Correspondent Overzee: als proefkonijn door de Rode Zee

Het nieuws waar veel zeilers vanuit Zuidoost-Azië en India op zitten te wachten: hoe brengt het eerste zeiljacht zich er op de Rode Zee van af? Dit proefkonijn blijkt de catamaran Five Oceans te zijn. Onze correspondent overzee, die zelf in Thailand ook op het kruispunt staat van wel of niet gaan, interviewt de schipper en vertelt over een geheime netwerkgroep. 

Proefkonijn

De Russische schipper Dmitry Kuznetsov is al bijna in Egypte wanneer ik hem op 1 februari 2024 over de telefoon spreek. De wind loeit door de microfoon. “Ja, we zijn nu aan het zeilen, want we hebben haast” verklaart hij. Vijf zeilers aan boord behoren tot de vaste crew. De overige vijf crewleden, die door het jaar heen wisselen, waren dit keer overbodig. Of wellicht uit voorzorg niet ingehuurd. “Met 20 knopen waren we er zo doorheen” grinnikt de schipper. Ze zijn inmiddels door het risicogebied heen, maar hebben zich nooit echt onveilig gevoeld. “Eén keer naderde een boot ons, maar dat bleek zoals zo vaak gewoon een visser te zijn.”

Tips voor volgelingen

De Yacht Master Dmitry geeft ons enkele tips voor volgelingen. Bij het aanlopen van de hoorn van Afrika zijn ze eerst noord van de scheepsvaartroute gebleven om de kust van Somalië op aftand te houden. Daarna verlegden ze hun koers zuidelijk van de scheepsvaartroute om de kust van Jemen vrij te blijven varen. Zelf lieten ze ten allen tijden hun AIS (Automatic Indentification Systems) en navigatieverlichtingen aan, dit in tegenstelling tot sommige oorlogsschepen. Helaas hadden ze weinig maanlicht en waren sommige schepen zeer moeilijk zichtbaar, dus tipt hij om de oversteek indien mogelijk rond volle maan te doen. Tot slot benadrukt hij dagelijks een melding te maken aan de UKMTO (United Kingdom Maritime Trade Operations).

UKMTO: belangrijkste contactpunt

UKMTO voert een VRS (Voluntary Reporting Scheme) uit voor de Indische Oceaan, Rode Zee, Golf van Aden en de Arabische Zee. UKMTO fungeert als het belangrijkste contactpunt voor scheepsvaart in de regio. Schepen worden aangemoedigd om hun posities actief te blijven melden (dagelijks per mail om 08.00 UTC) zolang ze in het gebied zijn. Deze zogeheten watchkeepers sturen het vervolgens naar de coalition forces, ofwel de anti-piraterij coalitie. Een Japans patrouillevliegtuig onderhoudt radiocontact met passerende schepen, dankzij AIS kunnen ze de schepen direct identificeren. Op de website van UKMTO wordt advies gegeven en incidenten gerapporteerd, zoals piratenaanvallen en verdachte scheepsbenaderingen.

Geheime netwerkgroep 

Sinds 2017 is er een besloten Facebookgroep opgericht, die door de Canadees Wade Alarie actief onderhouden wordt. Enkel zeilers met de intentie om de Rode Zee door te gaan, mogen deelnemen aan deze groep en pas op persoonlijke uitnodiging door Wade zelf. “Op deze manier kan ik controleren dat er niemand meegluurt” verklaart Wade. In deze groep wordt genetwerkt, nieuws gedeeld en tips uitgewisseld. Naast cruisers zijn ook enkele agents in de groep toegelaten die een belangrijke rol spelen in het proces van aankomst tot en met vertrek. Zo wist de agent van Djibouti te vertellen dat Five Oceans succesvol door de Rode Zee is gegaan, deze boot was voorheen namelijk onbekend binnen de groep.

Gevaren: riffen versus piraten

Sinds 2017 staat de Rode Zee al bekend als risicogebied. Volgens de berekening van Wade gaan er jaarlijks toch zo’n 60-80 zeilboten door de Rode Zee. Waarschijnlijk iets meer, want blijkbaar meldt niet iedereen zich bij de besloten groep aan.

De kans is groter dat je een rif raakt dan dat je aangevallen wordt door piraten

zegt Wade, die zelf in 2019 de oversteek heeft gemaakt, via noonsite. Minstens één boot per jaar raakt op het rif, vanwege het navigeren met slecht licht en beperkte middelen. Via zijn facebookgroep worden ook gedetailleerde kaarten van Open CPN gedeeld om beter te kunnen navigeren.

Actueel risicogebied

Los van de actuele gebeurtenissen is er nog een reden waarom er maandenlang geen zeilboten door de Rode Zee zijn gegaan. Het beste seizoen voor de noordwaartse route loopt namelijk van februari tot en met april. De route door de Rode Zee, van Djibouti tot aan Egypte is zo’n 900 mijl. Het actuele risicogebied bestrijkt met name de 350 mijl noordwaarts vanaf Djibouti tot aan Soedan. Eenmaal door het risicogebied kan de doorvaart richting het Suez Kanaal gemaakt worden om vervolgens op de Middellandse Zee uit te komen. Van de circa 50 zeilboten die zich het afgelopen jaar aan de groep hebben aangemeld, zijn er inmiddels tientallen die via India, Sri Lanka en de Malediven richting de Rode Zee zeilen.

Tekst: Greetje Tops, Sailing Black Moon