Onderhoud & klussen

Stuurwiel achterop geplaatst: ruimte in de kuip

14:30

Besturing_071In de afgelopen nummers van Zeilen is een ­levendige discussie ontstaan over de keuze voor een stuurwiel of een helmstok. In het ­aprilnummer beschrijft Henk Vrijma dat hij de helmstok heeft vervangen door een ­stuurwiel en de stuurkolom ver naar voren heeft ­geplaatst om de roerganger meer ruimte te geven. 

Ook Leo Runia heeft de helmstok van zijn Ovni 30 Zandloper vervangen, maar hij heeft de stuurkolom juist zo ver mogelijk naar achteren geplaatst in de kuip.
Onze Ovni is als rechtgeaarde zwaardboot nogal wispelturig, we kunnen de helmstok dan ook geen moment loslaten. Om het zeilen op langere tochten te vergemakkelijken en om de boot bij het hijsen en strijken wat langer op koers te laten blijven, hebben we besloten de helmstok te vervangen door een stuurwiel.

Zandloper 2005_047Op een 30 voets-jacht is een stuurkolom in de kuip een grote sta in de weg en moet de stuurman veel kruip- en sluipwerk doen om zelf schoten te kunnen bedienen. De kuipvloer van de Ovni 30 is maar 60 cm breed. Daarom hebben we gekozen de stuurkolom achterin te plaatsen. De roerganger zit naast of voor het stuurwiel. Dat is even wennen.

Hydraulische overbrenging

We hebben gekozen voor een hydraulische overbrenging. De waarschuwingen voor het verlies van het gevoel met het roer kloppen, maar dat was nu juist ook de bedoeling: niet permanent kracht te hoeven uitoefenen heeft zijn prijs. Het stuurwiel heeft een diameter die gelijk is aan de breedte van de kuipvloer. De banken blijven zo mooi vrij.

De behuizing voor de pomp bevindt zich boven het achterdek. De terugslagkleppen in de pomp zorgen ervoor dat het roer in de stand blijft staan die de roerganger heeft ingesteld. Op aandewindse koersen stuurt de boot zich nu zelf, nog beter dan met een lijntje op de helmstok. Bij het solozeilen kan de boot mooi in een overstag worden gestuurd, waarna de roerganger rustig de fokkeschoten kan bedienen. In de helmstoktijd nam de autohelm dan de besturing over. Omdat we het roerbeslag intact hebben gelaten, is de stand van het roer goed te zien. Bij het draaien van het stuurwiel kunnen we goed voelen of de boot te wreed op het roer is.

Besturing_056De cilinder hebben we bovendeks gemonteerd om geen verbouwingen aan hennegatskoker en de roerkoning over ons af te roepen. Doordat de cilinder ook verticaal mee kan bewegen, kan de roerkoning bij droogvallen – doordat we het roerblad kunnen optrekken, kan de Ovni 30 goed droogvallen – of aan de grond lopen zonder problemen omhoog komen. We dekken de cilinder af met een zeiltje om hem te beschermen tegen vuil en zout. Pomp en cilinder zijn van Sleipner (sp60).

Op het roerbeslag hebben we een rvs-driehoek gemonteerd. De as van de cilinder is met een bout met het roer verbonden. Deze kunnen we op drie plaatsen in de rvs-driehoek steken, waarmee de armlengte waarop de cilinder aangrijpt varieert. Bij licht weer zijn dan minder omwentelingen nodig voor dezelfde roeruitslag. Bij uitvallen van de wielbesturing kunnen we in een paar minuten terug naar de helmstok. We trekken dan de bout weg en ontkoppelen de cilinder.

Op maat gemaakt

Voor het stuurwiel en de hydraulische pomp is van rvs een behuizing op maat gemaakt. Deze staat op twee poten op het achterdek en zit aan de hekstoel bevestigd. De poten en het beslag zijn de resten van een vorige buiskap. De hoogte van de as van het stuurwiel is circa 30 cm boven het achterdek, ongeveer op ellebooghoogte van een zittende roerganger. Van middenstand naar volledig stuur- of bakboordroer is twee omwentelingen.

Verwisselen

De overgang van helmstok naar stuurwiel bevalt zelfs nog beter dan verwacht. De kuip is nu helemaal vrij en zelf ruimer dan met helmstok. Door de betere koersvastheid missen we de stuurautomaat nauwelijks. Bij zowel licht weer als bij overtuigd zeilen bij windkracht zes is het stuurwiel prettig te bedienen. De roerganger zit in dezelfde houding als bij gebruik van een helmstok: dwars, zodat hij zich prima schrap kan zetten. En mochten we soms het echte helmstokgevoel weer even willen hebben, dan verwisselen we snel stuurwiel voor helmstok.

Last modified: 6 mei 2021
Sluiten