Nieuws

Dyneema voor toerzeilers

Altijd beste keus of duurkoop?

15:46

Gemeengoed op wedstrijdjachten, veelgebruikt op toerjachten en veelgehoord antwoord op bijna elke lijnenvraag: dyneema. Is dat terecht, en op welke plekken komt merk-dyneema of het merkloze HMPE het best tot zijn recht? Je leest het in Zeilen editie 06/2023.


Dyneema is met recht een supervezel te noemen. Met een lijn niet dikker dan een balpen til je een Winner 950 op, of zonder problemen twee suv’s. In de afgelopen jaren is de vezel in meerdere kwaliteiten gemaakt en beschikbaar geworden, met prijzen die variëren van goedkoop tot de hoofdprijs. Nu zoeken we een nieuw grootval voor een Dehler Optima 92. Hoe selecteren we een nieuw val en is dyneema in onze situatie een goede keuze?

Diameter

We gaan langs bij tuigerij Rake Rigging en spreken Pieter Kok. “Waar je moet beginnen? Bij wat er past op je boot. Tenzij je bereid bent om nieuwe stoppers, schijven en blokken aan te schaffen, kies je de lijndikte van het val dat je hebt. Stoppers op een 30- of 35-voeter zijn typisch geschikt voor lijnen van 8 tot 12 millimeter en de schijven in je mast idem dito.”
Op onze Optima zit van oorsprong een 12 millimeter poly- ester val. “Als vuistregel hanteren we voor een 30-voeter een diameter van 10 millimeter. Dunner dan de oorspron- kelijke diameter kan meestal wel, dikker vrijwel nooit. Is ook niet nodig.”

Sterkte

De volgende stap betreft de maximale belasting. Dat zit bij lijnen met een kern van puur dyneema wel goed, ook als je een maatje kleiner gaat. Ter vergelijking: 8 millimeter polyester heeft een breeksterkte van 1800 kilo, terwijl 8 millimeter dyneema SK78 met mantel maar liefst 3000 kilo aankan. Komt de dyneema lijn in plaats van een staaldraad, dan heb je ook geen probleem. Een flexibele (7×19) rvs kabel van 8 millimeter dik heeft een breeksterkte van 3410 kilo. In de praktijk zal de staaldraad overigens dunner zijn; 5 of 6 millimeter is gebruikelijker.
Pieter Kok: “Wat voor sterkte moet je hebben? Wij gaan uit van maximaal vol zeil bij windkracht 7, of 33 kilo per vierkante meter zeil.” Het bescheiden grootzeil van de Optima uit ons voorbeeld is 20 vierkante meter; dat zou 660 kilo opleveren. “De gemiddelde toerzeiler heeft dan allang gereefd. Een dyneema val van 8 millimeter is ruim voldoende.”

Zeilen 06/2023

Ben je benieuwd naar de rest van het verhaal? Waarom wordt er een vergelijking gemaakt met boterhamzakjesplastic? Wat valt er te weten over de (constructie)rek? Welke mythes over dyneema zijn wel of niet waar? Welke types zijn er verkrijgbaar? Op welke plaatsen aan boord gebruik je een rekarme lijn of niet, en vooral: waarom? En polyester en dyneema in de praktijk, wat is de conclusie? Je leest het allemaal in Zeilen 06/2023. Koop het nummer hier online in de webshop of lees (het artikel in) Zeilen hier digitaal. De editie is ook tot en met woensdag 22 juni verkrijgbaar in de winkel. En wil je vanaf nu elke maand dit soort verhalen lezen? Word dan hier abonnee.

Omslagfoto: Laurens Morel
Tekst: Marinus van Sijdenborgh de Jong

Tags: Last modified: 26 mei 2023
Sluiten