Nu in Zeilen: AIS en radar

Veel zeilers halen de eigenschappen van AIS en radar door elkaar, merkt oud-zeeman en fervent zeiler Rob Leemans steeds vaker op. “Dat is oprecht zorgwekkend. Ken je niet het verschil tussen beide systemen, dan kan dat behoorlijk gevaarlijk zijn.”

Hij heeft het vooraf goed berekend, de schipper. Voorzien van de recentste weersverwachting steekt hij met zijn vrouw van wal in de haven van Oudeschild, over het Marsdiep naar Den Oever, precies tijdens de kentering, zodat hij het gros van de stroom mee heeft. Het is nog wat koud, maar met de matige westenwind gaat dat prima. Op MarineTraffic ziet hij enige drukte rond Den Helder, maar met de AIS-transponder ziet iedereen inmiddels alles op het water, zo verzekert hij ook zijn vrouw. Halverwege de tocht klinkt op de marifoon een waarschuwing voor slecht zicht: er komt zeemist op! Om zo’n mistbank heenvaren gaat niet zo gemakkelijk, dus de schipper besluit om de motor bij te zetten en met één oog op het scherm de digitaal zichtbare ankeraars te ontwijken. Met het andere oog ziet hij geen steek. Een dichte wattendeken hangt rond de boot en zelfs het water spoelt gedempt langs de romp. Uit de wattendeken klinkt plotseling een scheepshoorn en de hardblauwe romp van een viskotter verschijnt vlak voor de boot. De schipper slaat vol achteruit om een aanvaring met de kotter te voorkomen. Uit de mist hoort hij geroep en gescheld, maar zo snel als de schim verscheen, sterft het geluid ook weer weg. Hoe kan zoiets gebeuren? Iedereen kon elkaar zien, toch?

Een radarscherm.

Veilig het water op

Wanneer je het water opgaat, dan houd je je aan de vaar­ regels en toon je goed zeemanschap. Dan weet je ook: bij slecht zicht mag je zonder volwaardige radar (dus geen jachtenversie, daarover later meer) niet doorvaren, maar moet je buiten de vaargeul voor anker gaan liggen en een deugdelijke radarreflector voeren. Heb je een volwaardige radar en ben je in staat die te gebruiken, dan mag je wel doorvaren. Zowel AIS als een jachtenradar vormen louter een handig hulpmiddel. Goed zeemanschap houdt in dat je goed de hoogte bent van beide systemen – van alle mogelijkheden, maar zeker ook van de beperkingen.

Zeilen 10/2020

Ben je benieuwd naar de rest van het verhaal? Wat is precies AIS? Welke verschillende soorten AIS transponder zijn er? Waarom is internet-AIS onbetrouwbaar? Wat houdt de uitspraak in ‘je fietst als het ware zonder licht?’ Waarin verschilt radar met AIS? En wanneer komen beide systemen het beste tot hun recht? Je leest het allemaal in Zeilen 10/2020! Koop het nummer hier online in de webshop of lees (het artikel in) Zeilen hier digitaal. De editie is ook tot en met woensdag 21 oktober verkrijgbaar in de winkel.

Tekst: Rob Leemans en  Egenolf van Stein Callenfels