De ideale gewichtsverdeling aan boord

Wie wedstrijden zeilt, weet: gewicht is heilig. Dat gaat tot aan afgezaagde tandenborstels toe. Maar ook op toerschepen maakt het uit op welke plek je zware voorwerpen plaatst. Zeker als je wat langer weggaat. De beloning van een herindeling: een beter zeilende boot. Lees het hele verhaal in Zeilen editie 10/2024.

Het ideale toerschip met een perfecte gewichts­ verdeling bestaat niet. Maar je kunt met een paar vrij simpele uitgangspunten wel dicht in de buurt komen. Wat plaats je voor of juist achterin en welke vaste gewichten kun je het best naar het midden verplaatsen? En: wat doet extra gewicht eigenlijk met een boot?

Algemene uitgangspunten

• Hoe meer de grote gewichten in het midden zitten (en hoe leger de uiteinden), hoe beter het schip zich beweegt in de golven.
• Hoe lager de gewichten in de boot zijn geplaatst, hoe beter het is voor de stabiliteit (en dus voor het zeildragend vermogen) en hoe minder helling je zult hebben.
• Er is een grens aan de hoeveelheid gewicht die je in een boot kunt plaatsen in verhouding tot het ontwerpgewicht. Bij een boot van 6 ton is een belading van 1,5 ton vrij veel, bij een boot van 15 ton is 2 ton meestal geen probleem.

Wat weegt het meest?

Bij toerschepen zijn dit over het algemeen de grote gewichten:

• De motorinstallatie: van circa 150 kilogram bij 10 meter tot meer dan 300 kilogram bij bijvoorbeeld 13 meter. Het gaat hier onder meer over de motor, keerkoppeling, fundatie, en allerlei apparatuur eromheen, zoals de schroefas. Uit gewichtsoogpunt wil je de motor zo ver mogelijk naar voren hebben.
• De tanks: water (200 tot 1000 liter, en even zo veel kilo’s plus het gewicht van de tanks zelf), diesel (100 tot – bij­ voorbeeld – 700 liter, oftewel 85 tot circa 600 kilogram plus tank) zijn de belangrijkste. Deze tankgewichten wil je eigenlijk midden en onderin in je schip hebben. Grijs­ en zwartwatertanks zijn op zee in de praktijk leeg en zorgen dus niet voor extra gewicht.
• Het anker en de ketting: als je een anker hebt van 20 kilo­ gram en een ketting van 60 meter lang en 8 millimeter dik (1,4 kilogram per meter), dan heb je het zonder anker­ lier al over ruim 100 kilogram. Bij een grotere boot met een anker van 30 kilogram en een ketting van 100 meter lang en 10 millimeter dik (2,3 kilogram per meter), heb je, inclusief lier van 35 kilogram, al 275 kilogram aan boord. Dat wil je niet op de punt van je boot hebben. Gek genoeg hebben veel moderne schepen dat alles precies op de boeg zitten.

Zeilen 10/2024

Ben je benieuwd naar de rest van het verhaal? Bestel nu een digitaal jaarabonnement op Zeilen, dan heb je direct toegang tot dit artikel en vind je in ons digitale archief nog veel meer. Bestel hier.

Óf bestel een jaarabonnement 12x Zeilen+ digitaal lezen, dan krijg je maandelijks ons magazine thuisbezorgd én heb je met onze app altijd en overal de kennis van Zeilen tot je beschikking. Bestel hier.

Omslagfoto en foto: © Wouter Kruijt
Tekst: Wouter Kruijt