‘Peter’ overleden

Peter, de eigenaar en gastheer van de beroemdste pleisterplaats van zeilers, Café Sport in Horta op Fajal (Azoren) is 19 november op 80 jarige leeftijd overleden. Hij heette eigenlijk José Azevedo (1925 – 2005), maar dat wist hij waarschijnlijk zelf niet meer.
Iedere zeiler ontving hij met open armen, letterlijk, en als hij ontdekte dat je uit Nederland kwam, verwelkomde hij je met enkele zinnen in het Nederlands.


Hij vertelde dan trots dat hij eens in ons land op bezoek geweest was. Dat was in 1977 en wel als gast van het slepersbedrijf Smit uit Rotterdam. En dat zat zo: Zijn vader Henrique Azevedo (1975 †) begon met Café Sport in 1918. In de 20-er jaren stationeerden de grote Nederlandse sleepbedrijven zeeslepers in de haven van Horta, omdat het eiland zo centraal lag in de Noordelijke Atlantische Oceaan. Zodra er een radiografisch verzoek om assistentie binnenkwam, stoomden slepers uit allerlei havens op. De eerste die vastmaakte, had de klus. De slepers die op station in Horta lagen, hadden veelal een voorsprong. Zo werden de wachtende Nederlandse zeelieden decennia lang de vaste klanten van Café Sport. Zij waren het die begonnen met de traditie, een geschilderde groet achter te laten op de havenpier van Horta. De laatste sleper die in de haven van Horta op station lag, was de Zwarte Zee van Smit Rotterdam die tot in de zestiger jaren in Horta klaar lag.
Een oudgediende van de Zwarte Zee vertelde me eens hoe belangrijk de Engels sprekende Peter voor de sleepbootbemanning was. “Het kon natuurlijk niet uitblijven. Zet een aantal gezonde Hollandse jongens die niet veel anders te doen hebben dan naar de meisjes kijken, op een afgelegen eiland. Daar komen relaties van. In die tijd moest je daar echter nog bij de vader de hand van het meisje vragen als je wilde verloven. Henrique stuurde dan Peter mee om te vertalen. Het hele dorp wist er van. En dan liep je met Peter door de uitgestorven staatjes naar het huis van je aanstaande schoonvader en je voelde de heimelijke nieuwsgierige ogen van iedereen in je rug.”

José heette toen al Peter. In 1944 werkte hij op het Britse verbindingsschip Lusitania II dat in de haven afgemeerd lag. Een Engelse officier ging hem Peter noemen omdat hij zoveel leek op zijn gelijknamige zoon. Andere zeelieden namen dat over en sindsdien heette hij Peter.

Vanaf de zestiger jaren ontdekten de zeezeilers Café Sport. Peter verwelkomde elke zeezeiler persoonlijk, regelde hun papieren, beheerde hun post, wisselde geld, stond altijd klaar voor hulp, vertaalde indien nodig en speelde voor onbezoldigd advocaat. En dat was wel eens nodig omdat je, in het indertijd nog dictatoriale en bureaucratische Portugal, snel met de autoriteiten in aanvaring kon komen.

En dat is zo gebleven. “Peters Pub” werd een begrip onder de zeezeilers. Pas als je in Café Sport of op de havenmuur ervoor een biertje hebt gedronken, mag je jezelf een zeezeiler noemen. In 1986, het jaar dat op Fajal de jachthaven openging, deed Peter het beheer van het Café over aan zijn zoon José Henrique, die al gauw de naam ‘Young Peter’ kreeg. Peter zelf concentreerde zich sindsdien op zijn taak als gastheer. Inmiddels had het café wereldfaam. Allerlei staatslieden en beroemdheden brachten in de loop der jaren een bezoek aan het zeilerscafé.

De laatste tien jaar groeide de activiteiten van het bedrijf snel. Op het terrein van de wereldtentoonstelling in Lissabon (’98) werd Café Sport nauwgezet nagebouwd. De laatste jaren is Peters Café Sport big business geworden. Er verscheen een souvenirshop naast het café in Horta, en een museum daar boven. Ze organiseren ook ‘whale watching’ en wandel en fietstochten. Momenteel heeft het bedrijf vestigingen in de Algarve, in Lissabon en op diverse andere eilanden van de Azoren. De sfeer in het Café aan de haven in Horta heeft daar echter niet onder geleden.