Oversteken of omkeren? Small Ships Race test zeemanschap

Met een kajuitzeiljacht van onder de 7,5 meter vanuit IJmuiden over de Noordzee naar Lowestoft, Engeland. De Small Ships Race vond dit jaar plaats vlak voor het zeer onstuimige pinksterweekend. We spreken organisator en deelnemer van het eerste uur Hans Grul.

“Alle boten zijn op woensdag in de jachthaven van IJmuiden, zodat we de veiligheidscontrole kunnen uitvoeren. Nog even een palaver met de meest recente weersverwachting en dan gaan we donderdagochtend vroeg weg.” Met een maximale snelheid van zo’n 5 knopen doen de boten er gemiddeld ongeveer 20 tot 24 uur over om de 100 mijl naar Lowestoft af te leggen. Windmolenparken, scheepvaartroutes, het weer en de eigen verantwoordelijkheid over de boot vormen de uitdaging van de prestatietocht.

Vervroegde start door harde wind

“Op de steigers van de jachthaven bespreken we de situatie. We hebben op dat moment al behoorlijk wat wind uit zuidwestelijke richting – soms neigend naar zuid, soms neigend naar west,” vertelt Hans. “In de verwachtingen zien we een windveld op zee met 7 Beaufort. Als we, zoals gepland, donderdagochtend vertrekken, komen we daar middenin. Dus we besluiten dat we woensdag om twaalf uur ‘s middags al starten, zodat we voor de windkracht 7 aan kunnen komen in Lowestoft.”

Van de veertien ingeschreven deelnemers kregen twee hun boot niet op tijd op orde en een aantal anderen besluit in IJmuiden sowieso niet uit te varen. “Vijf boten vertrekken woensdag op het middaguur,” zegt Hans. “Lisanne, mijn dochter en deze keer ook de schipper van onze 20-voets Jouet Sheriff TINTIN en de opstapper van organisator Gerwin Haaijema die zeilt op Etap Beluga, zijn er op dat moment nog niet. Wij gaan om drie uur ‘s middags het zeegat uit.”

Hoogte lopen

Een deelnemende Westerly Nomad, een kimkieler, is dan al afgebogen naar Den Helder. “Aan de wind in zeegang tegen de wind in moet je hoogte kunnen maken, anders gaat tocht wel heel lang duren. Ook Waterjuffer buigt af om die reden, naar Zeeland in dit geval.” Een groepje van drie boten, waaronder een Drascombe, maakt al goede voortgang richting Engeland.

“De Etap van Gerwin zeilt ook goed hoog aan de wind en wij maken eerst een slag in zuidelijke richting in verband met de wind en de stroming. We komen uit bij een windmolenpark en het gaat op zich best aardig. De wind valt mee en we maken wat leuke filmpjes. Maar we zijn al zes uur onderweg en we zijn pas vijftien mijl uit de kust. Lisanne en ik kijken elkaar aan. Zo gaat het ontzettend lang duren.” Het is bijna donker als het duo de beslissing neemt. “Zonder het uit te spreken weten we het al van elkaar. Het wordt gewoon te link met dat windveld als we zo weinig vorderen.”

Rechtsomkeert

We zeilen tot zonsondergang en dan keren we om. Terug betekent ruime wind terug spuíten. Alleen bij de pieren van IJmuiden, aan lagerwal en met wat diepteverschillen, moeten we oppassen voor de golven.” Het marifoonrondje, dat onderdeel is van de tocht, is nog steeds actief en we laten weten dat we teruggaan. De kopgroep en Gerwin gaan iets langer door, maar besluit wat later ook rechtsomkeert te maken. Wij zijn om 00.30 uur terug in IJmuiden, zij komen rond 04.30 in de ochtend de haven binnen.”

Toch wil je zeilen

“Wat doe je dan? Iedereen heeft vrij en je ligt daar met z’n allen met de boot. Donderdagochtend staat er nog behoorlijk veel wind. We eten een visje en besluiten vrijdagavond richting Texel te zeilen. De windrichting is gunstig en in de nacht neemt de wind zelfs af tot 1 of 2 Beaufort. Door de wisselende windrichting zeilen we met een uitgeboomde fok en bulletalie en dan weer halve wind tot in Den Helder.” Van daaruit gaat splitst de groep en gaan Hans en Lisanne weer richting hun thuishaven.

Reflecteren: zeemanschap boven alles

“Het was een wijs besluit om terug te gaan. Simon Does, een van de oprichters van de prestatietocht, schreef in de appgroep, nog voordat iedereen had besloten om te keren: ‘voor de bikkels die teruggaan, jullie zijn van harte welkom bij mij aan boord voor een kop koffie’. Dat vond ik mooi dat hij dat zei.

“Dat is precies waar het om gaat: voorbereiding en veiligheid. Het is wijsheid om te besluiten: dit kan de boot, dit kunnen wij, maar dit keer is het te hoog gegrepen, we gaan terug. Het was een memorabel evenement en we kijken er met veel plezier op terug.”

Wat is de Small Ships Race

De Small Ships Race is een prestatietocht: het gaat erom hoe je jezelf en je boot voorbereid op de tocht en hoe je daar voor en tijdens de tocht op zeemanschappelijk vlak mee omgaat. Er zijn twee winnaars: degene die de tocht als snelste volbrengt en degene die het meeste progressie laat zien op het gebied van zeemanschap. Zeilen zeilde meerdere keren mee, waaronder met redactieboot Zoef.