Nu in Zeilen: Op safari in eigen land

Vlak onder de rook van ’s werelds op een na grootste haven ligt de Hollandse Delta. Een divers gebied waar bijzondere beesten rondzwemmen en -vliegen. We gaan op zoek; niet met een safari- jeep, maar met redactieboot Zoef.

Het Deltagebied is een natuurlijk kruispunt. Trekvogels vliegen in de herfst langs om bij te tanken voor de tocht richting het zuiden, en overwinteraars vreten zich er vol om de koude maanden te kunnen overbruggen. Door de stromen en rivieren zwemmen trekvissen stroomopwaarts, op weg naar hun paaigrond. Midden in het Haringvliet ligt het eiland Tiengemeten. “Tiengemeten is in feite een groot, knipperend McDonalds-bord voor al die migrerende dieren,” zegt boswachter Annette den Dulk, die ons rondleidt over het drassige eiland. “Dat heeft ertoe geleid dat sinds 2017 regelmatig zeearenden op het eiland langskomen; die hebben het prima naar hun zin met dat lopend buffet recht voor hun snavel.”

Aanloop

Onze safaritocht begint weliswaar op Tiengemeten, maar Zoef is inmiddels al vier dagen onderweg. We volgen een van de twee voor de hand liggende routes die je vanuit het noorden van het land kunt volgen naar het Haringvliet. Vanaf Stavoren steken we eerst het IJsselmeer over, om vervolgens via Enkhuizen naar Monnickendam te varen. De dag erna passeren we Amsterdam en overnachten in Seaport Marina IJmuiden. Op de derde dag varen we tot Scheveningen, steken de Maasmond over en betreden het Haringvliet bij Stellendam. De Staande Mastroute is een prima alternatief, maar vóór 1 april is dat een eindeloze tocht; de bedieningstijden van de vele bruggen en sluizen zijn nog niet op elkaar afgestemd.

Van boerenland naar wilde natuur

De meeste bezoekers op Tiengemeten komen met de veerpont, die oversteekt vanaf het dorpje Nieuwendijk. Met Zoef meren we aan bij de kleine passantensteiger; met opgetrokken kiel steekt onze Beneteau First 210 slechts tachtig centimeter diep. Boswachter Den Dulk haalt ons daar op. Terwijl ganzen in V-formatie over ons hoofd vliegen, vertelt ze hoe dit voormalige boerenland zo’n natuurparadijs werd.
“Toen het Haringvliet nog een open zeearm was ontstonden zandplaten. In de zeventiende eeuw werd een daarvan ingepolderd en gaandeweg uitgebreid: de geboorte van Tiengemeten. Na de Watersnoodramp en dalende landbouwopbrengsten werden de wildste plannen gemaakt voor het eiland: van stortplaats voor bagger tot vliegveld, en locatie voor een nieuwe kerncentrale.” Het liep anders. In de jaren negentig werd het eiland overgedragen aan Natuurmonumenten, die de boeren uitkocht. Daarna kon ’s lands grootste natuurontwikkelingsproject van start gaan.

Zeilen 05/2021

Ben je benieuwd naar de rest van het verhaal? Wil je tips lezen over varen in de Tiengemeten? Wie vormen de Big Five van de delta? Welke opmerkelijke contrasten komt de bemanning onderweg tegen? Op welke plek komen de gigantische getijdenverschillen niet terug? Waarom is boswachter Blom verbaasd dat Zoef de Biesbosch bezoekt? En wat valt er nog meer voor interessants te vertellen over het dierenrijk in het gebied? Je leest het allemaal in Zeilen 05/2021. Koop het nummer hier online in de webshop of lees (het artikel in) Zeilen hier digitaal. De editie is ook tot en met woensdag 26 mei verkrijgbaar in de winkel. En wil je vanaf nu elke maand dit soort verhalen lezen? Word dan hier abonnee.

Omslagfoto en foto: Eric van den Bandt, Wytze Kauffmann en Juliëtte Spaaij
Tekst: Joris Westerveld