Al jaren zeilen Giena en Peter Bartels langs de Engelse oostkust met hun Breehorn 44 Grote Pier. Na de uitbreiding met een Norfolk Urchin Charlie ging er een nieuwe wereld voor hun open. Met dit bootje ontdekken ze deze kust op een heel andere manier.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in Zeilen 08/2015.
Tekst en foto’s: Giena Bartelts
Charlie is onze Norfolk Urchin, een overnaads gaffelzeilbootje van vier meter dat we sinds januari 2012 hebben. Peter is jaren op zoek geweest naar een dergelijk bootje ‘om de kreken aan de oostkust van Engeland te verkennen’. De hele winter houdt hij me op de hoogte van zijn zoektocht. Maar ik, druk met studie en werk, luister maar met een half oor. Als hij de Norfolk Urchin heeft gevonden, stem ik met de koop in zonder goed te weten wat we eigenlijk kopen. “Als jij denkt dat het iets is, prima joh, doen”, is mijn reactie. Een trailer wordt gehuurd, Charlie wordt door Peter opgehaald uit Harlingen, de oude eigenaar verzekerend dat we goed voor hem zullen zijn. Ik heb de boot nog steeds niet gezien. En dan gebeurt het: Peter komt aan peddelen met mijn Jeugddroom. Ik ben op slag verliefd.
Verslingerd
Als jong meisje mocht ik met buren af en toe weekendjes meevaren. Ik raakte ernstig verslingerd aan zeilen en mocht zelfs van mijn ouders een eigen zeilbootje. Maar de bezorgde buurman raadde dit af in verband met het stromende water en de drukte op de rivieren rond het eiland van Dordrecht (en achteraf had hij gelijk). Mijn teleurstelling was groot. Ik had het boekje Leer zeilen inmiddels al helemaal uit mijn hoofd geleerd. In theorie kon ik dus al zeilen. Een alternatief plan werd door mij uitgedokterd: een vriendje zoeken met een zeilboot. Dat plan bleek verbluffend snel vorm te krijgen.
Op de roeivereniging waar ik lid was, liep ik tegen de leukste jongen van de club op, die ook nog een prachtige nieuwe Centauer bleek te hebben. Er was echter één probleem: hij roeide op hoog niveau en had dus helemaal geen tijd voor een vriendin en zijn zeilboot. Gelukkig wordt de ratio soms overruled door het gevoel. Een gezamenlijke proefvaart werd gemaakt en vanaf dat moment zeilen we samen.
Puzzelen
Elk weekend dat we nu weggaan, gaat Charlie mee. Er gaat een wereld voor mij open. Voor het eerst solo varen, een nieuwe en geweldige ervaring. De zomervakantie met Grote Pier gaat naar Ierland, een prachtige tocht, maar natuurlijk zonder Charlie, die node door mij wordt gemist. Reden voor Peter om in die vakantie al plannen te maken om het jaar daarop Charlie mee te nemen naar de Engelse oostkust, daar is de aanschaf door Peter immers ook om begonnen.
De hele winter wordt er gepuzzeld hoe Charlie mee te nemen naar de overkant. Slepen of in nog niet aanwezige davids. Beide een gok. De Breehorn-werf maakt sterke wegneembare davids, die in het voorjaar worden getest. Helaas, dat werkt niet: Grote Pier is te klein (volgens Peter); Charlie is te groot (volgens Giena). Enfin, slepen blijft de enige mogelijkheid. Iedereen die we daarover spreken, begint direct moeilijk te kijken. “Die gaat slingeren.” “Die slaat om.” “Die schept water.” Bootjesmensen behoren niet tot de meest opbeurende soort. Peter heeft daar helemaal geen last van. Een dik sleeptouw wordt uit de schuur gehaald, er wordt een grote beveiligingsharp op gezet en een extra borglijn aangebracht.
De zondag van vertrek is het heel rustig weer. Te rustig, geen zuchtje wind, maar prima voor Peter om solo met Grote Pier en Charlie de overtocht te maken. Die tocht verloopt goed, zodat ik de ferry naar Harwich kan nemen. Als ik in het centrum van Harwich bij de haven aankom, ligt mijn kapitein met Charlie aan een boeitje op me te wachten. Grote Pier ligt samen met Senja, van mede-kustzeiler Ed, bij Pin Mill. In alle vroegte is Peter in de mist naar Harwich gezeild. Samen zeilen we in de zon weer terug. Met Ed samen doen we wat boodschappen en ik geniet van mijn eerste pint cider met fish and chips in de Butt & Oyster. Wat een mooi begin van deze vakantie!
Tegenstroom
De volgende dag nemen we afscheid van Ed, die weer solo naar Nederland teruggaat. Wij blijven op de Orwell. Ik maak kennis met het zeilen op stromend water in combinatie met harde wind. Best heftig, maar het geeft wel een kick. Brightlingsea, een zeilparadijs waar in het weekend veel wedstrijdjes zijn, is na een paar dagen onze bestemming als we met noordoost 4 Beaufort Harwich uitvaren. Mijn stoere plannen om alle tochten naar andere rivieren te zeilen in Charlie laat ik voor wat ze zijn. De golven zijn door de stroom indrukwekkend en ook de beroepsvaart bij de ingang van Harwich boezemen mij angst in. Charlie gaat dus op sleeptouw.
We varen de rivier de Colne op en ankeren bij aankomst bij West Marsh point. Het kost ons met Charlie ongeveer twee uur om zonder wind en tegen de stroom in de haven van Brightlingsea in te kruisen. De op het strand spelende kindjes vinden het wel komisch dat we bij elke slag net bij hen uitkomen of zelfs worden teruggezet. Maar de aanhouder wint. Uiteindelijk komt er een beetje wind en kunnen we de haven in. Omdat het erg druk is met ferr’s en wedstrijdbootjes willen we niet aan de wal aanleggen.
‘Broodnood’ drijft ons daarom de volgend dag richting Burnham on Crouch. Daar kan ik lekker een rondje lopen en kunnen we de voorraad aanvullen. Van daaruit kunnen we ook met Charlie met opkomend water in de richting van de oorsprong van de Crouch. Een heerlijke tocht met droomweer. De wind is vlagerig, met als gevolg dat we na een onverwacht harde vlaag tot onze knieen in het water staan. Ik kan gelukkig net de boterhammen en de fotocamera droog houden. Peter, optimistisch als altijd, zegt lachend tijdens het hozen: “Ach, Charlie slaat niet om en zinkt ook echt niet”, en zo is het. Ons vertrouwen in het bootje is er alleen maar door gegroeid.
Dat vertrouwen heb ik nodig als we op de river Blackwater na een bezoek aan het schilderachtige plaatsje Maldon stroom tegen wind hebben, op de terugweg naar Grote Pier die stroomafwaarts bij de Marconi Sailingclub voor anker ligt. De golven zijn hoger dan ik tot nu toe heb gehad en ik ben inmiddels kletsnat door het buiswater. Maar het loopt voortreffelijk. Bij aankomst leert Peter mij nog een mooie truc om met de wind mee en tegen de stroom in aan te leggen door de zeilen te vieren en je met de stroom mee richting je doel te laten verlijeren.
Omdat de wind die avond zal draaien en om de start van de Old Gaffers race te kunnen bekijken, keren we weer terug naar Brightlingsea. Als we daar de volgende ochtend wakker worden, zijn we al omgeven door Old Gaffers. Peter kan het niet laten om daar met Charlie tussen te varen, maar komt een kwartiertje voor de start terug. We liggen precies ter hoogte van de startlijn. Onze fototoestellen hebben het zwaar, het is zo prachtig om al die klassieke schepen te zien, met de fanatieke bemanningen.
Zeehonden zoeken
Tegen een buurtboot ‘beklagen’ we ons over het feit dat we nog maar weinig zeehonden hebben gezien op de rivieren die we tot nu toe hebben bezocht. Hij adviseert om naar de Walton Blackwaters te gaan, waar we in de Boathouse Creek zeker zeehonden zullen aantreffen. Een creek die overigens alleen voor Charlie toegankelijk is. Een aantrekkelijk idee. De tocht erheen is daarnaast een mooie testcase of we Charlie ook met meer wind kunnen slepen, namelijk bij een voordewindse koers, windkracht vijf tot zes Beaufort. Ik kijk steeds bezorgd achterom. De woorden van de doemdenkers spoken door mijn hoofd. Maar niets van dat al gebeurt. Charlie volgt prima, blijft drijven en komt droog aan. Ik heb het door mijn bezorgdheid wat dat betreft zwaarder dan Charlie.
Het anker gaat uit in Hamfordwater. De wind neemt toe en de twee boten die er al liggen vertrekken. Er wordt nog meer wind voorspeld, dus ook wij lichten het anker en pakken een boeitje op het meer beschutte Walton Channel. Een goede beslissing, want de volgende ochtend waait de stront van de dijken. Na twee dagen te harde wind voor Charlie, dus doorgebracht op de fiets vanuit Titchmarsh Marina, zetten we weer koers naar Hamford Water. We scharrelen rond in Boathouse Creek en genieten van de luierende zeehonden op steenworp afstand. Een unieke ervaring.
De wet van Griffith
Ik word wakker van het schommelen van de olielamp. De boot beweegt stijfjes en ongemakkelijk: wind tegen tij op de rivier de Alde. We balen beiden, dit niet nog een nacht. We gaan terug naar het begin van de rivier waar het beschutter is. Onze plannen om de Alde verder af te zeilen gaat daarmee niet door. Op een of andere manier hebben we het ook wel gehad met de Alde en Ore. We berekenen dat als we de volgende ochtend om 8 uur vertrekken, we in een tij de ondiepe uitgang van de Alde en de ondiepe ingang van de Deben met voldoende water onder de kiel kunnen halen. Het blijkt een goede beslissing.
Het is leuk om weer bij de Rocks te ankeren en op weg naar Woodbridge langs Waldringfield te varen. En met Charlie vanuit Woodbridge tot de oorsprong van de Deben te zeilen op het keerpunt van het tij en ’s middags via het riverside footpath diezelfde route te lopen. Wat is Oost-Engeland toch een geweldig gebied, met elk uur een ander landschap. We moeten daarbij vaak denken aan de woorden van Maurice Griffith (schrijver van The magic of the swatchways), die verzuchtte: ‘Ik vind het altijd merkwaardig dat het tijdens hoog water harder gaat waaien en de wind bij het begin van eb weer afneemt.’ Wij ervaren dat ook en hebben het inmiddels omgedoopt tot de ‘Wet van Griffith’.
Zigzaggen tussen de windmolens
Rond 13.00 uur gooien we de trossen los in Woodbridge en zetten we koers naar Nederland. Buiten staat een forse vijf Beaufort met uitschieters naar zes. Eigenlijk iets te veel naar mijn zin, met onze sleep. Maar de testreis is goed verlopen en de wind zal minderen, dus vooruit maar. We zigzaggen samen met een paar enorme containerschepen vanuit Harwich via de ‘rotonde’ tussen de windmolenparken door; niet echt een vooruitgang voor jachten, wel voor de technische en maritieme werkgelegenheid. Er wordt nog flink gebouwd en er varen allerhande onderhoudsschepen. Afwisselend zeilend en op de motor komen we bij St. Annaland. Daar gaat het anker weer te water en genieten we nog een paar dagen van onze miniatuur Engelse oostkust voor we de steven weer richting werk richten.
Engelse oostkust revisited
Al ruim 25 jaar bevaren wij de rivieren aan de Engelse oostkust, een geweldige bestemming. Maar nu, met een zeilbootje met nauwelijks diepgang, hebben we ontdekt dat de Engelse oostkust nog veel meer te bieden heeft. Met een zacht briesje naar de oorsprong van een kreek zeilen, zeehonden spotten die luieren op de oever of speels maar schuw rond de boot opduiken, zeilen op getijdewater, met je voeten in de mud als je te laat overstag gaat, een praatje met de bemanning van bijna drooggevallen boten, je handen lekker door het water. Kortom, genieten van een prachtig no nonsens vaargebied op een voor ons nieuwe manier.
Meer weten over de Engelse oostkust? Of volgend jaar op eigen kiel de Noordzee over? De nieuwe Vaarwijzer De Engelse Oostkust is nú verkrijgbaar!
Tags: Engelse Oostkust Last modified: 16 maart 2023
