Het zeilcentrum De Wijde Aa heeft botenbouwer Jeroen de Groot in Midlaren vijf nieuwe zestienkwadraten besteld. Nu bestellen zeilvereniginghen en zeilscholen wel eens meer zestienkwadraten, maar dan kiezen ze voor onderhoudsarme polyesterrompen in combinatie met een houten dekken. Dat een zeilcentrum vijf houten zestienkwadraten bouwt, is uniek te noemen. Het zeilcentrum De Wijde Aa heeft botenbouwer Jeroen de Groot in Midlaren vijf nieuwe zestienkwadraten besteld. Nu bestellen zeilvereniginghen en zeilscholen wel eens meer zestienkwadraten, maar dan kiezen ze voor onderhoudsarme polyesterrompen in combinatie met een houten dekken. Dat een zeilcentrum vijf houten zestienkwadraten bouwt, is uniek te noemen.
De zestienkwadraat of BM16 is de grotere versie Bergumermeer, afgekort BM, een boot van 4,75 met twaalf vierkante meter zeil erop. De zesmeter lange zestienkwadraat, de zogenaamde ‘vergrote BM’ is ook door kapper Hendrik Bulthuis uit Bergum ontwikkeld. De eerste ging in 1931 te water. Uniek – en de bron van het succes – van dit scheepstype was de speciale bouwmethode die de kapper ontwikkelde, de zogenaamde Bulthuismethode. Tot dan toe bouwde men jachten van lange planken die van boeg tot steven doorliepen en daarom nauwkeurig passend geschaafd moesten worden. Dat was een tijdrovende, dus kostbare methode. Bulthuis wilde een boot ontwerpen voor zeilers met een krappe beurs. Hij bouwde zijn Bergumermeer (BM) en ook de vergrote BM op zijn kop en op een mal van een zestal schotten die later dienst deden als hoofdspanten.
De dunne latten worden strak tegen elkaar over de schotten gespijkerd. Met deze bouwwijze kan de bouwer met kortere latten werken. De naden hoeven niet gebreeuwd te worden omdat de latten in het water genoeg uitzetten om de smalle kieren dicht te klemmen.
Bos takken
Aanvankelijk werd de ‘bos takken’ door de zeilers met scepsis ontvangen omdat men bang was dat de boten snel uit elkaar zouden vallen. Maar dat viel mee. Zelfs nu nog varen er zorgvuldig onderhouden BM’s rond die tientallen jaren oud zijn.
Stootje
De bouwmethode lijkt een voorloper van wat we nu ‘wood-core’ of hout-epoxy noemen, ook een lattenbouwmethode, maar verlijmd met epoxy en bekleed met glasmatten. “Maar dat doen we bij deze kwadraten niet,” zegt bouwer Jeroen de Groot, in zijn vrije tijd nationaal kampioen in een – uiteraard zelfgebouwde – Pampus. “We willen een klassiek houten, dus onbeklede romp. Epoxybouw is te kwetsbaar voor het gebruik op een zeilschool als “De Wijde Aa”. Een krasje in de epoxy dat niet gelijk verholpen wordt, watert in. Lak is minder kwetsbaar en ademt zodat vocht in het hout kan verdampen. We verlijmen wel, maar met normale polyurethaanlijm en natuurlijk spijkeren we ook op de ouderwetse manier.” De zestienkwadraten waarmee De Wijde Aa gaat lessen worden door kinderen gevaren dus moeten tegen een stootje kunnen. “Daarom hebben we de romp en het dek twee millimeter dikker gemaakt zodat die nu 17, respectievelijk 12 millimeter dik zijn. De scheergang, de bovenste gang van de romp waartegen de boot stoot als hij afgemeerd ligt, is eveneens verdikt tot 40 millimeter. Om het mooi te houden hebben we die verdikking aan de binnenkant aangebracht.”
