Actueel

Lek onvindbaar, zinkend jacht achtergelaten op oceaan

12:51

Wat doe je als je zeilboot plots honderden liters water maakt, 430 mijl van land? Het overkwam de Belgische schipper Mike Celis op 17 juni 2021. Vier dagen nadat hij de trossen van zijn zeiljacht Arruno (een Dufour 500) losgooide in Canada en koers zette naar de Azoren, sloeg de boot lek. Mike zond een noodsignaal uit en werd samen met drie Canadese bemanningsleden gered door een vrachtschip. Eenmaal bekomen van dit hachelijke avontuur, blikt de schipper terug. Welke lessen trekt Mike uit de gebeurtenissen? “Het is pas wanneer er zich een incident voordoet dat je de dingen anders gaat bekijken.”

Nergens een lekkage te vinden

“Met 28 knopen was de zee sportief, maar niets om je zorgen over te maken. De zeilen waren gereefd en alles was onder controle. We hadden net de wacht gewisseld en het logboek ingevuld. Ik lag aan de lage kant te rusten, toen ik voelde hoe de boot een grote op- en neerwaartse beweging maakte. Het leek niets bijzonders; slechts een golf die over het dek spoelt. Tot ik niet veel later kolkend water in de boot hoorde stromen.” Wanneer Mike seconden later in de kajuit staat, komt het water al tot aan de kuiten. Bij elke golf duwen honderden liters zeewater zich door een onbekende openingen naar boven (Update 29/7: de schipper vertelt dat het water zout proefde). “Meteen legden we de boot stil en activeerden we alle pompen. Daarna zochten we overal naar de oorzaak: bij de schroefas, de boegschroef, de motor, de afsluiters; de lekkage was nergens te vinden.”

Op slechts enkele seconden tijd stromen er honderden liters water naar binnen

Mayday

Nu de zeilboot stilligt, neemt ook de hoeveelheid binnenstromend water af. Terwijl de bemanningsleden naarstig verder zoeken, houden de pompen het waterpeil onder controle. “De twee elektrische heavy duty douchepompen en de manuele bilgepomp werkten op volle kracht. Daardoor nam het water niet meer toe, maar het werd er ook niet minder op. Omdat we de oorzaak van de lekkage nog steeds niet konden vinden, besloot ik om een noodsignaal uit te sturen. Met zoveel water was het risico om niet ongedeerd uit deze malaise te komen te groot.” Via VHF stuurt Mike een Mayday uit. Meteen volgt er reactie van Independent Pursuit, een vrachtschip onder Duitse vlag dat zich slechts vier mijl verderop bevindt en haar koers verlegt.

De bemanning van Arruno klimt aan boord van vrachtschip Independent Pursuit

Bellen met de verzekeringen

Voordat Mike en zijn crew het jacht verlaten, belt hij eerst nog via de satelliettelefoon met zijn verzekeringsmaatschappij. “Het klinkt banaal tijdens een stressvolle situatie, maar dit heeft ons ontzettend geholpen. Zij gaven me een aantal richtlijnen, zoals het meenemen van waardevolle spullen; begrijpelijk vanuit het standpunt van een verzekering. Ze vroegen ook of we een zeil onder de boot konden trekken, om de lekkage tijdelijk te dichten, maar dat vond ik onbegonnen werk. We wisten immers niet waar het lekte. Verder heb ik met hen besproken hoe ik het jacht ging achterlaten.” Met het oog op een berging laat Mike het jacht drijven met de bilgepompen aan. Ook de trackingsystemen, een AIS en een Iridium Go, blijven aanstaan. De bemanning pakt alle nodige spullen bij elkaar, waaronder twee grabbags: één met noodmateriaal en één met documenten en paspoorten.

Een laatste blik op Arruno, vanaf het vrachtschip Independent Pursuit

Kuststations verwittigen

Het grote vrachtschip Independent Pursuit doemt op uit de mist terwijl de wind, zo’n vijf à zes beaufort, fors over de deining blaast. Het blijkt nog geen sinecure om Arruno langszij het 210 meter lange vrachtschip te leggen. “De motorbatterij stonden al een tijdje onder water. Onbruikbaar dus. We moesten naar het vrachtschip zeilen. Die lag aan de loefkant om wind en golven af te zwakken. De snelheid waarmee het schip naar ons toe driftte was verbazingwekkend.” Na twee pogingen en een lichte beschadiging aan de mast, ligt Arruno langszij en klimt de bemanning langs een touwladder aan boord van Independant Pursuit. Slechts anderhalf uur nadat het zeiljacht water maakte, zit iedereen veilig aan boord van het Duitse vrachtschip.

Arruno wordt overgelaten aan de oceaan. “Om te voorkomen dat het driftende jacht een gevaar wordt voor andere schepen, ben je als kapitein verplicht om de kuststations op de hoogte brengen. In ons geval had de kapitein van Independent Pursuit de MRCC al verwittigd en ook de Canadese kustwacht in St John’s. Zo konden zij tijdig een GMDSS veiligheidsbericht versturen met de positie van Arruno.”

De posities van Arruno via de Iridium Go.

Oorzaak onbekend

Schipper Mike is dankbaar voor de snelle reddingsactie. “Tot op het laatste moment was alles onder controle. De EPIRB en het reddingsvlot hebben we niet hoeven gebruiken.” De oorzaak van de lekkage blijft echter giswerk. “Die hadden we waarschijnlijk wel gevonden als de redding langer op zich had laten wachten, maar je kunt nu eenmaal niet vragen of zo’n schip een paar uurtjes wilt wachten. We zullen de oorzaak pas zeker weten als Arruno geborgen wordt. Dat kan pas op 200 mijl van de kust. Ik hoop dat ze ooit ergens aanspoelt, maar die kans wordt steeds kleiner.” Op 7 juli zond Arruno nog een laatste trackingsignaal uit via de Iridium Go, daarna werd het stil. Tot Mike op dinsdag 20 juli een melding ontvangt van MRCC Delgada; een vrachtschip heeft Arruno gespot op 20 mijl van haar laatst gekende positie. Met afgebroken mast, maar nog wel steeds drijvende. Aangezien de antenne in de mast zit, verklaart dit waarom het trackingsysteem het niet meer doet.

De bemanning van Arruno met de kapitein van Independent Pursuit.

Training is geen overbodige luxe

Welke lessen trekt Mike uit de calamiteiten op zee? “Training is geen overbodige luxe. Als schipper heb je de verantwoordelijkheid over je bemanning, daar kom je niet onderuit. Je moet beslissingen nemen, en voet bij stuk houden. Je kop in het zand steken kan echt niet.” Zijn training als Master Commercial Yachting Unlimited en een baan bij de brandweer hielpen Mike om kalm te blijven. “Een goede voorbereiding is alles. Je moet de procedures kennen en mogelijke problemen op voorhand met je crew doorspreken. Zij moeten weten waar al het noodmateriaal ligt. Dat had ik uitgetekend in een plannetje. We hadden alles mee, behalve een SART. Mijn Canadese vrienden hadden zelfs neopreen overlevingspakken mee. Ook sta ik erop dat er minstens één crewlid trainingen gevolgd heeft. Het was erg handig dat een bemanningslid de VHF-communicatie kon overnemen, terwijl ik verder op zoek ging naar de lekkage.”

Mike Celis (links op de foto)

Schipper blijft verantwoordelijk

Attesten van trainingen helpen ook het vertrouwen van een verzekeringsmaatschappij te winnen. “Een attest is niet verplicht voor iemand die in zijn eigen zeilboot de oceaan oversteekt, maar een verzekeringsmaatschappij zal er toch naar vragen. Ook is het belangrijk dat je verzekerd bent voor het gebied waarin je vaart. Niet alle maatschappijen dekken een trans-Atlantische tocht.” Mike heeft een verzekering bij Pantaenius. “Het is een dure verzekering, maar tot nu toe ben ik heel tevreden. Zij zijn meteen aan de slag gegaan om de nodige zaken in orde te brengen.” De schipper blijft wel verantwoordelijk voor zijn driftende schip. “Ik heb de laatst gekende positie van Arruno doorgegeven aan de kuststations. Zij houden de omliggende schepen op de hoogte. Als het toch tot een aanvaring komt, zal de verzekering tussenbeide komen. Bij Pantaenius heb ik ook een aansprakelijkheidsverzekering lopen. Alles komt dus terecht bij dezelfde maatschappij.”

“Een goede voorbereiding is alles”

Walkapitein

Een persoon op de wal is ook onmisbaar. “Independent Pursuit voer ons naar Philadelphia, in de Verenigde Staten. Van de Amerikaanse immigratiedienst moest ik 24 uur voor aankomst een vliegticket naar Europa geboekt hebben. Een geluk dat mijn vrouw dit allemaal van thuis uit kon regelen.” Mike vertrekt nooit zonder walkapitein. “Familieleden maken zich snel ongerust, ook wanneer het niet nodig is. Een persoon op de wal, die jouw reis volgt met kennis van zaken, kan iedereen op de hoogte houden. Of als het dan toch fout loopt; met een bellijst is iedereen zo op de hoogte gebracht.”

Tandenborstel

“We hebben één ding gemist in de grabbag; een tandenborstel. Vijf dagen lang hebben we onze tanden niet kunnen poetsen. Dat klinkt onnozel, maar het hadden ook enkele weken kunnen zijn, als het vrachtschip naar een andere bestemming op weg was. Voor we aan boord gingen dachten we er gelukkig nog aan om extra kleren mee te nemen, anders hadden we in ons zeilpak op de luchthaven gestaan. Dat zijn dingen waar je in alle drukte niet aan denkt, maar die wel vervelend kunnen zijn.”

Arruno, een Dufour 500 uit 2015

“Vals gevoel van veiligheid”

Mike is de eerste eigenaar van Arruno. Hij kocht de Dufour 500 nieuw in 2015, waarmee hij samen met zijn gezin en vrienden in etappes rond de Atlantische Oceaan zeilde. Door de calamiteiten heeft Mike een andere kijk gekregen op de zeewaardigheid van zijn jacht. “De leveranciers van jachten verbergen zich vaak achter de CE-classificatie, maar dat geeft je niet de zekerheid dat je boot ook echt geschikt is voor de oceaan. Volgens mij geeft deze classificatie eerder een vals gevoel van veiligheid. Een Dufour 500 behoort tot ontwerpcategorie A (geschikt voor oceaanzeilen), maar daar zet ik nu vraagtekens bij.”

“Het duurde bijvoorbeeld niet lang of het water stond hoger dan de motorbatterij, waardoor die onbruikbaar werd. De servicebatterijen stonden wel hoger dan de waterlijn, waardoor de elektrische pompen konden blijven werken. De manuele pomp voldeed aan de regels maar was in de praktijk waardeloos, omdat je hem moest bedienen met het deksel, in plaats van met een hendel. Verder heeft de boot slechts één waterdicht schot, tussen de ankerbak en de rest van de boot. Meerdere compartimenteringen zorgen ervoor dat je jacht blijft drijven als er ergens een lekkage is. Ik heb besloten dat ik niet meer over de oceaan zeil met een schip zonder meerdere compartimenten.” Heeft Mike al plannen voor een volgende tocht over de oceaan? “Ja, natuurlijk! Eenmaal een zeezeiler, altijd een zeezeiler.”

Alle foto’s (c) Mike Celis/Arruno Exploration

Tags: , Last modified: 29 juli 2021
Sluiten