Is dyneema DM20 het einde van stalen verstaging? Nadat de Nederlandse chemiegigant DSM begin dit jaar tijdens d METS in Amsterdam de nieuwe Dyneema Max technology lanceerde, ging English Braids, fabrikant van kunststof lijnen er mee aan de haal om de eerste Dyneema verstaging op de markt te brengen. Het nieuwe Dynastay is een uit twaalf DM20 strengen gevlochten lijn waarvan de zogeheten kruip – de onomkeerbare rek in een lijn – tot een minimum is teruggebracht. Zo is Dynastay als eerste dyneema toepassing geschikt voor het gebruik als verstaging. Bovendien is de levensduur van de lijn meer dan verdubbeld ten opzichte van de huidige dyneema SK-varianten.
Lichtgewicht
Ten opzichte van staaldraad is het nieuwe product wat betreft gewicht en trekkracht superieur te noemen. Een vijf millimeter dik stuk staaldraad met zes strengen van vijf meter lang weegt 0,64 kilogram en heeft een breeksterkte van 2100 kilo. Een vergelijkbaar stuk DM20 weegt 92gram en breekt pas bij 3660 kilogram. Dat maakt het product zeven keer lichter en bijna twee keer sterker.
Rek
De rek van huidig Dyneema is al minimaal, maar verliest na langdurige kracht z’n sterkte doordat de minimale rek die er in zit eruit wordt getrokken. En wat niet rekt dat breekt, zo gaat het gezegde. Voor de huidige toepassing van dyneema in vallen en schoten wordt de lijn meestal kortstondig en niet boven 80% van de breeksterkte belast, waardoor de levensduur lang blijft en de breeksterkte groot. Voor verstagingen is dit een andere verhaal; constante kracht met piek belasting in zwaar weer vragen veel van de stagkracht. De oude varianten Dyneema zijn hiervoor niet geschikt. De snelheid waarmee de kruip de rek uit de lijn trekt bedraagt 2,3% per jaar bij een continue kracht van 200 Kilonewton. Bij DM20 is dit percentage minder dan 0,02%. Dit maakt het geschikt voor verstaging. Voor weersbestendigheid wordt DM20 wordt na het vlechten voorgerekt en behandeld met zwart polyurethaan.
Prijskaartje
De nieuwste telg van English Braids heeft wel een passend prijskaartje. Een meter staadraad van vijf millimeter kost tussen de 2 en 3 euro, eenzelfde formaat van de oudere dyneema SK 57 variant 4 euro, terwijl Dynastay 7 euro per meter kost. Een eventueel nadeel van het gebruik van dyneema als verstaging is het gebrek aan weerstand tegen puntbe lasting. Alhoewel dyneema zeer slijtvast is kan het slecht tegen aanstoten van scherpe harde voorwerpen. Anderzijds is dyneema makkelijker te inspecteren dan staaldraad. ‘je kijkt of er zichtbare beschadigingen of pluisjes aan het draad hangen. Dat is het’, aldus Jan Pieter van Moremarine.nl. DM 20 laat zich overigens ook een stuk makkelijker splitsen dan staaldraad…
Diameter/Breeksterkte
3mm 1370kg
4mm 2430kg
5mm 3760kg
6mm 5260kg
8mm 7600kg
10mm 11260kg
12mm 17110kg
14mm 20060kg
16mm 27040kg
18mm 32290kg
U schrijft over „een vergelijkbaar stuk Dyneema” maar dat is een rekbaar begrip. Wat ik mis is de breekdterkte van rvs en de veschillende kunststofproducten in kN per mm2 en het gewicht in g/m voor een aantal dikten van de verschillende materialen.
Voorlopige conclusie: voor de toerzeiler heeft dit nieuwe materiaal voorlopig geen zin, een flinke kras op de vertagening en de mast gaat overboord.