Vliegen op kracht van de natuur, dat kan tegenwoordig zowel met een vliegtuig als met een zeilboot. De vergevorderde technieken uit de vliegwereld vinden hun weg weer terug naar de zeilwereld.
Eerder trokken we de vergelijking tussen een Boeing en een Bavaria. Zo blijkt bijvoorbeeld de navigatie, communicatie en tochtplanning veel gelijkenis te tonen. Steeds meer boten vliegen met foils over het water. In hoeverre lijkt het op zweefvliegen? We trekken de vergelijking tussen een Moth en een zweefvliegtuig.
Foilen
De Moth is een kleine, lichte, eenpersoons foiling boot. Om te kunnen foilen is niet veel wind nodig, de wind is eerder te hard dan te zacht. Bovendien maken vlagen het heel lastig. Goed opletten dus op de weersverwachting. Om te kunnen starten moet je de boot (en foils) goed optuigen en de haven uitzwemmen, je hebt immers geen motor en de foil steekt diep.
Tijdens het foilen blijkt al gauw dat het geen kinderspel is. De eerste uitdaging is om de boot uit het water te krijgen. Om dit voor elkaar te krijgen moet je snelheid opbouwen. De grootschoot is je gaspedaal maar ook je gewicht speelt een aanzienlijke rol bij dit lichte bootje. Zodra je uit het water komt, is de weerstand zo afgenomen dat alles ineens veel sneller gaat. Een klein foutje en je kan weer opnieuw beginnen.
Zweefvliegen
Gaan we of gaan we niet? Zweefvliegen, in het Duits Segelfliegen, is net als foilen gebaat bij bepaalde weercondities. Zo moet het niet te hard waaien en heb je stijgende lucht nodig.
Ook bij zweefvliegen is het opstijgen en landen moeilijk. Om de lucht in te komen krijgen we een sleepje van een motorvliegtuig. Eenmaal in de lucht wordt de verbinding verbroken en dan ben je overgelaten aan de natuur. Geen geronk van een motor en afhankelijk van de wind. Albert, de lokale vlieginstructeur vertelt dat hij ‘rustig wordt van het vliegen, het is een soort therapie’.
Het is echter niet dezelfde wind waar je naar opzoek bent als tijdens het zeilen. In plaats van horizontale luchtstroming, zoek je naar verticale luchtstroming. Deze verticale stroming vind je door te zoeken naar thermiek of bergen. Sommige wolken bieden bijvoorbeeld een gunstigere luchtstroming dan anderen. Tijdens de vlucht blijf je dus goed om je heen kijken. Door met de lucht mee op te stijgen klim je steeds hoger de lucht in. Zonder opstijgende lucht ben je met een half uurtje weer beneden. Meer over hoe een zweefvliegtuig kan vliegen zie je in deze video.
Subtiel sturen
Net als bij foilen zijn er subtiele stuurbewegingen nodig en is het belangrijk om mee te gaan met wat er om je heen gebeurt, je hebt slechts beperkte invloed. Voor snelheid en hoogte ga je opzoek naar lokale windsituaties. Feedback op jouw handelingen krijg je van de apparatuur aan boord, maar ook door goed te voelen. Bovendien hangt er een soort tell-tale (de yaw string) op de voorruit, deze geeft mooi de stroming van de lucht weer. In principe moet hij netjes naar achteren waaien, net als de tell-tales in je zeil.
Voorrang?
In plaats van de open ruimte op te zoeken scheer je met een zweefvliegtuig dicht langs de bergen: je moet de wind echt zoeken. Als iedereen dezelfde ruimte opzoekt, kan het nog wel eens druk worden. Net als bij zeilen heeft de commerciële luchtvaart voorrang, heeft een motorvliegtuig minder voorrang dan een zweefvliegtuig en zijn er onderling ook belangrijke voorrangsregels.
Als iedereen weer geland is worden de vliegtuigen netjes geboend en terug naar de stalling gereden. In het clubhuis hangt een herkenbare sfeer. Iedereen kletst vrolijk na met een biertje. Bovendien moeten de leerlingen die op de verkeerde vleugel zijn geëindigd trakteren.
Zweefvliegen en foilen lijken op elkaar, het is een spel met de natuur waarbij je met een lichtgewicht vaartuig zonder motor hoge snelheden kan bereiken.
Omslagfoto: (c) CC BY-SA 4.0 via Wikimedia Commons
Last modified: 5 november 2022
