Als zeilers hebben we veel te maken met wolken. Regen, wind, sneeuw of hagel; de ene wolk is de andere niet. Van wollige schaapjes tot donkere stapelwolken, allemaal proberen ze je wat te vertellen. Welke wolken zijn er en wat kunnen we hieruit aflezen? Elke week presenteert Zeilen een wolk met informatie die goed van pas komt tijdens het varen.
Dubbele bewolking
Een wolk waar je zeker even bij stil moet staan, is de pannuswolk. Deze wolk geeft je een hoop informatie en kan een voorbode zijn van onweer, regen of storm.
De pannuswolk ziet eruit als rafelige flarden (pannus is Latijn voor flard of rafel). Het heeft wat weg van gescheurde stukken suikerspin. Bovendien is het geen solo-wolk, de wolk hangt altijd onder een overheersende wolkensoort. De pannuswolk komt voor onder altostratus, nimbostratus, cumulonimbus of cumulus -bewolking. Met deze ‘dubbele bewolking’ weet je dus in ieder geval zeker dat het bewolkt is…
Links: (c) Mr. B.B.C., Public domain, via Wikimedia Commons, adjusted
Storm op komst
De pannuswolk kan een onschuldige wolk zijn wanneer hij zich onder de altostratus of cumuluswolk vertoont. Vaak gaat hij echter gepaard met serieuzere bewolking. Onder welke wolk hij ook hangt, het overheersende wolkendek is altijd aan het groeien of zal spoedig gaan groeien. De pannuswolk is over het algemeen een boodschapper die ons voor de troepen uit komt waarschuwen voor slecht weer.
In de pannuswolk zelf zit geen neerslag. Vlakbij de wolk is echter altijd neerslag aanwezig. Wanneer de wolk te zien is onder de nimbostratus of cumulonimbus, krijgen we te maken met aanhoudende regen of zelfs onweer, hagel en storm.
Vroege condensatie
Wat je eigenlijk ziet als je een pannus-wolk ziet, is vroege condensatie van vochtige lucht tussen het aardoppervlak en het wolkendek.
Voordat de pannuswolk ontstaat, verdampt neerslag die uit de overheersende bewolking valt. Vervolgens wordt de instromende lucht, die de overheersende bewolking voedt, zo vochtig dat deze al condenseert onder de overheersende bewolking. Door deze condensatie ontstaat de pannus-wolk.
Instromende en uitstromende wind
De pannuswolk markeert bovendien het raakvlak tussen instromende en uitstromende lucht van de overheersende bewolking. Dit werkt alsvolgt.
Wanneer er neerslag valt uit een wolk, wordt deze vergezeld door een koude luchtstroom. De koude luchtstroom die uit de wolk stroomt kan de warme, vochtige lucht die zich voor de wolk bevindt optillen. Ook dit zorgt voor het ontstaan van de pannuswolk, die zich in dit proces zelfs kan ontwikkelen tot een rolwolk.
Harde wind
Bij dit proces ontstaat er een harde en onvoorspelbare wind. Het is een wind waar je voor uit moet kijken als zeiler. De pannus-wolk heeft zijn verscheurde, flarderige uiterlijk te danken aan deze heftige wind. De pannus-wolk kan bovendien snel ontstaan, veranderen en verdwijnen of opgaan in de overheersende bewolking.
PAN-PAN..
Altostratus, nimbostratus, cumulonimbus of cumulus… De pannus-wolk verschijnt nooit alleen. In een strijd tussen neerslag en verdamping kondigt hij meestal weinig goeds aan. Als je ‘onder de pannus zit’, kan je dus maar beter uitkijken. Voor je het weet vliegen de windrichtingen je om de oren en valt er hagel op je dak.
Omslagfoto: (c) Pixabay
Last modified: 24 november 2022
