanzienlijk grotere maaicapaciteit dan de oude systemen. Bij dit alles kunnen we ook beter voldoen aan de voorwaarden van de maaivergunning afgegeven op basis van de Natuurbeschermingswet. Bijzonder is dat we voor de bouw van het ponton bijdragen en subsidies kregen van meer dan twintig watersportbedrijven, vier provincies en de vijftien gemeenten die samenwerken in de Coöperatie Gastvrije Randmeren.”

Kees: “Daarnaast werken we samen met het Amsterdamse bedrijf Techmaps. Dat heeft twee apps opgeleverd. Eén waarmee het maaiwerk veel beter dan voorheen kan worden gepland en uitgevoerd. De ander waarmee recreanten de locaties en de groei van waterplanten op de Randmeren, IJmeer en Markermeer gedurende de zomer kunnen volgen. Gebruik van deze gratis navigatie app, Waterplanten.nu, kan veel ellende voorkomen.”

Waterplanten.nu

Sinds 2022 bestaat de web app Waterplanten.nu. “De informatievoorziening is erg goed,” liet Jeen de Leur, coördinator maaien waterplanten IJmeer/Markermeer, ons in dit artikel weten. “In de app vind je waarnemingen die vanuit de lucht zijn gedaan, maar ook vanaf het water door onder andere de watersporters zelf. Elke nacht wordt de app bijgewerkt, dus het beeld dat je van het vaargebied krijgt is heel actueel. Je kunt ook bekijken wanneer en waar is gemaaid. Op deze manier kun je je dus goed voorbereiden waar je veilig en zonder overlast kunt varen.”
Klik hier om naar de web app toe te gaan.

Maandag 3 juli

Oproep op Facebook

We besloten een oproep op Facebook te plaatsen, omdat we geluiden hoorden dat de waterplanten zich ook op andere plaatsen laat zien. Jullie reageerden massaal en vertellen waar jullie zelf het fonteinkruid zijn tegenkomen. Onder andere op het Volkerak is een veel gehoorde reacties. Als je op de onderstaande post klikt, kun je zelf een kijkje nemen tussen de reacties. Houd er wel rekening mee dat het in de antwoorden niet altijd om fonteinkruid gaat, maar om een ander soort waterplant.