Reisverhalen

Nieuwe energie op Samsø

09:17

Samsø wekt zijn eigen duurzame energie op en staat daarmee internationaal in de belangstelling. Het populaire Deense vakantie-eiland is iets kleiner dan Texel en heeft ongeveer vierduizend permanente inwoners. Het waait hier veel. Dat merken we al in de haven, als een Deense zeilboot met een wat onervaren schipper in onze zijkant crasht. ‘BOEM’, horen we binnen, maar gelukkig behoedt onze stalen romp ons voor schade. Bij ons is niets kapot. Bij de nieuwe buurman wel; zijn reling is krom en zijn boeglicht afgebroken. Hij is nog wat in shock als we hem helpen met afmeren en de restanten van zijn lamp teruggeven. Het mag duidelijk zijn: windenergie was een voor de hand liggende keuze voor de eilandbewoners. Maar hoe werden zij ervan overtuigd om in te stemmen met windmolens in hun vakantieparadijs?

Ivar Smits en Floris van Hees zeilen samen naar Australië. Niet rechtstreeks, want onderweg bezoeken zij duurzame projecten om deze wereldkundig te maken, zodat iedereen ervan kan leren. Maandelijks schrijven zij speciaal voor jou over een duurzame oplossing.

Samso biomassa en zonnewarmte centrale

Initiatiefnemer Søren Hermansen legt het ons uit. Hij leidt de Energy Academy, een modern kennis- en bezoekerscentrum op loopafstand van de haven. Hier komen jaarlijks zo’n vijfduizend bezoekers op af komen om alles te leren over de energierevolutie die zich op het eiland voltrok. “We hebben veel met bewoners gepraat, heel veel,” legt Søren uit. “Eerst was er verzet, want de lokale gemeenschap wilde geen windmolens op het eiland en zag de voordelen niet. De oplossing was om iedereen te laten profiteren van de opbrengsten van windenergie. Niet alleen in de vorm van opgewekte kWh, maar ook financieel.”

Iedereen een aandeel groene stroom

Er werden aandelen uitgegeven van 1.000 kronen (ongeveer € 130) per stuk. Dankzij een flexibele regeling hoefden deelnemers hun aandelen bovendien niet meteen af te rekenen. Die konden ze ook in termijnen afbetalen, met het rendement van ‘hun’ opgewekte energie. In nauw overleg besloten de eilandbewoners vervolgens op welke plekken de windturbines het beste konden worden geplaatst.

Windmolens op Samso

Het initiatief werd een groot succes en gaf de bewoners vertrouwen in de samenwerking. Zo veel zelfs, dat er aan een volgende fase kon worden begonnen: de plaatsing van nog eens tien windturbines op zee. Ze zijn groter, maar wel duurder. Dus investeerde ook de gemeente erin. In totaal produceert Samsø nu jaarlijks zo’n 130 procent van de totale elektriciteitsbehoefte met duurzaam opgewekte windstroom.

Het land en de zon leveren warmte

De volgende stap was om ook de warmtevoorziening te verduurzamen. Verdeeld over het eiland staan vier kleine energiecentrales die warmte opwekken. We fietsen ernaartoe, een sportief rondje met deze flinke wind. Eén centrale wint warmte uit zonne-energie en houtsnippers, de andere drie uit stro en biomassa: afval van de landbouw. Omdat dit vroeger waardeloos was, verbrandden de boeren het gewoon. Nu krijgen ze er een vergoeding voor, en voorzien ze huizen van duurzame warmte.

Ook voor deze centrales werden aandelen verkocht aan inwoners. Søren ging bij de mensen langs om uit te leggen dat ze beter afscheid konden nemen van hun vertrouwde oliekachel. Natuurlijk voor een schone toekomst en onafhankelijkheid van olie-import, maar ook omdat er financieel voordeel te behalen viel als iedereen meedeed. Ook dit werd een groot succes. 

Aan de slag

Floris op Samso

Wat kunnen we leren van Samsø? Søren is helder: “je moet het gewoon doen. Wacht niet op een overheid of iemand anders. Creëer een gemeenschap die elkaar treft, inspireert en het werk onderling regelt. Want als mensen samenwerken en iedereen meedoet, is er heel veel mogelijk. Bovendien bewijst Samsø dat de toeristen gewoon blijven komen, en dat de duurzame energie ook nog eens geld oplevert.”

We verlaten de Energy Academy vol goede moed. Het kenniscentrum heeft ons geïnspireerd en bevestigd in ons doel: laten zien dat verduurzaming mogelijk is. Want als er genoeg mensen door positieve voorbeelden overtuigd raken, kan dat leiden tot verduurzaming én financiële voordelen. Waar wachten we nog op? Aan de slag.

Tags: , , , Last modified: 17 maart 2021
Sluiten