Wolk van de week: cirrus

Als zeilers hebben we veel te maken met wolken. Regen, wind, sneeuw of hagel; de ene wolk is de andere niet. Van wollige schaapjes tot donkere stapelwolken, allemaal proberen ze je wat te vertellen. Welke wolken zijn er en wat kunnen we hieruit aflezen? Elke week presenteert Zeilen een wolk met informatie die goed van pas komt tijdens het varen.

Zo licht als een veertje?

De cirruswolk is een typische lentewolk. De zon heeft geen problemen om er doorheen te schijnen en hij past bij een mooie dag. Cirrus is onderdeel van de hoge –wolkenfamilie. De wolk ziet eruit als draderige plukken of veren en we noemen cirruswolken daarom ook wel windveren. Hoewel de meeste wolken uit waterdamp bestaan, bestaat de cirruswolk uit ijskristallen. Maar is deze wolk zo onschuldig als hij lijkt?

Windveren lijken kleine en onbeweeglijke wolken. Dit is echter lastig te zien, omdat hij op zes tot twaalf kilometer hoogte, ver weg van ons in de lucht hangt. De wolk is in werkelijkheid zo’n 1,5 kilometer dik en kan zich wel met 100 kilometer per uur door de lucht verplaatsen. Toch is de windveer met zo’n 110 duizend gram water aan gewicht een relatief bescheiden en lichte wolk. Vergeleken met andere wolken, is de wolk zo licht als een veertje.

Kondigt meestal regen aan

Wanneer we de cirruswolk zien, is het een zonnige dag met een blauwe hemel. Uit een cirruswolk zal nooit merkbare neerslag vallen. Vaak, is de cirruswolk echter een voorbode van slecht weer.

Wanneer de zon of maan langzaam verdwijnt achter de cirrusbewolking, duidt dit vaak op een weersverslechtering in de komende 24 uur. Andere hints voor deze weersverslechtering zijn het verschijnen van grote wolkenvelden aan de horizon en een dalende luchtdruk. Met name als naderende cirrusbewolking uit het Westen te zien is boven Nederland en de hemel snel dichttrekt, is dit een waarschuwing voor een weersomslag.

Vliegtuigstrepen

Cirruswolken zijn vaak samen te zien met condensstrepen van vliegtuigen. Deze bevinden zich op dezelfde hoogte en bestaan uit waterdamp of ijskristallen. Zowel cirrusbewolking als condensstrepen onstaan alleen als hoge luchtlagen koud en vochtig zijn. Hoe langer ze blijven hangen, hoe kouder en vochtiger de lucht op grote hoogte is. Soms blijven condenssporen de hele dag hangen en veranderen ze zelfs in cirrusbewolking. Ook dit wijst op een verslechtering van het weer.

Aanwaaiend front of mooi weer

De cirruswolken kunnen wijzen op een naderend warmtefront of koufront met bijvoorbeeld regen, wind of onweer. De afbeelding hieronder laat cirrus (Ci) bewolking zien voorafgaand aan een koufront (links) en voorafgaand aan een warmtefront (rechts). Zowel het warmte- als koufront gaat gepaard met neerslag en verschillende wolkentypes. Op wolkenradar-weerbericht.nl lees je meer over wolken, fronten en bijbehorende weersvoorspellingen.

Wanneer de cirruswolk haakvormig of draderig oogt, duidt dit op hoge windsnelheden in de hoge luchtlagen. Dit betekent echter niet dat het vlak boven het aardoppervlak ook hard waait. Het kan bovendien ook dat de bewolking niet toeneemt en de zon of maan goed zichtbaar blijven. In dit geval houdt het mooie weer gewoon aan.

Bijzonnen, regenbogen en halo’s

Doordat de cirruswolk uit ijskristallen bestaat, kan de wolk spectaculaire beelden opleveren. Bij weerkaatsing en breking van zon- of maanlicht door de ijskristallen, ontstaan er soms bijzonnen, regenbogen of halo’s.

Wat er ook gebeurt, de cirruswolk hangt in een vochtige, koude lucht. Als de bewolking toeneemt, de luchtdruk daalt of de vliegtuigstrepen lang blijven hangen, komt er een weersverslechtering aan. Bekijk de weerkaarten, blijf de horizon goed in de gaten houden en onthoud de volgende spreuk: een waterige zon of bleke maan kondigt meestal regen aan.

Omslagfoto: (c) CC-BY-2.0-no-changes-made