Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Seldén:
“Wat rolt die fok toch zwaar!” “Ik krijg dat grootzeil niet omhoog.” “Draai jij dat zeil eens aan, ik krijg die schoot niet strak.” Soms lijkt alles ineens zwaarder te gaan. Met een expert van Seldén lopen we langs de meest voorkomende plekken aan boord waar een beetje onderhoud een groot verschil maakt.
Het meeste beslag aan boord loopt – letterlijk – op rolletjes. Lagers van kunststof of rvs zitten in lieren, rolfokken, wartels en blokken. Soms hoopt zich hier zoveel vuil of oud vet op dat een eenvoudige schoonmaak of smeerbeurt genoeg is om de boel weer op rolletjes te laten lopen.
Rolfok
Wanneer je op zout water vaart, krijgt de rolfok regelmatig een zoutwaterdouche. Eenmaal in de haven krijgen de zoutkristallen alle tijd zich te nestelen in de lagers van de rolfok, waardoor hij op den duur zwaarder zal gaan rollen. Door een goede spoelbeurt met kraanwater kunnn de kogels vrij blijven draaien. Zijn bij nadere inspectie de lagers nog erg droog? Dan is smeren met het door de leverancier aanbe- volen vet voldoende. Gebruik niet teveel vet, want dat houdt ook weer vuil vast.
Wartel van de rolfok
Hetzelfde principe geldt ook voor de wartel waarmee je de fok hijst. Kijk ’m even na voor je de fok hijst. Ook hier is spoelen, laten drogen en dan smeren met vet de remedie, als het lager vervuild is.
Furling-lijn
Vaak wordt de lijn, waar je de fok mee oprolt, stijf door zon, vuil en zout. Goed spoelen en schoonmaken maakt de lijn weer soepel waardoor hij makkelijker rolt.
Furling-lijn-blokjes
De blokjes aan de scepters worden vaak over het hoofd gezien. Zonder onderhoud gaan ze vastzitten en slijt de schijf in. Controleer ook of ze nog rechtstaan: soms raken ze door het harde trekken uit de lijn, waardoor het oprollen een stuk zwaarder gaat. Spoelen, smeren en weer in lijn zetten is de oplossing.
Blokken
Ook blokken en blokjes kunnen zwaarder gaan lopen door vuil en zout. Ook hier helpt een goede spoelbeurt.
Leuvers-karren en zeilgroef
De groef van de mast, waar de leuvers en de karren van je grootzeil doorheen lopen, is bij uitstek een plek waar vuil ophoopt. Al dat eventuele vuil zorgt voor extra weer- stand. Hoe zwaarder de leuvers en/of kar- ren lopen, hoe meer inspanning vereist is bij het hijsen van het zeil. Ook hier geldt: door te spoelen en eventueel wat ptfe-spray te gebruiken, hijs je straks het zeil alsof het weer nieuw is.
Lieren
Ook lieren smeer je met vet. Als het vet oud is, of wanneer er zich in de loop der tijd wat vuil verzameld heeft, kunnen ze zwaar gaan draaien. Door de trommel er even af te nemen, zie je gauw of dit het geval is. Met wat wasbenzine (stinkt minder dan terpen- tine) en een tandenborstel verwijder je een- voudig vuil en vet. Smeer daarna de tand- wielen weer met wat door de leverancier geadviseerd vet. De palletjes van de ratel moeten ook heel soepel lopen. Die smeer je niet met vet maar met een beetje olie.
Nog wat tips
- WD-40 lijkt overal goed voor, maar let op: de multi-use spray werkt heel goed om vastzittende zaken weer los te maken, maar voor onderhoud is het te schraal.
- Gebruik uitsluitend de soorten of merken vet en olie die door de leverancier van je beslag worden aanbevolen.
- Spoel na een tocht op zout water het beslag af met zoet water.De mastgroef eens goed schoonmaken met een sopje doet wonderen.
Dit artikel werd mede mogelijk gemaakt door Seldén. Meer informatie (en video’s) over hun mast- en tuigagesystemen vind je op Seldenmast.com.
Last modified: 26 augustus 2024
