Aan boord

Koopwijzer elektrische buitenboordmotoren

Overstappen of niet?

09:04

koopwijzer elektrische buitenboordmotoren

Groen, stil en schoon: de voordelen van een elektrische motor zijn evident. Het aanbod groeit dan ook hard, met uiteenlopende specificaties én dito prijzen. In deze koopwijzer zetten we de populairste elektrische buitenboordmotoren op een rij – is het al tijd om over te stappen?

Vraag je een willekeurige zeiler in de haven naar de voordelen van een elektrische buitenboordmotor, dan is de kans groot dat die als eerste het milieuvoordeel noemt: geen schadelijke verbrandingsgassen, geen stank en vieze grijze rook. Zeker als je de motor oplaadt met groene energie, waarover later meer, dan is de milieu-impact van je dinghyritje helemaal minimaal – de productie van accu’s en motor even buiten beschouwing gelaten.
Een ander veelgenoemd voordeel van elektrische buitenboordaandrijving is de rust: niet langer hoef je je verstaanbaar te maken boven het gebrul van je benzinemotor uit. Dat komt niet alleen de communicatie aan boord ten goede, ook vaart het waterleven er wel bij – helemaal als
je bedenkt dat de beruchte minimilieuramp van gelekte benzine tot het verleden behoort. Want, hoe goed je ook voorbereid bent met trechters en doekjes, zo’n gekleurd plasje gemorste benzine op het water is lastig te voorkomen.

Onderhoudsarm

“Geheel onderhoudsvrij!” “Waarschijnlijk de laatste motor die je zult kopen!” De ronkende verkoopteksten die we online tegenkomen kennen weliswaar weinig nuance, ze hebben natuurlijk wel grotendeels gelijk: elektrische buitenboordmotoren zijn een stuk onderhoudsvriendelijker dan conventionele exemplaren. Ze bevatten weinig bewegende delen die gesmeerd of gekoeld moeten worden en de meeste accu’s en motoren zijn bestand tegen kou, dus winterklaar maken is niet nodig. Even de half opgeladen accu ontkoppelen is in de meeste gevallen het enige wat je het hele jaar door hoeft te doen.
Daarbij kunnen ze ook wel tegen een stootje: mocht op een ongelukkig moment de gehele motor of accu te water raken, dan kun je in de meeste gevallen het volledig waterdichte exemplaar na het opduiken zonder problemen weer gebruiken.

Nadelen?

Is er dan geen enkel nadeel aan de overstap naar elektrisch? Natuurlijk wel. De belangrijkste: met een traditionele buitenboordmotor vaar je aanzienlijk harder dan met een elektrische motor van een vergelijkbaar formaat of prijskaartje. Wil je een motor met 5 pk, dan betaal je voor een conventionele buitenboordmotor nieuw zo’n 1500 euro. Voor dat geld vind je geen elektrische motor met een vergelijkbaar vermogen. Een buitenboordmotor is dus in de meeste gevallen duurder in aanschaf, tenzij je inlevert op kracht.
Daarnaast heb je te maken met een beperktere actieradius: een goed gevulde tank benzine brengt je verder dan een set accu’s. De accu’s moeten namelijk na een paar uur weer opgeladen worden. En dat opladen gaat niet zo snel als even een tankje volgooien; dat kost wel een paar uur. Daarentegen heb je de benodigde energie dan wel weer direct aan boord beschikbaar.

Wanneer overstappen?

Alle leveranciers en importeurs die we gesproken hebben zijn het – uiteraard – met elkaar eens: elektrisch varen heeft niet alleen de toekomst, het is ook nu al een aantrekkelijk alternatief. Al tientallen jaren zijn elektrische buitenboordmotoren op de markt; de techniek is ver ontwikkeld. De motoren zijn zeer betrouwbaar en veel baanbrekende vernieuwingen verwachten de kenners de komende tijd niet. Ben je dus toe aan een milieuvriendelijkere, onderhoudsarme motor en neem je de beperktere actieradius voor lief? Dan is het tijd om te kijken welke elektrische buitenboordmotor geschikt is voor je (bij)boot en vaargebied.

Specificaties

Als je de overstap naar elektrisch overweegt voor je bijboot, wil je waarschijnlijk het liefst op dezelfde manier blijven varen als met je huidige buitenboordmotor: met eenzelfde snelheid en actieradius, en een soortgelijk gemak met monteren. Waar moet je dan op letten bij de aanschaf? Hoewel het aanbod aan elektrische motoren tegenwoordig erg groot is, zijn die lang niet allemaal geschikt voor een kleine bijboot. Voor deze koopwijzer beperken we ons daarom tot de relatief lichte, handzame en in Nederland verkrijgbare buitenboordmotoren. Hiervoor maakten we een belronde langs Nederlandse importeurs en leveranciers. Alle specificaties en modellen staan naast elkaar in de tabel.

Van paardenkracht naar watt

De eerste en belangrijkste specificatie om rekening mee te houden is het vermogen. Dit hangt af van verschillende actoren, waaronder de overige specificaties van de motor, zoals formaat, gewicht en prijs. In de eerste plaats is het benodigde vermogen afhankelijk van het gewicht dat de motor moet voortstuwen, ofwel de grootte van de bijboot. Een conventionele buitenboordmotor op een gemiddelde bijboot heeft een vermogen van 2 tot 6 pk: voor de doorsnee lichte bijboot die je veel op het Nederlandse binnenwater ziet, is 2 tot 3 pk ruim voldoende. Heb je een wat zwaardere boot en/of vaar je in zwaardere weersomstandigheden met veel wind of golven, dan is 4 tot 6 pk waarschijnlijk beter. Boven de 6 pk komt het gewicht uit boven de 25 kilo, wat een motor een stuk minder gemakkelijk te tillen maakt. Weet je eenmaal hoeveel pk’s je nodig hebt, moet je dit zien om te zetten naar watt. Gelukkig zetten veel fabrikanten in de specificaties van de elektrische motor met hoeveel van de vertrouwde pk’s het vermogen ongeveer overeenkomt. Toch is het denken in pk’s misleidend, zo waarschuwt Remco Putker van Robust-MT Marine Technology, dealer van onder andere ePropulsion en TEMO. “In theorie kun je het vermogen op volle snelheid inderdaad vergelijken met een benzinemotor van een aantal pk’s. Echter, het topgebruik van de motor is irrelevant. Belangrijker is het verbruik op lage snelheden.”

Catamaran slepen

Een elektrische buitenboordmotor zal op lagere snelheden veel efficiënter varen dan een conventioneel exemplaar. Wil je desondanks een vergelijking maken om het vermogen inzichtelijker te maken, kun je zeggen dat een elektrische motor met een vermogen van 1 kilowatt ongeveer hetzelfde presteert op volle snelheid als een 3 pk-motor, en met 3 kilowatt is dat 6 pk. “Maar ik trek er gerust mijn 10 meter lange catamaran mee,” zegt Putker over de ePropulsion Spirit 1.0, met een vermogen van 1300 watt. Op lagere gebruikssnelheden gaat de vergelijking dus niet exact op en kun je meestal met wat minder vermogen toe dan je misschien gewend bent.

TEMO 450 en ePropulsion.

Gewicht: is het nog te tillen?

Elektrische buitenboordmotoren van rond de 1000 watt (of 3 pk) zijn erg handzaam; ze wegen inclusief accu tussen de 13 en 20 kilogram. De lichtste motor uit ons overzicht, de Noorse ThrustMe Kicker, weegt zelfs maar 4,7 kilogram. Als je alleen iets zoekt om met je bijboot van de ankerplaats naar de kade te varen, is de TEMO 450 van 4,9 kilogram volgens Robust-MT precies wat je nodig hebt. Handzamer dan dit wordt het niet.

De Tesla onder de elektrische motoren

Met een vermogen van 450 watt heeft de TEMO 12 kilo stuwkracht. “Een stuk sterker dus dan je je dinghy zou kunnen roeien,” aldus de leverancier. Of je er een stevige branding of tegenwind mee doorkomt, is nog niet getest. Het andere uiterste in ons overzicht qua vermogen en gewicht (en prijs) is de Elco EP-5. Met een vermogen van 5 pk (3000 watt) kom je zonder problemen in weer en wind veilig aan boord. Daarvoor lever je wel flink in op handzaamheid; de motor alleen al weegt bijna 30 kilo. Daarbij moet je nog een losse 24 volt-accu kopen, die ook minstens 22 kilo weegt. Het ontwerp is gebaseerd op de conventionele Yamaha-buitenboordmotoren, wat betekent dat veel onderdelen gewoon bij de eerste de beste watersportwinkel te verkrijgen zijn. De motor is volgens Thijs van Wingen van importeur P&E Lowland vooral populair in de poolregio’s, en staat bekend als een zeer robuuste en degelijke motor: “De Tesla onder de elektrische motoren.”

Sterker of lichter

Wie een sterkere motor zoekt, kan ook terecht bij Torqeedo en ePropulsion, waarvan we in ons overzicht alleen de kleinere motoren uitlichten. Beide merken voeren daarnaast motoren van 3000 watt in het assortiment, zoals de Torqeedo Cruise 3.0 of de ePropulsion Navy 3.0 Evo.
Bij deze motoren moet weer een losse accu aangeschaft worden, waarmee de totale set in dezelfde prijscategorie valt als de Elco uit ons schema. De Stille Boot, “experts in elektrisch varen” en een grote importeur van elektrische motoren, ziet echter juist dat veel zeilbooteigenaren voor hun bijboot kiezen voor de Torqeedo Travel 603, met een vermogen van 600 watt de kleinere versie van de Torqeedo Travel 1103 uit ons overzicht. Met zo’n 2 pk is dit volgens Marcel Schaap van De Stille Boot meer dan genoeg voor de kleine bijboten. Deze motor is, met een prijs die 700 euro lager ligt dan die van zijn grotere broer, een aantrekkelijk alternatief voor wie niet zoveel vermogen nodig heeft.

Elco.

Actieradius

Nog een belangrijke vraag is: hoe ver wil je kunnen varen? De actieradius van een buitenboordmotor wordt bepaald door de accucapaciteit en je verbruik, wat weer afhangt van de snelheid waarmee je vaart. De actieradiussen van de verschillende buitenboordmotoren worden niet allemaal op dezelfde manier uitgedrukt; het ene merk noemt uren op kruissnelheid, het andere mijlen op halve snelheid. Het bereik van de verschillende motoren verschilt behoorlijk, zoals je in het overzicht kunt zien: tussen de één en maar liefst vijf uur. Het is dus belangrijk om stil te staan bij je vaargedrag om de juiste actieradius te kiezen. Gebruik je de bijboot alleen om van je ankerplaats naar de wal te varen, of wil je er tochtjes mee kunnen maken?

RemigoOne.

Accu en opladen

De actieradius hangt in grote mate af van de capaciteit van de accu. Alle accu’s van de motoren in ons overzicht zijn lithiumionaccu’s, met meer of minder beschikbare watturen. De capaciteit heeft niet alleen invloed op de vaartijd, maar ook op de grootte en het gewicht van de accu. Verder is het belangrijk om rekening te houden met het opladen van de accu. Wil je dit aan boord tijdens het varen doen, alleen op de walstroom of zelfs met een speciaal zonnepaneel? Het kan handig zijn om een uitneembare accu te hebben, zodat je niet de hele motor in het stopcontact hoeft te steken.
Bij de lichtste buitenboordmotoren – de TEMO 450, de ThrustMe Kicker en de RemigoOne – is de accu ingebouwd en laad je de accu dus ook op door de motor in zijn geheel aan de lader te leggen. Bij de motoren die qua vorm en vermogen het meest lijken op een 2 of 3 pk-buitenboordmotor, zoals de Torqeedo Travel en de ePropulsion Spirit, is de accu los te koppelen. Zo hoef je alleen de veel kleinere accu zelf in de lader te stoppen. De grootste motoren, zoals de Elco EP-5, hebben een grote, losse accu die met een aparte acculader opgeladen wordt. Voor alle motoren is een bootlader inbegrepen of los verkrijgbaar. Voor de Torqeedo en de ePropulsion kun je zelfs een speciaal zonnepaneel aanschaffen om de motor helemaal groen op te laden.
Naast de actieradius is de laadtijd een belangrijke eigenschap om rekening mee te houden; hoelang duurt het tot je lege accu weer vol is? Afhankelijk van of je een normale lader of een snellader gebruikt, ligt de laadtijd tussen de één en twaalf uur.

© Billdoster. ePropulsion

App en andere bijzonderheden

Los van de verschillen in vermogen, accucapaciteit en actieradius onderscheiden de motoren zich ook met andere bijzondere specificaties. Zo beschikken de Torqeedo en Elco EP-5 over een speciale app voor je telefoon. Hiermee houd je de motor in de gaten als het gaat om resterende energie en snelheid. De Torqeedo Travel toont zelfs een kaart van je vaargebied, met daarop je actieradius geprojecteerd. Ook heeft dit model een usb-poort, waarmee je tijdens het varen je telefoon of een zaklamp kan opladen. Een handige eigenschap van de ePropulsion-accu is dat deze blijft drijven dankzij een ruimere behuizing. Mocht-ie overboord vallen, vis je ’m dus zo weer uit het water.

Prijs

Alle specificaties komen samen in de prijs. Bedenk dat je – ondanks de hogere aanschafprijs ten opzichte van een qua vermogen vergelijkbare conventionele motor – in de toekomst kosten bespaart. Zo merkten we eerder al op dat een elektrische buitenboordmotor vrijwel geen onderhoud nodig heeft. Daarnaast ‘tank’ je met (zelf opgewekte) elekttriciteit in plaats van benzine. Milieuvriendelijk en stil varen is natuurlijk ook wat waard.

Conclusie en tips

Heb je een kleine, lichte bijboot en vaar je alleen korte stukjes op rustig water, dan heb je aan de TEMO 450 of ThrustMe Kicker genoeg: enorm handzaam, licht en in één hand te dragen. Daarnaast zijn het de goedkoopste opties. Bedenk wel dat je, om ze op te laden, ruimte moet hebben om de hele motor aan de lader te hangen.
Ben je echter op zoek naar een motor met wat meer vermogen, kies dan voor de RemigoOne, Torqeedo Tra- vel 1103 of ePropulsion Spirit 1.0 Plus. Deze motoren zijn goed vergelijkbaar met een conventionele 3 pk-motor en hebben een prima actieradius van een paar uur. Ga voor de RemigoOne als je een stijlvolle buitenboordmotor wil, maar voor een Torqeedo of ePropulsion als je de accu wilt kunnen loskoppelen.
Ga je zeilen in afgelegen gebieden of zwaar weer en wil je minstens 5 pk, ga dan voor de Elco EP-5 of een sterker model van Torqeedo of ePropulsion. Bijkomend voordeel van Elco is dat reserveonderdelen gemakkelijk te verkrijgen zijn.
Welke elektrische motor je ook kiest, bij alle modellen kies je voor milieuvriendelijk, stil en schoon varen.

Klik op de tabel om deze groter te bekijken.

Omslagfoto en foto’s: © Eric van den Bandt
Tekst: Marit Verbeek

Lees ook: Vlaggenschip van duurzaamheid: tjalk Vrijbuiter gaat elektrisch varen

Tags: Last modified: 24 mei 2023
Sluiten