Het water stond historisch hoog op het IJssel- en Markermeer. Nog niet eerder was er een hoogte van 0,45 meter boven NAP gemeten. Op sommige plekken was het zelfs nog hoger. Hoe is de situatie nu? Hoe kon het waterpeil zo hoog komen te staan? En had het voorkomen kunnen worden? We vroegen het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) om uitleg.
Update 11 januari
Het bericht maakt veel reacties los. In gesprek met Rijkswaterstaat wijzen we ze op de vele berichten op sociale media dat het Markermeer op het zomerpeil is blijven staan. De woordvoerder zegt: “Ik heb die berichten gezien. Dat klopt niet. Begin oktober is het peil volgens protocol verlaagd naar NAP -0,30 meter en half oktober heeft het op -0,35 meter gestaan. Daarna is er extreem weer geweest met heel veel regen en aanvoer via de rivieren.”
Begin 1 oktober stonden de waterstanden in de meren op NAP -0,30 meter en half oktober was dat NAP -0,35 meter. Dat zijn cijfers die in het protocol beschreven staan en dus keurig volgens afspraak.
Beperkt spuien en veel regenval
Hoe konden deze hoge waterstanden alsnog bereikt worden? We deden navraag bij het HHNK. “De afgelopen weken kon door opstuwing van de Waddenzee tegen de Afsluitdijk aan, beperkt gespuid worden door Rijkswaterstaat,” vertelt Marsja, communicatieadviseur van het HHNK. “Het water op het IJsselmeer liep daardoor op. Het IJsselmeer kreeg veel water vanuit de IJssel en Rijn, en water uit de omliggende gebieden waar veel regen valt. Doordat het waterpeil in het IJsselmeer opliep en boven het waterpeil van het Markermeer uitsteeg, kon het water van het Markermeer niet meer worden gespuid op het IJsselmeer. Het Markermeer ontvangt het water wat uitgemalen wordt vanuit de omliggende gebieden. Op die manier zijn de waterstanden van beide meren sterk verhoogd en zorgen ze in de buitendijkse gebieden voor wateroverlast.”
Had dit hoge waterpeil voorkomen kunnen worden? En is de verwachting dat dit extreme hoogwater in de toekomst weer kan voorvallen? Marsja: “Deze hoge waterstand had niet voorkomen kunnen worden. Op regen- en smeltwater hebben wij geen invloed. En gezien de ontwikkelingen in het klimaat kunnen we deze omstandigheden inderdaad waarschijnlijk vaker verwachten.”
Afgeschaald voor IJsselmeer
Na een aantal weken opgeschaald te zijn in alarmfase 1, om de wateroverlastbestrijding centraal te coördineren, is er vanaf woensdag 10 januari afgeschaald voor het IJsselmeergebied. Alle werkzaamheden kunnen weer worden uitgevoerd door de taakafdelingen en niet door het crisisteam. De afgelopen dagen waren er goede spuimomenten en daardoor is het peil van het IJsselmeer voldoende teruggezakt. Vandaar dat er is besloten om de Stontelerkeersluis, Stontelerschutsluis, Westerhavensluis en de Sassluis, die gesloten waren, weer open te zetten. Vaarverkeer kan hier in de loop van de week dus weer schutten.
Nog steeds alarmfase 1
Het Markermeerpeil is op dit moment nog steeds hoog, maar ook deze waterstand is sinds maandag 8 januari dalende vanwege spui-mogelijkheden naar het IJsselmeer. De verwachting van Rijkswaterstaat is dat deze dalende trend de komende tijd gestaag door blijft zetten. Omdat de waterstanden nog steeds hoog zijn, blijft het HHNK voor dit gebied nog steeds opgeschaald in alarmfase 1. Daarom gaan ze door met de dagelijkse dijkinspecties, om de veiligheid te waarborgen.
Last modified: 11 januari 2024
Even vergeten dat het peil dit jaar niet naar de normale winterstand is gezet, maar op zomerstand is gebleven. Geen aktieve herinnering aan waarschijnlijk.
Voor deze calamiteit heb ik Rijkswaterstaat meer dan 30 jaar geleden gewaarschuwd in een brief, waarin ik pleitte voor een gemaal in de Afsluitdijk. De reactie van RWS kwam snel: het door u voorgestelde gemaal zou groter moeten zijn dan dat in IJmuiden, dus kan het niet. Van deze drogreden had ik niet terug en ik heb mijn voorstel toen maar aan Diederik Samsom gestuurd, toen kamerlid voor de PvdA. Zijn reactie: ik neem uw voorstel mee in de overwegingen. Niets meer van gehoord dus. Nu is men bezig met het bouwen van een gemaal. Langzaam voortschrijdend inzicht?
Het verhaal dat ze niet konden spuien ken ik. Een interessantere vraag is waarom RWS er dit jaar voor heeft gekozen om de waterstand niet te verlagen naar het winterpeil. Sinds september is het niet meer verlaagd, echt heel vreemd.
Ik heb dat ook gesteld en
RWS beweerd bij hoog en bij laag dat ze dat wel hebben gedaan. Nap -30 , ze zeggen er alleen niet bij hoe lang het daarop heeft gestaan
Interessant want de informatie die ze vertrekken klopt gewoon niet. Dit kan je op hun eigen website nakijken. Als je via Wayback machine (https://archive.org/web/) de website van RWS bekijkt dan zie je dat op 26 September het waterniveau op -20cm NAP stond (voor de duidelijkheid dit is zomerpeil) daarna is het alleen maar gestegen. Je maakt mij niet wijs dat het sinds 26 September geen enkele keer mogelijk was om te spuien.
De vraag van het winterpeil had toch echt door uw verslaggever gesteld moeten worden. Dit is niet zomaar jaren geleden ingesteld.
2 jaar terug is er een flexibel peil ingesteld vanwege lage grondwaterstand in de zomer door droogte gevaar voor verzilting en te weinig capaciteit voor de boeren om de grond te irrigeren
Overduidelijk dat uw interviewer een hele belangrijke vraag niet stelt: HOE ZIT HET MET HET WINTERPEIL? Er is geëxperimenteerd en dit is dus fout uitgevallen!
Echt jammer dat de interviewer niet door heeft gevraagd zoals ook hierboven wordt gesteld. Slechte, eenzijdige berichtgeving! Ik had toch beter verwacht van een blad als zeilen. Maar ja, ook de artikelen over de droogtoiletten zijn volledig in het straatje van de milieulobby.
Ik ga mijn abonnement opzeggen.
Het is nog niet zo lang geleden dat we een chronisch watertekort hadden ook in het Markermeer, ik vermoed dat RWS wilde proberen een buffertje op te bouwen voor als het komende zomer weer zo droog gaat worden.
Wat hebben droogtoiletten te maken met de hoogwaterstanden op het IJsselmeer ? En met de vraagstelling van de reporter ?
Ik vind de artikels over droogtoiletten en vuilwatertanks prima. Maar blijkbaar zijn er toch zeilers die liever rondvaren in een open riool dan op iets of wat zuiver water.
En die hun kinderen op de ankerplaatsen in het IJselmeer graag tussen de uitwerpselen van hun medezeilers zien zwemmen. Veel plezier nog !!
Ik hou mijn abonnement.
Het is in het verleden al fout gegaan
Eerste fout aanleggen Afsluitdijk
Tweede fout uitvoeren delta werken een delta moe je niet afsluiten
Stroomsnelheid op de rivieren loopt terug ,fijn voor de vrachtvaart heb je minder diesel nodig ,maar door lage stroom snelheid slipt de rivier dicht ,kan nog minder water afvoeren ,door beperkte diepgang lopen in de zomer vrachtschepen vast of kunnen minder vracht meenemen
Inpoldering in het Ijselmeer door ontwikkeling van deze polders is er te weinig waterberging gaan we elders weer polders vol laten lopen voor waterberging ,hoe gek kun je zijn
Voor de ramp in 1953 hadden wij in Zeeland brede diepe zeearmen ,tot wel 40 meter diep
Oosterschelde ,Grevelingen het Zijpe Brouwershavense gat Hollandsdiep de stroomsnelheden waren enorm daardoor werden stroomgaten op diepte gehouden
Ik groeide op bij de haven Kloosternol op Schouwen alles gebeurde met het tij bij opkomend water ging je vissen ,geen schip zou tegen stroom. naar Rotterdam proberen te varen , de boeren hielden vol dat hun koeien met hoog water kalfden
Na elke storm ging de dijkbaas met zijn peilboot het water op om de veranderingen in de gaten te meten , af en toe was er een dijkval ,door de snelle uitstroom van het water werd de bodem uitgeschuurd het meegevoerde zand zorgde voor plaaten (zandbanken) voor de kust die weer een bescherming vormde voor de kust en uiteindelijk deel uitmaakten van de duinen
Er is door Nederland die zo n grote naam heeft over waterwerken niet overal slim mee omgegaan en hebben zich dikwijls door politieke stromen de verkeerde kant op laten duwen
Tsjonge jonge, wat een wijsneuzen allemaal.
Er is een oud gezegde: achteraf kijk je een koe in de kont.
Toendertijd waren de Zeeuwen maar wat blij met de Deltawerken. Nu
Wat zijn we in Nederland toch een stelletje mopperaars. Als we Nederland nou eens vergelijken met de landen om ons eens mogen we toch enorm trots zijn op al die waterschappen die zich een slag in de rondte hebben gewerkt en die in staat zijn geweest om rampen te voorkomen ondanks de extreme omstandigheden. Laten we al die mensen die daar zo hard voor werken eens in het zonnetje zetten.
Dit ben ik helemaal met je eens. De uitdagingen, met veel regen, veel smeltwater en veranderende zeespiegel maken het niet makkelijk. Dat vergt een nieuwe strategie voor de toekomst en ik geloof dat RWS en de waterschappen daar actief mee bezig zijn. In verhouding met de omliggende landen doen we het inderdaad niet slecht. P.S. ik heb geen enkele verbinding met deze partijen.
Ik lees niets over lozen via het Noordzeekanaal. Bij IJmuiden staat een groot gemaal. En voor zover ik kon zien was het peil redelijk normaal, maar de speling is niet groot door de ligging van bebouwing in Amsterdam. Hoeveel die kant op kan vanuit de Oranjesluizen weet ik niet. Wie weet dat?
Precies dat Gerard, zo dacht ik ook. Het gemaal in IJmuiden is gigantisch en zorgt er ook uiteindelijk voor dat Amsterdam geen natte voeten krijgt, en dan komt er op het nieuws dat de oranje sluizen gestremd zijn vanwege Amsterdam wat dan zou kunnen onderlopen ivm hoge waterstand Markermeer. Maar het zal wel een kwestie van geld zijn want die pompen slurpen energie van het gemaal en wie betaalt die rekening. Spuien middels vrije val begrijp ik, en als het hoog water is gaat dat niet maar dan moet je mechanisch aan de gang.
Inderdaad had de verslaggever wel wat meer onderzoek mogen doen naar het beheer van het waterpeil. Zoals sommigen al hebben aangegeven heeft het er alle schijn van dat RWS niet erg actief het peil heeft proberen te verlagen. Ik ben benieuwd of dat te maken heeft met de diepgang van de werkschepen die aan de Markermeerdijken werken. Het zou zomaar zo kunnen zijn dat die schepen bij winterpeil niet dicht genoeg bij de dijk kunnen komen. Voer voor onderzoeksjournalisten 🙂
Hoe fijn zou het zijn als we één schuldige konden aanwijzen. Dat er fout gehandeld zou zijn en dat we ons in de toekomst geen zorgen hoeven te maken over overstromingen. Het probleem is nu overzichtelijk en de oplossing kinderlijk simpel. We kunnen weer rustig slapen! Nu heerlijk zonder angst voor de toekomst met de nieuwe realiteit van een steeds hogere zeespiegel een grotere aanvoer van water door verdroging, verstening, ontbossing en weerextremen.