Elke lente en herfst trekken er miljoenen vogels over de Noordzee. Met het groeiende aantal windmolenparken voor de Nederlandse kust, groeit ook het aantal dodelijke vogelschachtoffers die de draaiende wieken maken. Daarom werden dit najaar voor het eerst complete windmolenparken stilgezet wanneer er een piek in de vogeltrek voorspeld was.
Internationaal voorbeeld
De windturbines van de parken bij Borssele zijn deze herfst drie nachten stilgezet. Op 8, 16 en 31 oktober voorspelde een vogeltrekmodel een groot aantal migrerende vogels boven de Noordzee. Na bevestiging door een groep vogelexperts kondigde de minister daarom een advies tot stilzetten af, zo meldt het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. De windparkeigenaren van de molens bij Borssele volgden het advies op en zetten de windmolens voor die nachten stil. De windparken Hollandse Kust Zuid en Noord gaan de adviezen opvolgen wanneer de windparken volledig operationeel zijn, aldus het ministerie.
Minister Jetten voor Klimaat en Energie over het stopzetten: ”We willen natuur en biodiversiteit centraal stellen bij de windparken op zee. Ik ben heel blij dat de windparken hun verantwoordelijkheid nemen en de adviezen voor het stopzetten van de turbines opvolgen. We hopen hiermee internationaal een voorbeeld te zijn, waarbij andere landen rondom de Noordzee gaan volgen.”
Start/stop-maatregel windmolens
Het stopzetten van de windmolens voor het beschermen van migrerende vogels staat bekend als de ‘start/stop procedure’ die de overheid dit jaar ontwikkelde. Dit voorjaar voerde Rijkswaterstaat voor het eerst een test uit met het stilzetten van windmolenparken op de Noordzee om trekvogels te beschermen. De test was succesvol en dit najaar zette Rijksoverheid de maatregel dus voor het eerst in werking. De windmolens die meedoen aan de procedure vallen onder de kavelbesluiten van het ministerie van EZK. De parken ten noorden van de Waddeneilanden zijn uitgezonderd, want voor dat gebied is het voorspellingsmodel nog niet geschikt. Ook een model voor de parken verder op zee moet nog ontwikkeld worden.
Het vogeltrekvoorspellingsmodel dat de Universiteit van Amsterdam eind vorig jaar ontwikkelde, ziet de massale vogeltrek twee dagen van tevoren aankomen. Het model gebruikt hiervoor data die speciale vogelradars op zee verzamelden en actuele weersverwachtingen. Bij een verwachte piek in het aantal trekvogels boven de Noordzee kan de netbeheerder de snelheid van de windturbines terugbrengen tot twee rotaties per minuut. Hierdoor lopen de overvliegende vogels geen gevaar meer.
Meer maatregelen
De Start/Stop-maatregel is effectief, maar alleen specifiek voor trekvogels in de migratieperiodes. Echter, ook buiten dat tijdsbestek lopen vele vogels, met name zeevogels, het risico geraakt te worden door een windmolenwiek. Een mogelijke maatregel die de overheid daarom nu ook onderzoekt, is een van de drie wieken per turbine zwart maken. Hierdoor is het contrast tussen de windmolenwieken sterker, wat het voor vogels gemakkelijker maakt de wieken te herkennen als draaiend object, zo schrijft Rijksoverheid. Het onderzoek naar de effectiviteit van deze maatregel loopt nog, de resultaten worden in 2024 verwacht.
Omslagfoto: (c) Ad Meskens
Last modified: 20 december 2023
