Lichter, een langere levensduur en volledig te ontladen; voordelen genoeg met de relatief nieuwe lithiumaccu. Echter, hoe duurzaam is de lithiumindustrie zelf? Het winnen van dit zeldzame, zilverige metaal in onder meer Zuid-Amerika zorgt voor watertekorten en -vervuiling, aldus milieuorganisatie Friends of the Earth, maar keurmerken voor lithium bestaan nagenoeg niet. Na een belronde bij Nederlandse leveranciers van bootaccu’s komt Zeilen erachter dat weinig fabrikanten de oorsprong en impact van de grondstof kennen.
“Over het algemeen komen onze lithiumaccu’s uit China,” vertelt de woordvoerder van Bootman, een grote watersportwebshop, “Wij kopen ze in bij Nederlandse leveranciers zoals Victron Energy en Voltium. Maar verder weet ik er eigenlijk niet zo veel over.” Bootman heeft de afgelopen twee jaar een forse toename gezien in de verkoop van lithium bootaccu’s. “De batterijen gaan ruim vijf jaar mee, wegen ongeveer een derde van loodzuur accu’s en je kunt ze volledig ontladen,” vertelt de watersportwinkel. Ook Accudienst.nl geeft aan dat ze met leveranciers werken, maar over de oorsprong van het lithium in de batterijen tasten ze in het donker.
Oorsprong onbekend
Een stap verder terug dus: wat zeggen de leveranciers? Johannes Boonstra van Victron Energy legt uit dat een lithiumaccu bestaat uit lithiumcellen. Die worden maar op een paar plekken op aarde geproduceerd. Boonstra: “China heeft de meest vooruitstrevende fabrieken voor het type lithiumaccu’s dat we in de watersport nodig hebben. Daar kopen wij onze cellen in. We zijn klant bij meerdere fabrikanten aangezien de range producten per fabrikant net anders is.” Omdat Victron Energy geen lithium als ruwe grondstof inkoopt, is het hen niet bekend waar het specifieke lithium in hun accu’s vandaan komt.
En dat is iets wat moet veranderen, aldus Syb ten Cate Hoedemaker van Maritime Battery Forum, een organisatie die zich inzet om batterijen in de maritieme sector tot een succes te maken. “Op dit moment is het systeem verre van waterdicht. De grote partijen die lithiumaccu’s inkopen, vooral in de commerciële scheepvaart, eisen vaker dat er certificaten worden meegeleverd met informatie over de materiaalbronnen. Maar vooral met batterijen uit China, waar er veel partijen tussen zitten, is er weinig controle.”
De monopolie van China
Controle die best wel eens nodig kan zijn. China bezit zestig procent van de wereldwijde lithiumverwerking. De grootste mijnen liggen in Australië, Bolivia, Chili, Argentinië en in China zelf. Het lithium bevindt zich onder de zoutvlaktes. Door gaten te boren in de vlakte kan er pekel (water met een hoog zoutgehalte) omhoog worden gepompt. Wanneer het water verdampt en er verdere zuiveringstechnieken worden toegepast, blijven na twaalf tot achttien maanden de lithiumzouten over. China heeft in andere landen veel rechten verworven om te mijnen.
De zoutvlaktes liggen vaak in droge gebieden waar water schaars is. De winning van lithium heeft aanzienlijke sociale en milieugevolgen, aldus een rapport van milieuorganisatie Friends of the Earth, “vooral door waterverontreiniging en uitputting. Bovendien zijn giftige chemicaliën nodig om lithium te verwerken. Het vrijkomen van dergelijke chemicaliën door uitloging, lekkage of luchtemissies kan schadelijk zijn voor gemeenschappen, ecosystemen en de voedselproductie.”
Dode yaks drijvend in de rivier
De Washington Post omschreef de situatie op een Tibetaans hoogplateau, waar een Chinese lithiummijn de rivier verontreinigt, resulterend in dode vissen en yaks. Toch zegt de Nederlandse fabrikant Victron Energy dat er geen certificaten nodig zijn bij het inkopen van de lithiumcellen uit China, “afgezien van de certificaten voor veilig transport,” zegt Boonstra. Watersportwebshop Bootman bevestigt dit. Internationale keurmerken, zoals FSC bij houtverwerking en RSPO bij palmolie, ontbreken in de lithiumwereld.
En daar moet verandering in komen, aldus de Europese Unie. De EU wil steeds meer van deze industrie naar Europa halen, mede om controle over de verantwoorde oorsprong en verwerking te hebben. Tegen 2030 verwacht de Europese Commissie dat onze vraag naar zeldzame metalen zoals lithium is vervijfvoudigd. “Lithium en zeldzame aardmetalen worden belangrijker dan olie en gas. … We moeten als Europese Unie vermijden dat we opnieuw afhankelijk worden, zoals met fossiele brandstoffen gebeurde,” constateerde president van de commissie Ursula von der Leyen vorige maand.
Europees lithium en alternatieven
Op dit moment zijn de prijzen van de grondstof acht keer zo hoog als in begin 2021, meldt de Financial Times. In Frankrijk en Oostenrijk worden de komende jaren de eerste Europese lithiummijnen geopend. China loopt voor omdat ze tientallen jaren geleden al begonnen met investeren in lithium.
Ten Cate Hoedemaker zet momenteel binnen Maritime Battery Forum een project op om de duurzaamheid te inventariseren van lithiumaccu’s voor de maritieme sector. “In bijvoorbeeld Noorwegen en Zwitserland worden ook lithiumcellen in elkaar gezet, maar dat is duurder dan de Chinese varianten. We willen precies uitzoeken wat de impact van de gehele life cycle is van de maritieme batterijen,” zegt de directeur. Daarbij noemt hij dat lithium en zeldzame metalen niet de toekomst van accu’s zijn, en ook niet de enige materialen in batterijen die uit dubieuze mijnen komen. “We moeten juist kijken naar accu’s die op duurzamere wijze geproduceerd kunnen worden. Hier is steeds meer onderzoek naar. In Noorwegen gebruiken ze bijvoorbeeld zaagsel in de batterijproductie.”
Beeld: (c) Unsplash
Tags: lithium Last modified: 28 oktober 2022
Goed initiatief!
Hou deze club in de gaten: Lithium in de Reinvallei winnen uit heetwaterbronnen. Dus geen ellende met mijnen
https://v-er.eu/zero-carbon-lithium/
Goed artikel. Niet wegkijken omdat het uit een ander deel van de wereld komt.
Verrassend dat dit nu pas op tafel komt. Het is al lang bekend dat de milieu en sociale gevolgen van de lithium winning enorm zijn. Het is gewoon het nieuwe steenkool!
Lituimbatterijen zijn heel fijn in kleine apparaten, zoals accuboormachine ed., Maar grootschalig gebruik in voortstuwing of energieopslag is wat mij betreft een doodlopende weg. Bovendien wordt de aarde gewoon weer misbruikt om haar op een andere manier uit te putten en te vernielen.
Voor mij een reden om niet elektrisch te gaan rijden of varen tot brandstofcellen met waterstof algemeen beschikbaar komen.
Ik ben bang dat zolang geld en economische groei onze oppergod zijn, er van het oplossen van de klimaatcrisis helemaal niets terecht komt.
Een beetje positieve nuance zou wel mooi geweest zijn:
1) Er zijn nieuwe ontginningsmethodes ontstaan die “sustainable” zijn: Winning uit klei door enkel loging met NaCl, waarna de klei opnieuw gezuiverd terug geplaatst wordt zoals het oorspronkelijk gevonden werd. Enkel de Li is eruit. (Zie patenten van Tesla’s winningproces)
2) Lithium (en alle andere mineralen) wordt nu reeds met hoog rendement teruggewonnen uit opgebruikte batterijen. Hierdoor zal mining van deze materialen minder en minder gebeuren. (Zoek bijvoorbeeld naar Redwood Materials en JB Straubel)
Ik raad geïnteresseerden aan om te luisteren naar specialisten zoals bijvoorbeeld Jordan Giesige (YouTube kanaal: “The Missing Factor”)
Weg met die lithium accu’s, ze zijn ook niet recyclebaar, we hebben deze aardkloot in bruikleen van onze kinderen.
Zijn prima recyclebaar. Wordt ook gedaan in de praktijk. Google is je vriend
Er bestaat al een betere batterij zoutijzer is miljeu vriendelijk te winnen van zeewater goedkoop dus laat lithium links liggen koop het niet
Het is het één of het ander. Loodaccu’s hebben waarschijnlijk ook een bedenkelijk proces, evenals alle ertsen die noodzakelijk zijn voor het maken van vervoersmiddelen.
Ik weet zeker dat alle “tegenstanders” ook gebruik maken van al deze technieken, al beseffen ze het vaak zelf niet van smartfoon tot auto of trein ofr warmtepomp etc.
De echte diehards zal dan terug willen naar de berenvellen en bieden weinig actueel perspectief.
Bedenk dus wáár je tegen bent en wat de directe gevolgen zijn in je omgeving, voordat je zomaar modieus gaat schreeuwen dat je “tegen” bent.
Het is dus een enorm moeilijke opgaaf om de balans te bereiken met de huidige wereldbevolking en levensstandaard.
Er vanuit gaande dat (goede) LiFePo4 batterijen 3-10x langer mee gaan dan lood, is dat juist wel een milieuwinst t.o.v. productie van lood accu’s!
Levensduur 5 jaar? Mijn loodaccu’s heb ik net na 12 jaar trouwe dienst vervangen. Waarom zou ik ze helemaal ontladen? Daar zijn beveiligingen voor die niet duur zijn en eenvoudig te installeren. Wat maken die paar kg uit in vergelijking met het gewicht van de boot? Het verschil in prijs voor niets beters????
Er staan een paar foutjes in het artikel.
Ten eerste gaan lithium accu’s niet 5 jaar mee, maar veel langer. Ongeveer 4-5 maal langer als een loodaccu. De werkelijke levensduur is sterk verwant met de configuratie van je systeem. Bij te weinig capaciteit zal de veroudering sneller gaan, dit geld voor loodaccu’s sterker dan bij lithium. Maar met een goede berekening valt en staat het systeem en daarmee de levensduur.
Ten tweede kan je ook een lithiumaccu niet volledig ontladen. De meeste omvormers / systemen schakelen zichzelf uit bij 13%. Dit is wel veel verder dan bij loodaccu’s.
Ten derde, maar dit staat niet in het artikel is het rendement van een lithiumaccu veel hoger, met name wanneer de accu bijna vol is. Bij een lithiumaccu wordt dan de lader afgeschakeld. Een loodaccu is een weerstand welke steeds groter wordt wanneer deze bijna vol is. Het is voor een loodaccu dan ook veel beter deze niet verder dan 90% op te laden en af en toe helemaal tot 100%.
Groet Jorrit
Het is goed dat er aandacht aan wordt besteedt, maar het alternatief (lood) is nou ook niet zo milieuvriendelijk. Qua aandrijving, liever groene stroom en lithium accu’s met een electromotor, dan een dieselmotor. Als je kijkt naar de manier hoe olie winning hele ecosystemen heeft vernietigd (zoals in Nigeria) dan valt het met lithium allemaal wel mee. Het is jammer dat mensen bij vooruitgang (zoals de energietransitie) alleen het negatieve benadrukken.
Lithium batterijen zijn naar mijn mening niet de duurzame oplossing, de milieuvervuiling van deze productie is gigantischer dan voorgesteld in rapporten en beleid.
Dus massale ontginning gaat ongetwijfeld een nog grotere milieuvervuiling teweegbrengen.