Koopwijzer windvanen

Windvanen, voor vertrekkers vaak een volwaardig bemanningslid, zijn er in alle soorten en maten. Kies je een servo-pendulum of windvaan met hulproer? Welke van deze zes modellen past het beste bij jouw boot en waarop moet je letten bij de aanschaf van een windvaan? In Zeilen editie 07/2023 zochten we het voor je uit.

“The Wind Cries Mary,” klinkt het door mijn koptelefoon. Met mijn rug tegen de kajuitopbouw kijk ik naar het water dat langs glijdt onder een troebele sterrenhemel. We zitten op de Atlantische Oceaan en de passaat- wind blaast ons gestaag vooruit. Nog twee dagen, dan zal het eindeloze blauw veranderen in groen. Nog twee dagen, dan zijn we in Suriname. Tegenover me zwiept Arie geruisloos heen en weer in de bakstagwind. Ik wil hem bedanken voor zijn onophoudelijk werk, maar hij luistert niet. Arie is de Aries-windvaan die mijn vader vlak voor vertrek uit Nederland op de spiegel van zijn boot monteerde. Inmiddels zijn hij en mijn moeder een paar jaar onderweg, en is Arie een volwaardig derde bemanningslid geworden. Mijn pa is nog altijd zeer tevreden over zijn windvaan: “Arie stuurt onze Catalina 36 momenteel over de Caraïbische Zee. Vooral tijdens de oceaanoversteek heeft hij zichzelf bewezen. Hoe harder de wind, hoe beter hij stuurt.”

Als paddenstoelen uit de grond

Met mijn eigen vertrekkersplannen in het verschiet weet ik het zeker: zo’n windvaan wil ik ook. Ik ga op onderzoek uit en kom terecht in een nichehoekje van de niche-wereld die het zeilen is. Tot mijn verbazing bestaan windvanen nog niet zo heel lang; pas in de jaren 50 begonnen solozeilers ermee te experimenteren. Toen de eerste grote solowedstrijden zoals de OSTAR en de Golden Globe plaatsvonden en zeiljachten door de introductie van polyester voor steeds meer mensen betaalbaar werden, schoten windvaanfabrikanten als paddenstoelen uit de grond. De eerste windvanen van Aries en Windpilot zagen in 1968 het licht.
In de daaropvolgende decennia zijn talloze, verschillende ontwerpen de revue gepasseerd. Windvaanbouwers probeerden verschillende soorten vaanbladen, overbrengingen en (hulp)roeren. De windvanen die tegenwoordig worden gebouwd, vallen in twee categorieën: de servo-pendulum en de windvaan met hulproer. Bij een windvaan met hulproer stuurt de vaan via een mechanische overbrenging het hulproer aan. Het hoofdroer van de boot staat in dit geval in neutrale strand (of met lichte trim) geborgd. Het hulproer neemt de volledige besturing van de boot over. Het grote voordeel van zo’n systeem? Je hebt altijd een reserveroer aan boord voor het geval er iets met het hoofdroer gebeurt. Hydrovane is de enige grote fabrikant die dit type windvaan nog bouwt.

Zeilen 07/2023

Volgens welk principe werken de meeste windvanen? Wat zijn gangbare windvanen op de Nederlandse markt? Kun je ook een windvaan tweedehands kopen? Wat is heel normaal voor vertrekkers om met hun windvan te doen? En welke tip heeft Windvaangoeroe en bouwer van de Wind- pilot Peter Forthmann voor ons? Je leest het allemaal in Zeilen 07/2023. Koop het nummer hier online in de webshop of lees (het artikel in) Zeilen hier digitaal. De editie is ook tot en met woensdag 19 juli verkrijgbaar in de winkel. En wil je vanaf nu elke maand dit soort verhalen lezen? Word dan hier abonnee.

Omslagfoto en foto: © Peter Schermer
Tekst: Joris Westerveld