Mensensmokkel in zeilboten op de Noordzee

Op 2 december 2023 houd de Koninklijke Marechaussee 55 kilometer ten westen van IJmuiden twee Nederlandse mannen aan voor mensensmokkel. De verdachten zijn 29 en 39 jaar en vervoeren tien mensen in een kajuitjacht. Maandagmiddag was de pro-formazitting van de eerste verdachte uit de zaak. Hij blijft nog tot zeker 3 juni in voorlopige hechtenis. Het is niet de eerste keer dat zoiets gebeurt.

De Kustwacht kreeg de boot in het vizier tijdens een patrouillevlucht. Twee Boarding Officers van de Marechaussee gingen aan boord om de boot te controleren. Met toestemming van de verdachten openden zij het luik naar binnen waar ze tien mensen van verschillende nationaliteiten aantroffen: drie Albanezen en zeven Vietnamezen. Een rapport van de Inspectie Justitie en veiligheid uit 2020 concludeerde dat irreguliere migratie op pleziervaart een blinde vlek is voor het maritieme grenstoezicht. 

Controles

Arjan Heerema, verbindingsofficier van de Koninklijke Marechaussee bij de Kustwacht, ziet dit soort gevallen als iets dat er altijd al is geweest maar dat het wat kan schommelen in aantallen en methode. 

Heerema: “Wij proberen informatiegestuurd te werken en gegevens te verzamelen over alles wat er op het water vaart.” Het controleren van schepen en pleziervaart vindt dagelijks plaats. De Kustwacht opereert op zee samen met de Marechaussee en reguliere handhavingsdiensten controleren tot 1 kilometer uit de kust. 

Als antwoorden op vragen niet matchen kijken we verder. Bijvoorbeeld als ze niet allebei hetzelfde zeggen over wie de eigenaar van het schip is. “Of soms weten ze niet eens wie de medereiziger aan boord is. Dan besluiten we ook in het ruim te kijken.”

“Als een schip verdacht is doen we een controle vanuit onze taak van grensbewaking. Met opvraag van documenten ter identificatie. Mocht daar blijken dat er meer dingen niet kloppen dan kunnen we ook een kijkje nemen in de boot of er daar iets is wat er niet mag zijn.”

Ontwikkelingen

Heerema vertelt dat er de afgelopen vijf jaar meer bewustwording is gecreëerd rondom deze problematiek. “Brigades van de Marechaussee bezoeken actief het grootste deel van de jachthavens om contact te houden. We organiseren ook jachthavenmeesterdagen en informeren zo die doelgroep over de risico’s waar ook zij mee te maken krijgen.” Hetzelfde gebeurt bij verhuurbedrijven. “Als ik zie wat we de laatste jaren hebben opgebouwd aan netwerk onder jachthavenmeesters denk ik wel dat veel mensen eerst niet stilstonden bij deze problematiek. Veel jachthavenmeesters waren niet bekend met deze vorm van criminaliteit en dat hun haven er misschien wel voor gebruikt werd.”

Lees ook: Vier jaar geëist tegen Nederlandse mensensmokkelaars

Trucs om onder de radar te kunnen blijven zoals het wisselen van vlag of naam en kleur van de boot kunnen ze niet echt voor zijn omdat het gewoon mag. “Waar we steeds meer over nadenken is een registratieplicht. Dat is een gevoelig onderwerp omdat vooral zeilers veel waarde aan vrijheid hechten en de angst hebben dat er bij zo’n systeem ook vaarbelasting betaald moet gaan worden. Daar is het ons niet om te doen.” Iets anders is de meldplicht. Als je van buiten de twaalf mijlen de territoriale wateren van Nederland binnenvaart dien je je te melden. “Dat systeem voelt wat verouderd aan en is ook niet echt bekend. We denken er nu over na om je bijvoorbeeld met een QR-code te kunnen melden in een jachthaven.”

Zeilers

Heerema: “Echte zeilers weten precies hoe andere zeilers eruit zien. Als zij iets zien waarvan ze denken dat het anders is dan hoe het normaal gaat dan is het al een melding waard. Beter een keer een melding te veel dan te weinig. Het geeft ook de zeilsport een slechte naam. We horen dat echte zeilers dit een smet vinden op hun reputatie. Het hoort er ook niet thuis.”

Lees hieronder meer over kenmerken van verdachte situaties in en rondom jachthavens.

Foto: Kustwacht