Van oosten- naar zuidenwind; hoe kan dat 30°C schelen?

De uitspraak ‘niets zo veranderlijk als het weer’ blijkt niet uit de lucht te zijn gegrepen. Het tweede weekend van februari trokken de ijszeilers erop uit, maar voor het weekend daaropvolgend wordt er maar liefst 17°C voorspeld. Dat klinkt als aantrekkelijk weer voor een voorjaarstochtje met de boot. Hoe kan binnen een paar dagen het verschil in temperatuur zo groot zijn?

Zaterdag wordt het 11 tot 16°C en zondag 16 tot 17°C volgens het KNMI. De voorspelling is dat dit weekend de koperen ploert zich geregeld laat zien. Deze lentedagen staan in schril contrast met het weertype waarmee we een week ervoor te maken kregen. Deze snelle weersverandering heeft te maken met de draaiing van de wind. De combinatie van de topografische ligging van ons land en uit welke richting de wind waait, is van grote invloed op het weerbeeld.

Koude en warme lucht

Als er een oosten- tot noordoostenwind waait, wordt er een heel koude lucht vanuit de Baltische Staten en Rusland aangevoerd. Als de wind naar het zuiden draait, wordt er zachte lucht aangevoerd. In de loop van de tijd zal de zuidenwind meer en meer zachtere lucht aanvoeren en dat resulteert in een hogere temperatuur. Zo valt te verklaren hoe het kan dat we binnen een paar dagen te maken hebben met zowel winter- als lenteweer.

Kenmerken per windrichting

De richting waarvandaan de wind afkomstig is, zorgt voor een bepaald weerbeeld (zolang geen andere weerfenomenen invloed uitoefenen). Hieronder hebben we voor je opgesomd welke eigenschappen bij welke windrichtingen horen. (Bron: weeronline.nl.)

Noordenwind:
Bij een wind uit het noorden trekt de lucht over zee. In de winter is die lucht vanaf zee relatief zachter dan boven land, maar omdat de lucht afkomstig uit het noorden is, komt ook in de winter frissere en vochtige lucht aan. Zowel zomers als ‘s winters ligt de temperatuur door een noordenwind lager dan normaal. In de koude, vochtige lucht zijn er vaak opklaringen, maar er ontstaan ook makkelijk buien. Als er ‘s winters een noordenwind heerst, is het koud en guur en is er kans op sneeuwbuien.

Oostenwind:
Bij deze windrichting komt de lucht vanuit het Europese vasteland. Bij een tekort aan veel water is de lucht vaak droog. Als de wind uit deze richting komt is het meestal koud, droog en zonnig in de winter. Bij harde wind worden de omstandigheden schraal en ligt de gevoelstemperatuur veel lager dan de luchttemperatuur. Zomers kan de temperatuur boven het Europese vasteland veel hoger liggen en hierdoor warmt het land door de zon veel sneller op dan het zeewater. Door die oostenwind krijgen we dan droog en vaak zonnig weer met temperaturen, tussen de 25 en 30°C.

Zuidenwind:
Die lucht die vanuit het zuiden afkomstig is, voert droge, warmere lucht aan. In de winter wordt het met een zuidenwind relatief zacht en in de zomer is het zonnig en kan het erg heet worden. De meeste hittegolven waarmee we te maken krijgen, komen voor bij een zuidenwind waarbij de temperatuur op kan lopen naar ruim 30°C. Maar als de wind een kleine westcomponent krijgt, dan neemt de kans op stevige onweersbuien snel toe.

Westenwind:
Bij wind die afkomstig is uit het westen verplaatst de lucht zich vanaf de Noordzee over Nederland en boven zee heeft de lucht veel vocht kunnen opnemen. In de herfst en winter is de lucht boven zee warmer dan boven land en in de lente en zomer is de lucht boven land juist warmer. Westenwinden voeren in de herfst/winter zachte, vochtige lucht aan en in de lente/zomer tamelijk koude, vochtige lucht. Bij westenwinden ligt in de winter de temperatuur vaak hoger dan normaal en in de zomer is dat juist vice versa.

Noordoostenwind:
Een noordoostenwind kenmerkt zich meestal door vrij koude, maar droge, lucht. In de winter zorgt dat voor een droog en guur gevoel. De meeste koudegolven komen voor bij wind uit het noordoosten. Als de wind weken lang uit deze richting waait, kan deze extreem koude lucht aanvoeren. Dit wordt transportkou genoemd en is voor Nederland zeldzaam.

Noordwestenwind:
Noordwestenwinden zijn meestal iets kouder dan westenwinden en tijdens winterweer kunnen ze sneeuwbuien meevoeren. In de zomer is het kouder met afwisselend buien en zon. In het voorjaar kan het langer kil zijn doordat wolkenvelden vanaf de Noordzee Nederland bereiken. 

Zuidoostenwind:
De wind die afkomstig is uit het zuidoosten is vrij droog en is de kans op neerslag is niet groot. In de zomer is het warm, zonnig en droog en in de winter hangt het af van de temperatuur boven het Europese vasteland of het relatief warm, koud of normaal wordt.

Zuidwestenwind:
Zuidwestenwinden, waarbij de lucht wordt aangevoerd vanaf zee, zijn warmer dan westenwinden. Door de hogere temperatuur kan de lucht meer waterdamp bevatten, waardoor buien vaak heftiger zijn. In de zomer is het vooral ‘s nachts relatief warm. Het natte weertype valt te verklaren doordat overdag de temperatuur kan achterblijven door bewolking en daardoor kunnen er gemakkelijk regen- en onweersbuien ontstaan die soms voor heel veel regen kunnen zorgen. ‘s Winters is het juist zacht en nat. Overdag kan de temperatuur boven de 10°C uitkomen.

Wat is jouw favoriete windrichting?

Omslagfoto: Roos Bähr