Vleugelzeilen op een kajuitjacht

Misschien heb je ’m het afgelopen jaar al gespot op de Randmeren of het IJsselmeer: de nogal futuristisch ogende J/22, uitgerust met een rigid wing van Rondal. We stappen aan boord en ontdekken de mogelijkheden van de zeilen van de toekomst. Je leest er meer over in Zeilen editie 03/2024!

Tijdens de America’s Cup van 2010 viel al op hoeveel sneller een boot met vleugelzeil kan zijn dan eentje met traditioneel zeildoek. De trimaran van uitdager BMW Oracle Racing voer toen met enkel één vleugelzeil harder dan uitdager Alinghi, die zowel een conventioneel grootzeil als fok voerde. Sinds­ dien zijn alle America’s Cuppers voorzien van vleugel­ zeilen. Ook de foilende catamarans van het spectaculaire SailGP halen er duizelingwekkende snelheden mee.

Het grote succes van vleugelzeilen in de topsport bracht innovatiemanager Hermen de Jong van Rondal op een idee: waarom ontwikkelen we ze niet voor gebruik op jachten?

Hard of zacht?

Er zijn verschillende variaties mogelijk als het over vleugel­ zeilen gaat. De Jong: “We hadden een dubbel grootzeil in gedachten zoals ze dat op de huidige generatie America’s Cuppers gebruiken, maar Iain Percy van Artemis Racing wist ons daar vanaf te praten. Dubbele zeilen zijn eigenlijk heel irritant: ze zijn moeilijk in de juiste vorm te trekken, schuren over elkaar heen en slijten daardoor snel. Het geregeld vervangen van zo’n dubbele laag zeil wordt bovendien ontzettend duur.”

Dus richtte het innovatieteam zich op de ontwikkeling van een rigid wing. Dit type vleugelzeil bestaat uit een stijve constructie die veel weg heeft van een verticale vliegtuig­ vleugel. Rondal bouwt normaal gesproken tuigages en onderdelen voor superjachten, maar tikte voor dit project twee oude J/22’s op de kop. Eén ervan werd volledig leeg­ getrokken. De mast, verstaging, lieren en lijnen moesten wijken voor het eerste prototype van het vleugelzeil. De koolstof constructie bestaat nu uit een doorgestoken mast die onderdeks kan roteren op een trekhaakkogel. De mast heeft bovendeks de vorm van een vleugel en bestaat uit een hoofdelement met daarachter twee trimvlakken die je onafhankelijk van elkaar kunt besturen.
“Het geheel is zo’n 8 meter hoog en 150 kilo zwaar,” vertelt werktuigbouwkundige Thijs Veltman, die het project binnen Rondal coördineert. “De trimvlakken achter het hoofdelement bedien je met een afstandsbediening: twee actuatoren trekken aan de trimvlakken, met Dyneema lijnen die door de vleugel lopen.” Aan dek is het daardoor buitenaards leeg en opgeruimd: de enige lijn in de kuip is de grootschoot: een eindeloze lijn die onderdeks om de mast draait en waarmee je de vleugel in zijn geheel kunt draaien.

Zeilen 03/2024

Ben je benieuwd naar de rest van het verhaal? Bestel nu een digitaal jaarabonnement op Zeilen, dan heb je direct toegang tot dit artikel en vind je in ons digitale archief nog veel meer. Bestel hier.

Óf bestel een jaarabonnement 12x Zeilen+ digitaal lezen, dan krijg je maandelijks ons magazine thuisbezorgd én heb je met onze app altijd en overal de kennis van Zeilen tot je beschikking. Bestel hier.

Omslagfoto en foto: © Bertel Koltof
Tekst: Joris Westerveld