Vertrekkersdilemma in Caribisch gebied: blijven of terug naar huis?

Vertrekkers zijn massaal in de problemen gekomen door de coronapandemie. Nederlandse wereldzeilers groeperen samen via WhatsApp, e-mail en Facebook om informatie uit te wisselen. Welke landen hebben de grenzen en hun luchtruim dicht? Waar mag je nog aan wal? En er komen zelfs gevallen voorbij waarbij Europeanen niet langer meer welkom zijn, met alle narigheid die volgt. Het orkaanseizoen staat voor de deur (1 juni tot en met 30 november), en er wordt hard nagedacht over veilige mogelijkheden. Twee opties lijken het meest haalbaar, in deze onzekere tijd.

Curaçao / Bonaire

De Nederlandse vertrekkers in het Caribisch gebied die hun hoop hebben gevestigd op verblijf op Curaçao zijn een kleine stap verder. Men kan een individuele aanvraag doen bij de Curaçaose autoriteiten, dat nu door tien bemanningen is ingediend. Die wordt vervolgens getoetst naar de ‘absolute’ en ‘acute’ noodzaak om naar Curaçao te komen. Is er een alternatief, bijvoorbeeld terugzeilen naar Nederland, dan lijkt de aanvrager weinig kans te maken. De toezegging van Curaçao is vooral bedoeld voor zeilers elders in de Cariben die per direct geholpen moeten worden, bijvoorbeeld vanwege de veiligheidssituatie of schaarste aan levensmiddelen. Een eerste Nederlandse solozeilster heeft toestemming gekregen om vanuit Rio Dulce, Guatemala naar Curaçao te varen. Onduidelijk blijft of Curaçao een veilige haven wil zijn voor Nederlandse vertrekkers tijdens het orkaanseizoen.

“Normaal gesproken brengen mensen hun boot tijdens het orkaanseizoen naar Trinidad, Grenada of de ABC-eilanden. Omdat Trinidad en Grenada dicht zijn en de ABC-eilanden een Nederlandse link hebben, is het voor ons nu het meest logisch om voor de Antillen te gaan. Van deze eilanden is Curaçao vanwege de voorzieningen en stalling bij Curaçao Marine het meest logisch. Gisteren hoorde ik dat niet-Nederlanders een actie zijn begonnen om naar Trinidad of Grenada te kunnen,” legt vertrekker Eric Westerveld aan Zeilen uit.

Naar Nederland zeilen

Ongeveer 35 Nederlandse vertrekkersboten willen terugzeilen naar Nederland of zetten hun zeiljacht op een containerschip. Een positief bij-effect van de Curaçao-actie is dat er goede contacten zijn met het Ministerie van Buitenlandse Zaken, en dat de terugzeilers een contactpersoon toegewezen hebben gekregen die onder andere contacten onderhoudt met de autoriteiten op de Azoren.

“Ongeveer tegelijk met de actie van Erik Westerveld en Karin Duinker om toestemming te krijgen om naar Curacao te varen en dus in de Cariben te blijven, hebben we met twee andere boten het initiatief genomen om te onderzoeken welke ondersteuning mogelijk is bij het terugzeilen naar Nederland. Uit een enquête, die we op facebook hebben gehouden, en andere bronnen is gebleken dat zeker 35 zeiljachten in mei/juni willen terugkeren naar Nederland. De meesten willen dit zeilend doen, een paar boten laten zich verschepen naar IJmuiden. Gezondheid, economische of andere redenen (zwangerschap, kinderen, hoge leeftijd, familieomstandigheden, eigen bedrijf, etc.) zijn de overwegingen om terug te gaan. We zijn in de pen geklommen en hebben onder andere contact gezocht met het ministerie van Buitenlandse Zaken, de Nederlandse kustwacht en de autoriteiten op Bermuda en de Azoren. De reacties zijn vaak dat we moeten wachten op betere tijden. Ook de Nederlandse kustwacht geeft dit als advies, wat ons wel verbaast. Wij hebben die tijd niet gezien het aankomende orkaanseizoen dat 1 juni start en de steeds verdergaande maatregelen op sommige eilanden waar je niet meer van je boot mag of zelfs wordt verordonneerd om zo snel mogelijk te vertrekken. En waar moet je dan heen? Inmiddels hebben we een contactpersoon bij Buitenlandse Zaken die zich inspant om op de Azoren te kunnen foerageren. Veel boten redden het namelijk niet qua water en diesel om in één keer naar Nederland te varen. Daarnaast kunnen we voor vragen over de Nederlandse situatie terecht bij de Port Officers van de Ocean Cruising Club aldaar,” zegt Ank Boersma, als we haar over het plan spreken.

Toch blijft er veel onzekerheid. Teruggaan betekent waarschijnlijk bijna non stop het hele stuk zeilen. “Nu zijn op de route bijna alle landen en havens ‘op slot’, is dit over een maand nog zo? Redden we het met de voorraden? In Nederland zijn er nu noodverordeningen voor de pleziervaart, komen we straks wel bij onze thuishaven? Worden we onderweg weggestuurd als we ergens willen schuilen voor slecht weer of even op adem willen komen? En wat als de Azoren de grote stroom met boten niet aankan? Veel vragen waar we geen antwoord op hebben en krijgen. Toch weerhoudt het ons en vele andere boten er niet van om in mei de zeilen te hijsen en koers te zetten richting Nederland,” aldus vertrekkers Keimpe Reitsma en Ank Boersma.

“Een heel andere strategie is om in het orkaangebied te blijven en het weer goed in de gaten te houden. Komt er slecht weer aan: ga dan alsnog naar Trinidad, Grenada of de ABC-eilanden. Of leg de boot vast aan mangroven in een beschutte baai, wat in Martinique schijnt te gebeuren. Maar een echte orkaan, zoals Irma, verwoest alles. Een ander plan wat voorbij komt is om het orkaangebied te verlaten. En naar het zuiden te varen, richting Trinidad, Grenada of de ABC-eilanden. Alleen mogelijk als reisbeperkingen worden opgeheven. En er gaan boten naar het zuidwesten, richting de San Blas eilanden en Panama,” geeft Eric Westerveld ons mee.

Er is op Facebook een besloten pagina waarin vertrekkers informatie met elkaar delen. De groep heet: Nederlandse boten in de Carieb. Men kan zich aanmelden voor de pagina.

Lees ook: Update: Op wereldreis in coronatijd

Omslagfoto: Ank Boersma